Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2018, η Ελλάδα κατατάχθηκε στις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ όσον αφορά την ανακύκλωση, ανακυκλώνοντας λιγότερο από το 20% των συνολικών αποβλήτων της (μόλις 22η στις 28 χώρες της ΕΕ).
Σήμερα, με τους κινδύνους από την κλιματική αλλαγή και τη ρύπανση να γίνονται όλο και πιο ορατοί, η ΕΕ έχει θέσει υψηλούς στόχους για την ανακύκλωση των πλαστικών στο περιβάλλον, που ανέρχονται σε 77% μέχρι το 2025 και 90% έως το 2029. Παράλληλα, καλεί τα κράτη-μέλη να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν τη χωριστή συλλογή για την ανακύκλωση των συσκευασιών.
Τι είναι η Ανταποδοτική Ανακύκλωση της ΕΕ;
Ευτυχώς, η χώρα μας «ξύπνησε» και έχει θέσει, πλέον, ως εθνική προτεραιότητα την ανακύκλωση και την προστασία του περιβάλλοντος. Μάλιστα, ήμασταν από τις πρώτες χώρες που ενσωμάτωσε το σύστημα «επιστροφής εγγύησης» (DRS) στις πλαστικές φιάλες, καθώς και στις συσκευασίες από αλουμίνιο και γυαλί.
Στόχος μας; Να μετατραπούμε σε επιτυχές παράδειγμα υλοποίησης της νέας, ευρέως διαδεδομένης πρακτικής και να ανέλθει σταδιακά το ποσοστό της ανακύκλωσης σε 80% μέχρι το 2030.
Ήδη από τον Φεβρουάριο του 2021, ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) ενέκρινε το νέο, εξαετές Επιχειρησιακό Σχέδιο για το Συλλογικό Σύστημα Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης. Από τις αρχές Ιουλίου 2023, η ανακύκλωση πλαστικών και μεταλλικών συσκευασιών θα αρχίσει να πραγματοποιείται αποκλειστικά με το σύστημα επιστροφής εγγύησης.
Ως εκ τούτου, όταν οι καταναλωτές αγοράζουν μια πλαστική, αλουμινένια ή γυάλινη συσκευασία θα καταβάλλουν ένα επιπλέον αντίτιμο (που θα κυμαίνεται από 10 έως 15 λεπτά), το οποίο, όμως, θα τους αποδίδεται πίσω όταν επιστρέφουν την άδεια συσκευασία στο αυτόματο μηχάνημα ανακύκλωσης.
Αυτό αφορά συσκευασίες από αλουμίνιο έως 1 λίτρο, γυαλί έως 1,3 λίτρα και πλαστικό έως 3 λίτρα, που χρησιμοποιούνται για νερό, αναψυκτικά, χυμούς, γάλα, μπύρα, και κρασί, και λειτουργεί, προφανώς, ως κίνητρο για τη χωριστή συλλογή και καλύτερη ανακύκλωσή τους. Το ειδικό μηχάνημα θα διαθέτουν υποχρεωτικά καταστήματα άνω των 200 τ.μ., ενώ για τα καταστήματα έως 200 τ.μ. η κατάσταση είναι αδιευκρίνιστη.
Τα μοναδικά πλεονεκτήματα του νέου συστήματος
Τα 5 βασικά πλεονεκτήματα του συστήματος επιστροφής εγγύησης:
1. Το νέο σύστημα ανακύκλωσης είναι δωρεάν για τους Δήμους, αφού όλες οι σχετικές εργασίες πραγματοποιούνται δωρεάν από την Ανταποδοτική Ανακύκλωση.
2. Παροχή ανταποδοτικού αντιτίμου στους δημότες για κάθε επιστρεφόμενη συσκευασία. Έτσι, όχι μόνο αυξάνεται η αγοραστική δύναμη των δημοτών μέσω της ανακύκλωσης, αλλά διαμορφώνεται και μια νοοτροπία ευθύνης απέναντι στο περιβάλλον.
3. Δημιουργία νέων και «πράσινων» θέσεων εργασίας για τις εργασίες συλλογής και μεταφοράς των ανακυκλώσιμων υλικών από τα σημεία παραγωγής των άδειων συσκευασιών (όπως Υπηρεσίες του Δημοσίου, καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, σχολεία και άλλα σημεία υψηλής καταναλωτικής έντασης), προς τα «σπιτάκια ανταποδοτικής ανακύκλωσης».
4. Διαλογή και επεξεργασία των άδειων συσκευασιών στην πηγή παραγωγής τους με χρήση υψηλής τεχνολογίας, ώστε να μειωθεί περαιτέρω το ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα της διαδικασίας της ανακύκλωσης. Μειώνονται έως 90% οι όγκοι των υλικών που μεταφέρονται. Όλες οι εργασίες παραλαβής, διαχωρισμού, επεξεργασίας και προσωρινής αποθήκευσης πραγματοποιούνται αυτόματα στην πηγή, χωρίς να απαιτούνται ενεργοβόρες λειτουργίες και υποδομές.
5. Παραγωγή 100% καθαρών υλικών χωρίς προσμίξεις, χάρη στον – υψηλής αμερικανικής τεχνολογίας – εξοπλισμό που χρησιμοποιείται, ενώ τα παραγόμενα υλικά μετατρέπονται σε εμπορεύματα, τα οποία προωθούνται απευθείας στη βιομηχανία για τελική ανακύκλωση.
Η διαρκής ανάπτυξη της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης
Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε η Metron Analysis για λογαριασμό του ΕΔΣΝΑ (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) και της Περιφέρειας Αττικής το 2022, το 73% των ερωτηθέντων θεώρησε «πολύ σοβαρό» ή «αρκετά σοβαρό» το θέμα της καθαριότητας και των σκουπιδιών, ενώ το 79% δήλωσε ότι το σύστημα διαχείρισης πρέπει να αλλάξει.
Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη πως η Ανταποδοτική Ανακύκλωση κερδίζει διαρκώς έδαφος στη ελληνική επικράτεια:
- Αναπτύσσεται στο 100% των Περιφερειών της χώρας
- Καλύπτει γεωγραφικά εκτάσεις όπου κατοικεί το 91,70% του συνολικού πληθυσμού της χώρας
- Βρίσκεται ήδη στο 100% των Δήμων της χώρας με πληθυσμό άνω των 15.000 κατοίκων
- Επιλέγεται ήδη από το 100% των 25 μεγαλύτερων (σε πληθυσμό) νησιών της χώρας
- Εφαρμόζεται με επιτυχία σε 200 Δήμους της χώρας
Άρα, σύντομα «ένα νέο σπιτάκι της ανακύκλωσης θα είναι δίπλα σου», όπως τονίζει ο Πρεσβευτής στο μεγάλο εγχείρημα της Ανταποδοτικής Ανακύκλωσης, Γιάννης Αντετοκούνμπο. Η νέα αρχή στον τομέα της ανακύκλωσης επιτέλους ξεκίνησε!