Η παρουσία της ΕΛ.ΑΣ. προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και ερωτήματα για τα όρια της αστυνομικής παρέμβασης και της ελευθερίας της έκφρασης.
Το περιστατικό συνέβη κατά το 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου στην Ιεράπετρα, ύστερα από ανώνυμη καταγγελία, ενώ αφορούσε την παράσταση «Ο Εχθρός της Τάξης» του Νάιτζελ Γουίλιαμς, που παρουσιάστηκε από τη θεατρική ομάδα του 1ου ΕΠΑ.Λ. Ρεθύμνου.
Πιο συγκεκριμένα, η παρέμβαση των αρχών ήρθε μετά από καταγγελία θεατή που ενοχλήθηκε από μια σκηνή στην οποία μαθήτρια αφαιρεί γιρλάντα με ελληνικές σημαίες — σκηνή που ενσωματώθηκε ως καλλιτεχνική επιλογή στο πλαίσιο της παράστασης. Η αστυνομία εισήλθε στον χώρο κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης και, σύμφωνα με αναφορές, κατέγραψε τα στοιχεία των υπεύθυνων καθηγητών. Μετά το συμβάν, το σχετικό βίντεο της παράστασης αποσύρθηκε από την ψηφιακή πλατφόρμα του φεστιβάλ.
Η εκπαιδευτική κοινότητα και ειδικά η ΕΛΜΕ Λασιθίου καταδίκασαν έντονα την αστυνομική επέμβαση, την οποία χαρακτήρισαν ως «σκοταδιστική» και «αυταρχική». Σε ανακοίνωσή της αναφέρει:
«Θα ήταν γελοίο, εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό και επικίνδυνο. Η θέα οπλισμένων αστυνομικών οργάνων σε ένα χώρο μαθητικής τέχνης αποτελεί ύβρις για την ίδια τη δημοκρατία… Το γεγονός ότι η επιτροπή του φεστιβάλ τίμησε την προσπάθεια της συγκεκριμένης ομάδας με τον έπαινο της ελεύθερης έκφρασης και της επιλογής έργου, αποτελεί παράδειγμα για όλους μας στήριξης και προστασίας της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης.»
Στον αντίποδα, η Ελληνική Αστυνομία απάντησε, προσπαθώντας να μετριάσει τις αντιδράσεις. Στην επίσημη ανακοίνωσή της τονίζεται ότι:
«Η Ελληνική Αστυνομία λειτουργεί πάντα με απόλυτο σεβασμό στο Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους… Οι αστυνομικοί προσέγγισαν τον χώρο της εκδήλωσης με διακριτικότητα, χωρίς να διακόψουν τη διεξαγωγή της παράστασης, ούτε να προβούν σε οποιονδήποτε έλεγχο, προσαγωγή ή καταγραφή στοιχείων μαθητών.»
Προσθέτει επίσης ότι η παρέμβασή τους περιορίστηκε σε συνομιλία με τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς, εκτός του χώρου της παράστασης, και πως η κίνηση έγινε μόνο για να διερευνηθεί η καταγγελία, όπως επιτάσσει ο ρόλος της αστυνομίας.
Παρά την επίσημη απάντηση της ΕΛ.ΑΣ., το γεγονός της παρουσίας αστυνομικών σε μαθητική καλλιτεχνική εκδήλωση, σε συνδυασμό με τη διαγραφή του βίντεο της παράστασης από την πλατφόρμα, προκάλεσε έντονο προβληματισμό και κοινωνικό διάλογο γύρω από τη σχέση της τέχνης με την ελευθερία και την εξουσία.
Το φεστιβάλ, ωστόσο, συνέχισε με επιτυχία, και η επιτροπή του απέδωσε Τιμητική Διάκριση στο 1ο ΕΠΑ.Λ. Ρεθύμνου για την καλλιτεχνική αρτιότητα, την επιλογή έργου και για την προάσπιση της ελευθερίας της έκφρασης.
Ολόκληρη η επίσημη ανακοίνωση της ΕΛΜΕ Λασιθίου:
«Από τις 7-11 Απριλίου στην πόλη της Ιεράπετρας διεξήχθη με τεράστια επιτυχία το 1ο Πανελλήνιο Μαθητικό Φεστιβάλ Θεάτρου, μια διοργάνωση που μας γεμίζει μόνο αισιοδοξία, ελπίδα και χαρά. Μαθητές και μαθήτριες από όλη την Ελλάδα μαζί με συναδέλφους παρουσίασαν θεατρικές παραστάσεις που με κόπο και μεράκι κατάφεραν να στήσουν και να ανεβάσουν, αποδεικνύοντας έτσι πως η Τέχνη, και εν προκειμένω η δραματική, μπορεί να αποτελέσει έναν υπέροχο τρόπο έκφρασης και δημιουργικότητας για την νεολαία μας. Η συγκίνηση που σκόρπισαν τα νέα παιδιά δυστυχώς όμως παραλίγο να αμαυρωθεί από ένα περιστατικό που δυστυχώς εκφράζει τον νεοσυντηριτισμό και τον σκοταδισμό μιας μερίδας της κοινωνίας μας.
Συγκεκριμένα, μετά από ανώνυμη καταγγελία κλήθηκε η αστυνομία στον χώρο του φεστιβάλ επειδή κάποιος/α «αγανάκτησε» λόγω του περιεχομένου, της σκηνοθεσίας και της όλης δράσης μιας συγκεκριμένης παράστασης, αυτής που ανέβασαν οι μαθητές και μαθήτριες του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου.
Θα ήταν γελοίο, εάν δεν ήταν τόσο σοβαρό και επικίνδυνο.
Το γεγονός ότι η αστυνομία έσπευσε (!) στον χώρο του φεστιβάλ την ώρα της παράστασης και κατέγραψε τα στοιχεία των υπεύθυνων καθηγητών, σε συνδυασμό πως μετά το περιστατικό κατέβηκαν από την διαδικτυακή πλατφόρμα του φεστιβάλ τα βίντεο των παραστάσεων, προκαλεί αγανάκτηση. Η θέα οπλισμένων αστυνομικών οργάνων σε ένα χώρο μαθητικής τέχνης αποτελεί ύβρις για την ίδια την δημοκρατία.
Η ελευθερία της ανθρώπινης έκφρασης μέσω της Τέχνης είναι προφανέστατα αδιαμφισβήτητη. Όσο κι αν επιχειρούν ορισμένοι να επιστρέψει η κοινωνία σε εποχές γύψου και φίμωσης, όσο και αν οι νοσταλγοί της λογοκρισίας αρχίζουν να ξεθαρρεύουν, τολμώντας να βάλουν στο στόχαστρό τους ακόμα και μαθητικές παραστάσεις, δεν θα τους περάσει.
Ως ΕΛΜΕ Λασιθίου δηλώνουμε την απερίφραστη στήριξή μας στους συντελεστές της παράστασης και ξεκαθαρίζουμε πως θα είμαστε -εκ του ρόλου μας ορμώμενοι- πάντα αρωγοί της ανθρώπινης δημιουργικότητας και υπερασπιστές του ιερού δικαιώματος που έχει ο άνθρωπος στην ελεύθερη καλλιτεχνική έκφραση. Γνωρίζουμε καλά πως το επίπεδο της καλλιτεχνικής ελευθερίας αντικατοπτρίζει το επίπεδο ελευθερίας μιας δημοκρατίας.
Τελικά ο «Εχθρός της Τάξης» (τίτλος του έργου του Νάιτζελ Γουίλιαμς το οποίο ανέβασαν τα παιδιά) ίσως να βρίσκεται στον μαύρο κι άραχνο μεσαίωνα που κατοικεί στο μυαλό ορισμένων. Θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές του Φεστιβάλ, σε όλα τα παιδιά και τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν και κυρίως στα παιδιά και τους καθηγητές του 1ου ΕΠΑΛ Ρεθύμνου. Το γεγονός ότι η επιτροπή τους φετιβάλ τίμησε την προσπάθεια της συγκεκριμένης ομάδας με τον έπαινο της ελεύθερης έκφρασης και της επιλογής έργου, αποτελεί παράδειγμα για όλους μας στήριξης και προστασίας της ελεύθερης καλλιτεχνικής έκφρασης».
Ολόκληρη η ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ.:
«Σχετικά με δημοσιεύματα που αναφέρονται σε αστυνομική παρουσία σε σχολική θεατρική παράσταση στην Ιεράπετρα, από το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, προς αποκατάσταση της πραγματικής εικόνας, επισημαίνονται τα ακόλουθα:
Η Ελληνική Αστυνομία, λειτουργεί πάντα με απόλυτο σεβασμό στο Σύνταγμα και τους νόμους τους κράτους, που διασφαλίζουν την ελευθερία της καλλιτεχνικής έκφρασης και τη δημιουργικότητα των νέων ανθρώπων, ιδίως των μαθητών.
Παράλληλα όμως οφείλει να διερευνά κάθε καταγγελία, επώνυμη ή ανώνυμη. Στο πλαίσιο αυτό κινήθηκαν οι αστυνομικοί και στη συγκεκριμένη περίπτωση, οι οποίοι σε καμία περίπτωση δεν έδρασαν αυτεπάγγελτα αλλά ανταποκρίθηκαν σε ανώνυμη τηλεφωνική καταγγελία, όπως προβλέπεται από την αποστολή και τις αρμοδιότητες της Ελληνικής Αστυνομίας.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι αστυνομικοί, που εκείνη τη στιγμή εκτελούσαν διατεταγμένη υπηρεσία εποχούμενης περιπολίας, προσέγγισαν τον χώρο της εκδήλωσης με διακριτικότητα, χωρίς να διακόψουν ούτε να παρεμποδίσουν τη διεξαγωγή της παράστασης, ούτε να προβούν σε οποιονδήποτε έλεγχο, προσαγωγή, καταγραφή στοιχείων μαθητών ή σε άλλη ενέργεια που θα περιόριζε την ελευθερία έκφρασης.
Αντιθέτως, συνομίλησαν αποκλειστικά και μόνο με τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς, σε χώρο εκτός της αίθουσας της εκδήλωσης, προκειμένου να ενημερωθούν και να διαπιστώσουν τα καταγγελλόμενα.
Συνεπώς, οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία ή παρουσίαση των πραγματικών περιστατικών, που αποσκοπεί στη δημιουργία εντυπώσεων περί δήθεν “λογοκρισίας” ή “αστυνομικής αυθαιρεσίας”, στερείται κάθε αντικειμενικής βάσης και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Η Ελληνική Αστυνομία παραμένει προσηλωμένη στον θεσμικό της ρόλο, με πρώτιστη προτεραιότητα τη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και ασφάλειας και την προστασία των δικαιωμάτων όλων των πολιτών»