Τι σχέση έχουν τα dating apps με την gig economy, αλλά και γιατί o «αλγόριθμος του έρωτα» πρέπει να λειτουργεί, αλλά όχι και τόσο καλά, ώστε οι άνθρωποι να επιστρέψουν στην εφαρμογή και να πληρώσουν;
Όσοι έχουν χρησιμοποιήσει dating apps, παρά τις όποιες ματαιώσεις, αναγνωρίζουν συχνά πως έχουν καταφέρει να σώσουν αρκετό χρόνο από τη ζωή τους ή έστω να κάνουν λίγο πιο ενδιαφέρουσες κάποιες μοναχικές στιγμές τους. Αυτό το έχουν πετύχει μέσα από το σωστό «φιλτράρισμα» που κάθε φορά εξυπηρετεί μία ανάγκη. Κάποιοι θέλουν απλώς να φλερτάρουν, άλλοι στοχεύουν να βρουν κάτι πιο σοβαρό, πολλοί επιδιώκουν μία «ξεπέτα», άλλοι να πειραματιστούν και τέλος κάποιοι απλά να τρολάρουν. Το κοινό σε όλα αυτά είναι το sex και το γεγονός πως αυτό μπορεί να γίνει “delivery” μέσα από έναν αλγόριθμο.
Dating apps και ο αλγόριθμος του έρωτα
Κάθε dating app έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον χρήστη (user interface) αρκετά οικείο, θυμίζοντας το profile page ενός μέσου κοινωνικής δικτύωσης και αξιοποιώντας την εξαιρετικά απλή λογική του “swipe left or right” που εισήγαγε το Tinder, το οποίο εμφανίστηκε το 2012 και αποτελεί μέχρι και σήμερα τη δημοφιλέστερη πλατφόρμα.
Πλέον υπάρχουν διάφορες πλατφόρμες στοχεύουν σε άλλα κοινά και υπόσχονται έναν διαφορετικό τρόπο επαφής των ατόμων.
Το Tinder είναι το πιο απλό και βασίζεται στο προαπαιτούμενο match για να ξεκινήσει μα επικοινωνία. Το Bumble υπόσχεται μία πιο ασφαλή και συμπεριληπτική εμπειρία, υπό τη λογική του φεμινισμού, καθώς η γυναίκα είναι αυτή που πρέπει να στείλει πρώτη μήνυμα ώστε να δείξει την ισχύ της και να αποτραπεί η λήψη ανεπιθύμητων ή κακοποιητικών μηνυμάτων. Το Badoo λειτουργεί περισσότερο ως social medium, όπως αντίστοιχα και το Dating του Facebook που αντλεί στοιχεία από την τεράστια βάση δεδομένων της Meta. Το σχετικά νέο Boo απευθύνεται στα εσωστρεφή άτομα και παρέχει έναν εξαντλητικό αριθμό κριτηρίων, ώστε το matchmaking να γίνει ακριβώς όπως θα ήθελε ένα άτομο που δυσκολεύεται με την επικοινωνία.
Όλα τα παραπάνω υπόσχονται συμπερίληψη και απευθύνονται τόσο στα straight όσο και στα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Παράλληλα όμως υπάρχουν και πιο στοχευμένα dating apps για τη συγκεκριμένη κοινότητα όπως το Grindr και το Romeo.
Η οικονομία των dating apps
Αν και στην Ελλάδα διατηρείται ακόμα ένα κοινωνικό στίγμα για όσους τα χρησιμοποιούν, σε πολλές κοινωνίες του εξωτερικού αποτελούν έναν από τους δημοφιλέστερους τρόπους γνωριμιών και είναι μία εξαιρετικά κερδοφόρα βιομηχανία με κέρδη περίπου 3,15 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία της Statista για το online dating.
Τα περισσότερα dating apps λειτουργούν με το μοντέλο freemium. Δηλαδή είναι δωρεάν, όμως ως επιχειρήσεις με στόχο την κερδοφορία, υπόσχονται περισσότερες δυνατότητες ή βέλτιστα αποτελέσματα, μέσω αγοράς κάποιου συνδρομητικού πλάνου ή ειδικών tokens. Έτσι, όταν ένας χρήστης πληρώνει, έχει προνόμια όπως: επικοινωνία χωρίς αναμονή, επιπλέον θέαση άλλων χρηστών, πρόσβαση σε insights των profiles που τον ενδιαφέρουν, προτεραιότητα στη λίστα των μηνυμάτων των άλλων ατόμων, αύξηση της θέασης του profile του, δυνατότητα αλλαγής της περιοχής που αναζητά άτομα και πολλά άλλα.
Για να είναι όμως λειτουργικά -και επιτυχημένα- τα dating apps πρέπει να συντηρούν διαρκώς έναν επαρκή αριθμό ενεργών χρηστών, ώστε να μην δημιουργείται η αίσθηση της ερημοποιημένης πλατφόρμας. Ο «αλγόριθμος του έρωτα», λοιπόν, πρέπει να λειτουργεί, αλλά όχι και τόσο καλά, ώστε οι άνθρωποι να έχουν λόγο για να επιστρέφουν και να πληρώνουν.
Έτσι, έχουν υπάρξει διάφορες θεωρίες, από το ότι το σωστό συνταίριασμα έρχεται μόνο με πληρωμή μέχρι και την ακραία πεποίθηση πως τελικά τα dating apps μπορεί και να μας αποτρέπουν από το να έρθουμε σε επαφή με τα άτομα που ταιριάζουμε πραγματικά. Πάνω σε αυτά ακριβώς βάσισε όλο του το marketing ένα άλλο dating app, το Hinge, το οποίο υπόσχεται τόσο καλό matching που εντέλει οι χρήστες θα το κάνουν delete.
Η σκοτεινή πλευρά των big data
Το 2013, αρκετά πριν η Meta απασχολήσει για τη διεξαγωγή πειραμάτων μεγάλης κλίμακας σε χρήστες εν αγνοία τους και την εμπλοκή της στο σκάνδαλο της Cambridge Analytica, είχε κάνει βήματα ώστε οι αλγόριθμοι να προβλέπουν πώς θα εξελιχθούν οι ανθρώπινες σχέσεις, βασιζόμενοι αποκλειστικά σε δεδομένα που προέκυπταν από τη συμπεριφορά των χρηστών. Από μεταβλητές όπως η συχνότητα επικοινωνίας, αλληλεπίδρασης ή προβολής ενός προφίλ, μπορούσε να εξαχθεί το συμπέρασμα αν δύο άνθρωποι οδηγούνται στη δημιουργία μίας σχέσης ή στον χωρισμό τους.
Αν σκεφτούμε τι σημαίνει αυτό, αλλά και πόσο έχει εξελιχθεί σήμερα η έρευνα πάνω σε αυτά τα ζητήματα, όπου πλέον εμπλέκονται και σύνθετα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, τότε μπορούμε να καταλάβουμε πως ο ψηφιακός έρωτας τείνει να γίνει λιγότερο πεδίο της αποκλειστικής ανθρώπινης δραστηριότητας και περισσότερο αποτέλεσμα αλγοριθμικής επιλογής.
Ο εραστής–καταναλωτής και το αναπόδραστο
Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούμε σήμερα αυτές τις εφαρμογές δεν διαφέρει σε τίποτα από το πώς παραγγέλνουμε φαγητό, ρούχα ή αντικείμενα από άλλα applications. Ο βασικός λόγος είναι η ευκολία που μας παρέχουν και η αποκέντρωση της εμπειρίας του φλερτ. Πλέον μπορούμε να μιλάμε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας με άγνωστα άτομα γεμίζοντας τον κενό χρόνο που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε μέσα από την απραξία μας: να φλερτάρουμε, να μοιραζόμαστε φαντασιώσεις ή να επιδιδόμαστε σε cyber sex. Κατά μία έννοια, αυτό που έχουμε καταφέρει είναι να αποπλαισιώσουμε την ερωτική δραστηριότητα και να την υποβιβάσουμε σε μία παροχή που μπορεί να μας καλύψει η gig economy, αλλά και να την κάνουμε performance.
Ποια φωτογραφία τραβάει περισσότερο το βλέμμα; Πόσοι είναι οι ιδανικοί χαρακτήρες για το bio description μας; Ποια είναι τα hot keywords που αυξάνουν τα swipe right; Πώς θα αποφύγουμε τα red flags για να έχουμε περισσότερα matches; Πώς βρίσκουμε τον κρυφό social selling index; Στα πόσα μηνύματα ζητάς μετάβαση σε άλλη πλατφόρμα επικοινωνίας;
Όλα τα παραπάνω είναι metrics που απασχολούν θέλοντας και μη τον κάθε χρήστη. Ο λόγος είναι πως από τη στιγμή που εισέρχεται κάποιος σε ένα περιβάλλον με αποκλειστικό σκοπό την ικανοποίηση είτε μίας σεξουαλικής είτε μίας συντροφικής ανάγκης, αναγκάζεται να μπει στη λογική του ίδιου του μέσου.
Με άλλα λόγια, υποκύπτει σε ένα conditioning από το οποίο προκύπτει πως αν κάνει κάτι σωστά, τότε επιβραβεύεται με την πιθανότητα ικανοποίησης της επιθυμίας του. Κάθε μοντέλο που βασίζεται στις αρχές του συμπεριφορισμού πρέπει να διατηρεί τρία στοιχεία για την επιτυχία: το πρώτο είναι η ανάπτυξη της εξάρτησης μέσω της επιβράβευσης, το δεύτερο είναι η οριοθέτηση και το τρίτο η αποτροπή της διαφυγής σε βάθος χρόνου.
Έτσι, όταν κάποιος εισέρχεται σε ένα dating app, αυτομάτως απολαμβάνει ως welcome gift αυξημένη θέαση και matches. Σε δεύτερο χρόνο, το υψηλό reach πέφτει και οδηγείται στο να πληρώσει για να απολαύσει τα ίδια αποτελέσματα με πριν. Τέλος, βγαίνοντας από την εφαρμογή έχει καταστεί σαφές πως όταν χρειαστεί ξανά sex ή την υπόσχεση ενός δεσμού, πάντα θα μπορεί να επιστρέψει στο profile του. Αυτός είναι και ο λόγος που οι περισσότερες εφαρμογές αποτρέπουν με κάθε τρόπο την πλήρη διαγραφή και συνιστούν αναστολή (snooze) του profile.