Το ήξερες ότι το δέρμα και το έντερο είναι όργανα που μιλάνε μεταξύ τους;
Στο έντερό μας κρύβεται ένα πολύπλοκο οικοσύστημα. Ένας πολιτισμός από χιλιάδες διαφορετικούς μικροοργανισμούς, βακτήρια, μύκητες, ιούς και πρωτόζωα, οι οποίοι στο σύνολό τους ονομάζονται «μικροβίωμα». Υπολογίζεται πως τα κύτταρα του μικροβιώματος είναι 38 τρισεκατομμύρια, 10 φορές περισσότερα από τα ανθρώπινα!
Το μικροβίωμα επιτελεί πληθώρα μεταβολικών και ανοσολογικών λειτουργιών για τον ξενιστή, τον άνθρωπο. Γι’ αυτό το λόγο, θεωρείται ένα έξτρα «όργανο» στο σώμα. Η μικροχλωρίδα του εντέρου συνεισφέρει στη διάσπαση και πέψη των τροφών, αλλά και στην παραγωγή πεπτιδίων και ορμονών.
Η εντερική μικροχλωρίδα παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στην επικοινωνία μεταξύ εντέρου και δέρματος:
1. Μέσω της σχέσης της μικροχλωρίδας με το ανοσοποιητικό σύστημα
Όταν το έντερο κατοικείται από ωφέλιμα βακτήρια, τα παθογόνα δεν βρίσκουν χώρο και τροφή για ανάπτυξη και αναπαραγωγή. Τα ωφέλιμα βακτήρια και οι μεταβολίτες τους αλληλεπιδρούν με τα κύτταρα του ανοσοποιητικού, εκπαιδεύοντάς τα ώστε να αναγνωρίζουν αποτελεσματικά τους εισβολείς.
Το αποτέλεσμα είναι ένα λειτουργικό και «σβέλτο» ανοσοποιητικό και ένας οργανισμός με χαμηλά επίπεδα φλεγμονής σε όλους τους ιστούς, μεταξύ αυτών και το δέρμα.
2. Μέσω της μετακίνησης βακτηρίων από το γαστρεντερικό στο δέρμα
Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν πως το εντερικό μικροβίωμα μπορεί να επηρεάσει τη δερματική παθολογία, φυσιολογία και ανοσοαπόκριση άμεσα μέσω της μετακίνησης βακτηρίων από το έντερο στο δέρμα.
Σε περιπτώσεις που ο βλεννογόνος του εντέρου δεν είναι αρκετά ισχυρός, παρατηρείται μετανάστευση βακτηρίων και μεταβολιτών τους μέσω του αίματος στο δέρμα. Αποτέλεσμα είναι η διατάραξη της ομοιόστασης του δέρματος και η αύξηση του κινδύνου για παθήσεις, όπως η ψωρίαση και η ακμή.
3. Μέσω της αλληλεπίδρασης μεταβολιτών του μικροβιώματος του εντέρου με τη μικροχλωρίδα του δέρματος
Το εντερικό μικροβίωμα φαίνεται επίσης να επηρεάζει τους μικροοργανισμούς που κατοικούν στο δέρμα. Η ζύμωση των φυτικών ινών στο παχύ έντερο οδηγεί σε παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλύσου (SCFAs), τα οποία μεταβάλλουν το μικροβιακό προφίλ του δέρματος.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά το Propionibacterium acnes (P. acnes), το υπεύθυνο βακτήριο για την ακμή, η ανάπτυξη του οποίου περιορίζεται ως αποτέλεσμα μιας υγιούς εντερικής μικροχλωρίδας.
Η σχέση μεταξύ τους, βέβαια, δεν τελειώνει εκεί. Η πέψη και απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, απαραίτητων για το μεταβολισμό του δέρματος γίνεται στο γαστρεντερικό και υποβοηθάται σε μεγάλο βαθμό από το προφίλ των μικροοργανισμών που κατοικούν εκεί.
Ποιες διατροφικές στρατηγικές εξασφαλίζουν την υγεία του εντέρου και του δέρματός σου;
Η ποικιλία στη διατροφή
Υπάρχουν εκατοντάδες είδη βακτηρίων στο έντερο που επιτελούν διαφορετικούς ρόλους στην υγεία και κάθε είδος απαιτεί διαφορετικά θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί. Μία διατροφή που αποτελείται από ποικιλία φυτικών τροφών βελτιώνει τη βιοποικιλότητα του μικροβιώματος. Προσπάθησε να καταναλώνεις 30 διαφορετικές φυτικές τροφές μέσα στην εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων και των μυρωδικών και μπαχαρικών.
Η πρόσληψη “πρεβιοτικών”
Τα πρεβιοτικά είναι άπεπτα (από τον ξενιστή) συστατικά των τροφών με ωφέλιμες δράσεις λόγω του επιλεκτικού μεταβολισμού τους από τα βακτήρια που κατοικούν στο γαστρεντερικό. Στα πρεβιοτικά συμπεριλαμβάνονται οι φυτικές ίνες, το ανθεκτικό άμυλο και άλλοι ολιγοσακχαρίτες, όπως η ινουλίνη.
Τα πρεβιοτικά λοιπόν λειτουργούν σαν τροφή των βακτηρίων. Τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα φρούτα, τα λαχανικά, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι είναι φυτικές τροφές που στην ανεπεξέργαστη μορφή τους είναι πολύ πλούσιες σε ίνες και ενισχύουν την ανάπτυξη υγιών βακτηρίων.
Η κατανάλωση ζυμωμένων, “προβιοτικών” τροφών
Τέτοιες τροφές είναι το κεφίρ, η kombucha, το γιαούρτι, το ξινολάχανο που περιέχουν μικροοργανισμούς που εμπλουτίζουν την μικροχλωρίδα του εντέρου.
Χαμηλή πρόσληψη ζάχαρης
Η διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε απλά σάκχαρα έχει φανεί να επηρεάζει την ισορροπία του βακτηριακού οικοσυστήματος, αλλά και τη διαπερατότητα του γαστρεντερικού σωλήνα.
Η περιορισμένη κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών με τεχνητά γλυκαντικά και γαλακτωματοποιητές
Μελέτες δείχνουν πως τα τεχνητά γλυκαντικά, όπως η ασπαρτάμη, αλλά και γαλακτωματοποιητές που χρησιμοποιούνται ως πρόσθετα στις επεξεργασμένες τροφές μεταβάλλουν τη μικροχλωρίδα και αυξάνουν τη διαπερατότητα του εντέρου. Σημαντικό εύρημα είναι πως οι ουσίες αυτές οδηγούν σε αύξηση της έκκρισης προ-φλεγμονωδών μορίων από τα βακτήρια, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της εικόνας της ακμής και άλλων χρόνιων φλεγμονών.
Η κατανάλωση τροφών πλούσιες σε πολυφαινόλες
Οι πολυφαινόλες είναι συστατικά που συναντάμε σε υψηλή συγκέντρωση στο πράσινο τσάι, την bitter σοκολάτα, το ελαιόλαδο, τη μαύρη σταφίδα, τα σκουροπράσινα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής άλεσης και φαίνεται πως διασπώνται από τη βακτηριακή μικροχλωρίδα και ενισχύουν την υγιή της ανάπτυξη.
Η προσεκτική λήψη αντιβιοτικών, μόνο όταν είναι εντελώς απαραίτητο
Η χρήση αντιβιοτικών επηρεάζει σημαντικά τη βιοποικιλότητα της μικροχλωρίδας, καθώς σκοτώνει μαζί με τα παθογόνα και αριθμό καλών βακτηρίων.
Tip για το τέλος
Ακόμη και αν κάποιες από τις πλούσιες σε φυτικές ίνες τροφές, όπως τα όσπρια, σου προκαλούν πρήξιμο και δυσφορία, προσπάθησε να μην τις αποκλείεις από τη διατροφή σου. Κατανάλωσέ τες σε μικρή ποσότητα, συνδυασμένες με πιο εύπεπτες τροφές όπως το ρύζι.