Αν κάτι έχει καθορίσει την τελευταία δεκαετία είναι η έλλειψη σταθερότητας σε πολλούς τομείς της ζωής μας. Ανάμεσά τους, το ζήτημα της ενοικίασης κατοικίας ξεχωρίζει.

Έρχεται συχνά σαν θέμα στις συζητήσεις, καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες αδυνατούν να καλύψουν τη βασική αυτή ανάγκη της στέγασης (aka το ενοίκιο). Είναι ένα σημαντικότατο κοινωνικό, αλλά και οικονομικό ζήτημα, που επιζητά άμεσα λύση.

Η κατοικία δεν είναι απλά ένα κατοχυρωμένο δικαίωμα, αλλά και ένα σημαντικό αγαθό, το οποίο σύμφωνα τον Αμερικανό ψυχολόγο, Αβραάμ Μάσλοου, βρίσκεται στη βάση της πυραμίδας των φυσιολογικών και βιολογικών αναγκών του ανθρώπου. Το σπίτι μας, ο χώρος που ξεκουραζόμαστε και περνάμε πολλές ώρες μέσα στη μέρα και μας παρέχει ασφάλεια, παίζει καταλυτικό ρόλο στην ποιότητα της ζωής μας.

Σήμερα, οι επικρατούσες συνθήκες μπαίνουν εμπόδιο σε αυτή την ανάγκη και εκατομμύρια πολίτες δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν το ενοίκιο του σπιτιού τους. Έτσι, η θαλπωρή και η ασφάλεια γίνεται αόριστη και αμφίβολη. Η σκληρή πραγματικότητα είναι πως πολλοί συνάνθρωποί μας αναγκάζονται ακόμα και να περικόπτουν έξοδα από άλλες βασικές ανάγκες, όπως τα τρόφιμα ή το ρεύμα για να πληρώσουν το ενοίκιο του σπιτιού τους. 

Η ακρίβεια και το υψηλό κόστος δε δίνουν ευκαιρίες για οικονομικά προσιτές κατοικίες και κατ’ επέκταση, για αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών.

Τα στατιστικά μιλούν από μόνα τους

Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα κοιτώντας τους αριθμούς. Σύμφωνα με το ινστιτούτο για την έρευνα και την κοινωνική αλλαγή ETERON και την έρευνα της About People, το 47,8% δυσκολεύεται ή αδυνατεί να πληρώσει το ενοίκιο.

Δηλαδή, 1 στους 2 Έλληνες πολίτες βρίσκεται σε αυτή τη δυσχερή θέση χωρίς να έχει επιλογές που θα μπορέσουν να βελτιώσουν αυτή την επισφάλεια. Υπάρχουν μέτρα και προγράμματα βοήθειας, αλλά απευθύνονται κυρίως στις πιο ευάλωτες ομάδες ή σε όσους ζουν σε ακραίες συνθήκες φτώχειας.

Το 22,1% λαμβάνει επίδομα στέγασης και τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας για τον Μάιο του 2022, λένε πως χορηγήθηκε σε 285.259 νοικοκυριά. Αυτό, βέβαια, δεν αρκεί και δείχνει μία επιφανειακή λύση στο πρόβλημα, καθώς το ύψος του είναι 70 ευρώ για μονομελές νοικοκυριό και 210 ευρώ για τετραμελή οικογένεια και άνω.

Η πολιτεία και το κράτος, σταθερά, δείχνουν να μην ενδιαφέρονται για τους πολίτες και τις χιλιάδες οικογενειών που ανά ώρα και πάσα στιγμή μπορεί να μείνουν στο δρόμο, επειδή δε μπόρεσαν να πληρώσουν το ενοίκιο και τους έκαναν έξωση.

Οι νέοι και τα όνειρα που μοιάζουν με ουτοπίες

Συζητιέται επίσης συχνά σε παρέες, ειδικότερα νέων ανθρώπων, πώς θα μπορέσει κάποιο άτομο με αυτούς τους μισθούς και αυτή την ακρίβεια να νοικιάσει ένα δικό του σπίτι και να καλύψει εξ ολοκλήρου τα έξοδά του. Πώς να δημιουργηθούν όνειρα και βλέψεις όταν μία τόσο σημαντική κίνηση ανεξαρτητοποίησης είναι σχεδόν ανέφικτη και με τις τιμές των ενοικίων να είναι απαγορευτικές; 

Όπως μας δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ του 2019, έχουμε ως χώρα ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά ατόμων ηλικίας 18-34 ετών που ακόμα μένουν μαζί με τους γονείς τους. Το ποσοστό είναι υψηλό ιδιαίτερα στις ηλικίες 25-34 που φτάνει το 67,2% (61,2% για τις γυναίκες και 73,2% για τους άνδρες).

Οι ευθύνες και τα αίτια

Ο αρμόδιος ρυθμιστής, δηλαδή το κράτος, έχει αφήσει ανεξέλεγκτη την επιχειρηματικότητα στις επενδύσεις κατοικιών και μπροστά στα οικονομικά οφέλη, παραμερίζεται η ποιότητα ζωής εκατομμυρίων ατόμων. Επιτρέπει αυτή την κατάσταση ενώ “κλείνει το μάτι” στην ελίτ των ακινήτων που πλουτίζουν, όσο κάποιοι ζουν μία δυσβάσταχτη πραγματικότητα. 

Η ιδέα πως το “ελεύθερο χέρι” της αγοράς θα λύσει το πρόβλημα, αυξάνει τα ενοίκια, ενώ η επέκταση των Airbnb και οι ξένες επενδύσεις σε ακίνητα δεν αφήνουν τετραγωνικού χώρου για τις χαμηλότερες τάξεις που αγωνιούν για το πως θα τα βγάλουν πέρα με την εύρεση προσιτής οικονομικά κατοικίας.

Το θέμα δε δείχνει να απασχολεί τους υπεύθυνους ώστε να κάνουν άμεσα κάτι προκειμένου να μειώσουν τις δυσκολίες των ενοικιαστών. Το κόστος στέγασης την περίοδο Μάιος 2021-Μάιος 2022 αυξήθηκε κατά 36,1%, αποτελώντας με διαφορά την κατηγορία αγαθών και υπηρεσιών με τη μεγαλύτερη αύξηση όπως μας δείχνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, μέσα από τον υπολογισμό του εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

Μελέτη της E- Real Estates για την έλλειψη στεγαστικής πολιτικής στην Ελλάδα ξεκινάει από το 2012, μετά την κατάργηση του Οργανισμού Εργατικής κατοικίας (ΟΕΚ) και Εργατικής Εστίας (ΟΕΕ) λόγω μνημονικής υποχρέωσης.

Οι ενδεχόμενες λύσεις

Φαίνεται πως παρόλο το δύσβατο περιβάλλον στις ενοικιάσεις, υπάρχουν σοβαρές αντιπροτάσεις που θα μπορούσαν, αν όχι να φτιάξουν, σίγουρα να βελτιώσουν την κατάσταση και να φέρουν θετικές αλλαγές. 

Tο Policy Map του ETERON δίνει τις σημαντικότερες λύσεις με συγκεκριμένες προτάσεις και στοιχεία:

  1. Αξιοποίηση των άδειων κτιρίων, δημοσίων και ιδιωτικών.
  2. Κίνητρα στους ιδιοκτήτες: Φοροελαφρύνσεις, εγγυήσεις καταβολής ενοικίου, επιδότηση εργασιών αναβάθμισης του ακινήτου.
  3. Αύξηση επιδόματος ενοικίου και μεγαλύτερη κάλυψη δικαιούχων.
  4. Εκ νέου κατασκευή κοινωνικών και οικονομικά προσιτών κατοικιών (παρότι κρίνεται ως δύσκολο εγχείρημα, έχει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης.)
  5. Να μπει ένα πλαφόν στις τιμές των ενοικίων.
  6. Έλεγχος κερδοσκοπικών επενδύσεων και χρηματιστικοποίησης κατοικιών.
  7. Δημιουργία φορέα υποστηριζόμενης στέγης.
  8. Προστασία και ενδυνάμωση ενοικιαστών/ριών, αύξηση μισθών/θέσεων εργασίας.

Η ευθύνη μας ως πολίτες

Το θέμα που πρέπει να τεθεί δυναμικά στον δημόσιο διάλογο, είναι μέχρι πότε θα ανεχόμαστε να παρακολουθούμε πραγματικότητες που απαξιώνουν την ίδια την έννοια της ανθρώπινης ζωής.

Υπάρχουν προτάσεις, υπάρχουν αιτήματα. Γιατί, λοιπόν, ενώ το πρόβλημα έχει λύσεις συνεχίζουν άνθρωποι να πετιούνται στο δρόμο; Ως πολίτες πρέπει να αντιληφθούμε την οριακή κατάσταση που βρισκόμαστε και να μην επιτρέψουμε την περαιτέρω απαξίωση και υποτίμηση των αναγκών μας.

Είναι θέμα ηθικής, κοινωνικής και πολιτικής να μεριμνούμε για τους γηραιότερους, τους ασθενείς, τα παιδιά, τις οικογένειες και τους νέους που οραματίζονται ένα καλύτερο μέλλον.

Είναι οι άνθρωποί μας, είμαστε εμείς. Και είμαστε οι μόνοι που μπορούν να καταλάβουν ο ένας τον άλλον, πολύ καλύτερα από τους κυβερνώντες, κάποιοι από τους οποίους διαθέτουν δεκάδες σπίτια και δεν έχουν ζήσει ποτέ στο ενοίκιο και με την ανασφάλεια να τους χτυπάει την πόρτα καθημερινά.

Γνωμούλα;
+1
0
Έκλαψα
+1
0
Βαριέμαι
+1
0
Νευρίασα
+1
0
Αγαπώ
+1
0
Σοκαρίστηκα