Θερμοκρασίες ρεκόρ καταγράφηκαν φέτος το καλοκαίρι στις ελληνικές θάλασσες, καθιστώντας το το θερμότερο της τελευταίας σαρακονταετίας, σύμφωνα με μελέτη ερευνητών από τρία ελληνικά πανεπιστήμια.
Τα πανεπιστήμια που συμμετείχαν στη μελέτη ήταν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ).
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από δορυφορικές παρατηρήσεις που χρονολογούνται από το 1982 και διαπίστωσαν ότι το καλοκαίρι του 2024 σημειώθηκαν οι υψηλότερες θερμοκρασίες των τελευταίων 40 ετών στο Αιγαίο, το Ιόνιο και το Κρητικό Πέλαγος.
Όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ-ΜΠΕ) ο ερευνητής του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων Βιοεπιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Βασίλης Κολοβογιάννης, «η αύξηση της θερμοκρασίας εκτείνεται σε βάθος, που σημαίνει ότι υπάρχει ένα συσσωρευτικό φαινόμενο». Η έρευνα έδειξε ότι οι υψηλές θερμοκρασίες έφτασαν σε βάθη έως και 50 μέτρων σε ορισμένες περιοχές, φαινόμενο που ανησυχεί ιδιαίτερα τους επιστήμονες.
Αλλαγές παρατηρήθηκαν και στους συνήθεις μηχανισμούς ψύξης των θαλασσών. Για παράδειγμα, η εισροή ψυχρών υδάτων από τη Μαύρη Θάλασσα ήταν μειωμένη, ενώ περιορίστηκε και η παράκτια ανάδυση ψυχρότερων υδάτων.
Ένα άλλο βασικό εύρημα της έρευνας αφορά τους θαλάσσιους καύσωνες, οι οποίοι φέτος ήταν έντονοι και μεγάλης διάρκειας, ειδικά στο Βόρειο Αιγαίο, όπου καταγράφηκαν μέχρι τον Αύγουστο του 2024.
Ο Γιάννης Ανδρουλιδάκης, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και ένας από τους συγγραφείς της έρευνας, εξηγεί: «Η αυξητική τάση είναι πιο έντονη στο Βόρειο Αιγαίο, σε μικρότερες περιοχές του Ιονίου και σε περιοχές των Δωδεκανήσων. Κυρίως όμως Βόρειο Αιγαίο και Θερμαϊκός παρουσιάζουν τις υψηλότερες τάσεις». Σημειώνει επίσης ότι η διάρκεια των θερμών φαινομένων επιδεινώνει την κατάσταση για τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Ο Βασίλης Κολοβογιάννης προσθέτει ότι φέτος, ενώ τα επεισόδια καυσώνων δεν ήταν τα περισσότερα που έχουν καταγραφεί, αυτό που ξεχώρισε ήταν η έντασή τους και η διάρκειά τους.
Η συνεχής άνοδος της θερμοκρασίας έχει ήδη σοβαρές επιπτώσεις, όπως η καταστροφή της παραγωγής μυδιών στον Θερμαϊκό Κόλπο λόγω θερμικού σοκ, σύμφωνα με τον κ. Ανδρουλιδάκη. «Δημιουργήθηκε πρόβλημα όχι μόνο στη φετινή παραγωγή αλλά και στη μελλοντική, καθώς υπάρχει θνησιμότητα και στα νεογνά».
Επιπλέον, η θέρμανση των θαλασσών προκαλεί αλλαγές στα επίπεδα οξυγόνου, ενώ διευκολύνει την εισβολή θερμόφιλων ξενικών ειδών, ιδίως στο Νότιο Αιγαίο και το Κρητικό Πέλαγος.
Παράλληλα, η αύξηση της θερμοκρασίας συνδέεται με έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως τον «Ιανό». «Αυτά τα φαινόμενα παίρνουν ενέργεια από τις ζεστές θάλασσες. Όσο πιο ζεστές είναι, τόσο πιο έντονα γίνονται», σημειώνει ο κ. Ανδρουλιδάκης.
Η παρακολούθηση της θερμοκρασίας των ελληνικών θαλασσών είναι κρίσιμη, αλλά, όπως επισημαίνει, το υπάρχον δίκτυο μέτρησης είναι ανεπαρκές. «Αυτή τη στιγμή, μόνο ένας σταθμός λειτουργεί – στη Βόρεια Κρήτη, στο Κρητικό Πέλαγος», τονίζει, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ένα επαρκές δίκτυο παρακολούθησης.
Η έρευνα, που συνυπογράφουν οι Γιάννης Ανδρουλιδάκης, Βασίλης Κολοβογιάννης, Χρήστος Μακρής και Γιάννης Κρεστενίτης, αποτελεί συνεργασία των Τμημάτων Ωκεανογραφίας και Θαλάσσιων Βιοεπιστημών (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Πολιτικών Μηχανικών (ΑΠΘ) και Πολιτικών Μηχανικών (ΔΠΘ).