Μήπως υποφέρετε από την “κατάθλιψη του Φθινοπώρου”;
Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (seasonal affective disorder, SAD), γνωστή και ως εποχιακή κατάθλιψη, είναι μια συναισθηματική διαταραχή που εμφανίζεται, συνήθως, το Φθινόπωρο. Μικραίνει η μέρα, πλησιάζει για τα καλά ο Χειμώνας και κάπως έτσι, δημιουργείται πολλές φορές ένα αίσθημα μελαγχολίας που μπορεί να εξελιχθεί ακόμα και σε μια παθολογική κατάσταση.
Που οφείλεται η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή και ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα ακριβή αίτια εμφάνισης της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής δεν είναι σαφή. Σύμφωνα με έρευνες, όμως, σημαντικό ρόλο παίζουν το φύλο, το οικογενειακό ιστορικό αλλά και η απόσταση από τον ισημερινό.
Επιπλέον, η μείωση της διάρκειας της ημέρας το Χειμώνα είναι ένας καθοριστικός παράγοντας που επηρεάζει την εμφάνιση της διαταραχής, εξαιτίας της διατάραξης του κιρκάδικου ρυθμού (βιολογικό ρολόι). Αυτό συμβαίνει λόγω της αυξημένης παραγωγής μελατονίνης που εκλύεται όταν πέφτει το σκοτάδι, και προκαλείται η γνωστή υπνηλία.
Τα συμπτώματα για να αναγνωρίσουμε την εποχιακή συναισθηματική διαταραχή είναι:
-Υπνηλία
-Μελαγχολία
-Υπερκατανάλωση τροφής, κυρίως υδατανθράκων
-Αίσθημα κόπωσης
-Δυσκολία συγκέντρωσης
-Απόγνωση
-Έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα μας έδιναν χαρά
-Μειωμένη όρεξη για σεξ
-Νωθρότητα
-Αύξηση βάρους
Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή: Διάγνωση και αντιμετώπιση
Η διάγνωση της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, μπορεί να γίνει μετά από 2 χρόνια συστηματικούς καταγραφής των συμπτωμάτων αποκλειστικά τη συγκεκριμένη εποχή.
Είναι σημαντικό να ακούμε το σώμα μας και να έχουμε υπόψη μας τα συμπτώματα της διαταραχής, έτσι ώστε να μπορέσουμε να τα περιορίσουμε ή και να τα αντιμετωπίσουμε. Ενώ δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη και καθολική θεραπεία, υπάρχουν τρόποι που μπορούμε να βελτιώσουμε την καθημερινότητά μας και να μειώσουμε την ένταση των συμπτωμάτων της διαταραχής.
Σταθερό πρόγραμμα
Για τη διατήρηση του κιρκάδιου ρυθμού, είναι σημαντικό να τηρούμε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου και άσκησης. Ο κιρκάδιος ρυθμός επηρεάζεται από το φως της ημέρας και μπορούμε να τον διαχειριστούμε καλύτερα όταν κοιμόμαστε τουλάχιστον 7 ώρες και διατηρούμε έναν σταθερό κύκλο ύπνου. Παράλληλα, σημαντικό είναι να είμαστε συνεπείς στις καθημερινές μας δραστηριότητες άσκησης και δουλειάς.
Πρωινό ξεκίνημα
Η ήπια σωματική δραστηριότητα, όπως το περπάτημα, βοηθάει να έχουμε ένα παραγωγικό ξεκίνημα στη μέρα μας ενώ ανεβάζει τα επίπεδα ενέργειάς μας λόγω της καλής κυκλοφορίας του αίματος και του φρέσκου, ψυχρού αέρα.
Ηλιακή ενέργεια
Η έκθεσή μας στον ήλιο είναι η καλύτερη πηγή για την παραγωγή βιταμίνης D μαζί με την καταναλωση τροφών, όπως το γάλα, τα αυγά, τα μανιτάρια και τα ψάρια. Η βιταμίνη D παίζει ρόλο στη διατήρηση της διάθεσής μας και γι’ αυτό, είναι σημαντική η έκθεσή μας στον ήλιο τουλάχιστον για δέκα λεπτά την ημέρα.
Fact: Στις βόρειες χώρες, όπου τα επίπεδα ηλιοφάνειας είναι χαμηλά, συνιστάται η φωτοθεραπεία, δηλαδή η έκθεση σε τεχνητό φως ή η πρόσληψη βιταμίνης D με συμπληρώματα διατροφής.
Επαφή με την φύση
Στη φύση, βρίσκουμε μεγάλες ποσότητες ιονισμένου αέρα στην παραλία, σε δάση, ακόμα και στην πόλη μετά από μια καταιγίδα. Ο ιονισμένος αέρας δημιουργείται από μια χημική ένωση η οποία έχει αποδειχτεί βοηθητική σε πολλές παθήσεις, όπως το άσθμα, αλλά έχει επιπλέον και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες.
Σε εσωτερικούς χώρους, το επίπεδο των ιόντων, ειδικά με το θερμαινόμενο, ξηρό αέρα το Χειμώνα, είναι πολύ μειωμένο. Ο ιονισμός αέρα είναι άλλη μια μέθοδος θεραπείας για ασθενείς με αυτή τη διαταραχή. Υπάρχει κάτι πιο αναζωογονητικό από τον καθαρό αέρα, άλλωστε;
Ψυχοθεραπεία
Στην ψυχοθεραπεία, λέμε ΝΑΙ! Η διαδικασία της ψυχοθεραπείας μπορεί να εφαρμοστεί ακόμα και αν τα συμπτώματα που αντιμετωπίζουμε δεν είναι έντονα, απλά σαν μια μέθοδος για τη βελτίωση της καθημερινότητάς μας. Για παράδειγμα, η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία και η συμβουλευτική είναι οι προσεγγίσεις που ενδείκνυνται για την αντιμετώπιση της διαταραχής.
Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις που η εποχιακή διαταραχή μπορεί να εξελιχθεί σε παθολογική κατάσταση, δηλαδή έντονη εποχιακή κατάθλιψη. Σε αυτή την περίπτωση, χρειάζεται οπωσδήποτε η συμβολή ειδικού και πιθανώς, μια αγωγή.