Ρωσία και φυσικό αέριο. Δύο λέξεις που εμφανίζονται σχεδόν κάθε μέρα στις ειδήσεις αυτών των ημερών (και ποτέ με θετικό πρόσημο).
Πρόσφατα, μπορεί να ακούσατε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εκδώσει μια προειδοποίηση, σύμφωνα με την οποία υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να διακοπούν όλες οι εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη και δυστυχώς, όπως όλα δείχνουν, η προειδοποίηση αυτή είναι βάσιμη. Όλα δείχνουν ότι η Ρωσία πιθανότατα δεν θα εφοδιάσει την ΕΕ με φυσικό αέριο φέτος το Χειμώνα.
Disclaimer: Αυτό δε σημαίνει ότι οι ευρωπαίοι πολίτες θα ξεμείνουν εντελώς από φυσικό αέριο και ότι όλοι θα παγώσουμε. Ρεαλιστικά, σημαίνει απλώς ότι η τιμή του φυσικού αερίου θα συνεχίσει να εκτοξεύεται στα ύψη.
Είναι ρωσικό προϊόν το φυσικό αέριο;
Όχι όλο, αλλά το 40% του φυσικού αερίου της Ευρώπης, ναι. Το γεγονός αυτό προσφέρει στη Ρωσία μια απόλυτα ισχυρή θέση και θέτοντας τις περισσότερες χώρες του κόσμου ανήμπορες να εκφραστούν ανοιχτά εναντίον της, από φόβο μήπως διακόψει την παροχή του φυσικού αερίου ως αντίποινα.
H Ρωσία άρχισε ήδη να βάζει φρένο στον εφοδιασμό φυσικού αερίου σε ορισμένες από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με τους Times, η Πολωνία, η Βουλγαρία, η Γαλλία και η Ολλανδία έπαψαν ήδη να εφοδιάζονται με φυσικό αέριο από τη Ρωσία και η τροφοδοσία στο Nord Stream 1, το μεγαλύτερο δίκτυο φυσικού αερίου της Ευρώπης, έχει μειωθεί κατά 60% μόνο κατά το διάστημα της τελευταίας εβδομάδας (ποσοστό που ίσχυε μέχρι τις 22/06).
Οι ανησυχίες αυτές άρχισαν να αυξάνονται ολοένα και περισσότερο, όταν ο Διευθύνων Σύμβουλος της Gazprom (Ρώσος προμηθευτής φυσικού αερίου), σύμφωνα με τη Moscow Time, δήλωσε τα εξής σε σχέση με τη διακοπή παροχής του φυσικού αερίου προς τη Γερμανία:
«Το προϊόν μας, οι κανόνες μας. Δεν παίζουμε με κανόνες που δε δημιουργήσαμε».
Έρχεται ένας δύσκολος Χειμώνας;
Οι ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούν απεγνωσμένα να αποκτήσουν – με όποιο τρόπο – ικανά αποθέματα φυσικού αερίου πριν από το Χειμώνα – δυστυχώς μάταια – αφού ο κύριος προμηθευτής τους εξακολουθεί να κάνει περικοπές. Μια καλή μέθοδος είναι να στραφεί η Ευρωπαϊκή Ένωση σε λιγότερο ευνοϊκούς ενεργειακούς πόρους, όπως ο άνθρακας, έτσι ώστε το ήδη υπάρχον φυσικό αέριο να μπορεί να αποθηκευτεί για το Χειμώνα.
Μια άλλη μέθοδος είναι η εύρεση νέων προμηθευτών, όπως η Αγγλία και οι ΗΠΑ, αλλά κι αυτό έχει τις δικές του προκλήσεις (όπως όταν ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου των ΗΠΑ έκλεισε για 90 ημέρες λόγω πυρκαγιάς).
Αν και θα ήταν προφανώς προτιμότερο να επιταχυνθεί η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να αποφευχθεί η διαρκής προσπάθεια αποθήκευσης φυσικού αερίου, αυτή η πρακτική δεν είναι ιδιαίτερα ρεαλιστική βάσει των χρονοδιαγραμμάτων της ΕΕ.
Τι σημαίνει αυτό για τους πολίτες της ΕΕ;
Ουσιαστικά, υπάρχουν 2 τινά: Είτε η ΕΕ θα καταφέρει να συγκεντρώσει εγκαίρως τα απαραίτητα αποθέματα φυσικού αερίου για το Χειμώνα, είτε όχι.
Εάν επιτευχθεί αυτό, τότε θα έχουμε έναν αναίμακτο Χειμώνα με επαρκές φυσικό αέριο αλλά ταυτόχρονα, έτοιμοι και προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε το ολοένα και συνεχόμενα αυξανόμενο κόστος του. Εναλλακτικά, εάν τα αποθέματα φυσικού αερίου δεν είναι ικανοποιητικά για το Χειμώνα, τότε το φυσικό αέριο πιθανότατα θα διανεμηθεί ισάξια στις χώρες της Ευρώπης, ούτως ώστε να μη μείνουν στο κρύο οι πολίτες της ΕΕ.
Σε αυτήν την περίπτωση, ισχύουν οι κλασικές χρεώσεις – όταν μειώνεται η κυκλοφορία και τα αποθέματα ενός προϊόντος, τότε μοιραία η τιμή του αυξάνεται. Επομένως, δυστυχώς, αυτό συνεπάγεται ακόμη υψηλότερες τιμές (!) για το φυσικό αέριο.
Όμως, ακόμα κι αν προκύψει κάποια συσσώρευση στη διανομή του φυσικού αερίου, αρχικά θα εφοδιαστούν οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο για βιομηχανική χρήση και έπειτα, θα ακολουθήσει ο εφοδιασμός των πολιτών. Εν ολίγοις, το κόστος του φυσικού αερίου είναι ήδη πιο ψηλό από ποτέ και πιθανότατα θα αυξηθεί κι άλλο, αλλά ευτυχώς, απέχουμε πολύ από μια μη αναστρέψιμη κατάσταση.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Καλό θα είναι λοιπόν, να έχουμε επίγνωση της κατάστασης σε ό,τι αφορά τη διανομή του φυσικού αερίου και να προετοιμαστούμε όσο καλύτερα μπορούμε για πιθανές αυξήσεις στο κόστος, χωρίς πανικούς. Ακόμη, μπορούμε να βάλουμε την εξοικονομήσουμε ενέργειας – όπου αυτό είναι εφικτό – σαν πρώτη μας προτεραιότητα και να συμβάλλουμε στη μείωση της ποσότητας αερίου που απαιτείται για να έχουμε έναν αξιοπρεπή Χειμώνα, χωρίς στερήσεις.
Κάθε μικρή κίνηση μπορεί να βοηθήσει. Αν μάθαμε κάτι από την πανδημία της COVID-19, είναι ότι όταν οι άνθρωποι αρχίζουν να πανικοβάλλονται και να πραγματοποιούν τις αγορές τους με γνώμονα τον πανικό, το μόνο που καταφέρνουμε είναι να κάνουμε τα πράγματα χειρότερα. Όταν όμως οι άνθρωποι ενώνονται και συνεισφέρουν σε δύσκολες καταστάσεις σαν ένα, τότε βγαίνουμε πολύ πιο αναίμακτα από το λαβύρινθο των προβλημάτων.