Καλοκαίρι, και ο καυτός ήλιος ζεσταίνει τα κορμιά μας, καθώς αράζουμε παρέα με την Ε. πίνοντας καφεδάκι, πλάι στη θάλασσα. Με την Ε. είμαστε φίλες χρόνια και μαζί έχουμε περάσει πολλά.
Όλα τα χρόνια που τη γνωρίζω εγώ είμαι σταθερά με τον ίδιο ερωτικό σύντροφο, εκείνη με εναλλαγές: Μία σε situationship, μια σε σχέση μονογαμική, κάποια fuck buddies, κάποιες απόπειρες ανοιχτής σχέσης.
Η Ε., όσα χρόνια τη γνωρίζω, ακροβατεί ανάμεσα στο να είναι single και να μην είναι. Και η ίδια γενικώς νιώθει πολύ καλά με αυτό. Γενικώς. Κάπου-κάπου, όμως, η φίλη μου γεμίζει με ανασφάλειες και πίεση, όπως εκείνο το καυτό Σάββατο του Ιουνίου.
Λίγη ώρα μετά που απολαμβάναμε τον καφέ μας, μια παλιά γνωστή που προστέθηκε στην παρέα άρχισε να της κάνει ερωτήσεις και να της δίνει συμβουλές: “Εσύ πόσο καιρό είσαι single, και γιατί;” “Τι πιστεύεις ότι φταίει;”, “Θα σε βοηθήσω εγώ να βρεις τον κατάλληλο!”
Η πρόθεση από πλευράς της γνωστής μας ήταν σίγουρα καλή, έλειπε όμως μια σημαντική λεπτομέρεια: Η Ε. δεν είχε πει ούτε μια φορά ότι ψάχνει για σύντροφο και ούτε είχε ζητήσει συμβουλές και υποδείξεις για να καταφέρει να βρει.
Κάποιες μέρες μετά η Ε. θα έκλαιγε στην αγκαλιά μου μετά από ένα δύσκολο μεθύσι, γεμάτη παράπονο που “είναι μόνη”, όπως είπε. Όταν επέμεινα και τη ρώτησα ξανά και ξανά αν όντως ήθελε να βρει κάποια σχέση, η ίδια έδειχνε μπερδεμένη. “Να μη με λυπούνται, θα ήθελα βασικά” μου είπε. “Να μη νιώθω ότι η αξία μου είναι λιγότερη, επειδή δεν έχω σχέση και μάλιστα μονογαμική και με άντρα”.
Μετά από αυτή τη συζήτηση, δεν μπορούσα παρά να αναζητήσω για ακόμη μια φορά στο Google έναν όρο για αυτό που η Ε. είχε περιγράψει τόσο καλά. Ήμουν σίγουρη ότι το να δέχεσαι κριτική, αποκλεισμούς και σχόλια επειδή είσαι single, θα έχει κάποιο όνομα, και, είχα, όπως αποδείχτηκε, δίκιο!
“Singlism: Αρνητικά στερεότυπα και διακρίσεις απέναντι σε άτομα τα οποία είναι single”, διαβάζω στο σχετικό paper των DePaulo και Morris του 2006 με τίτλο “The Unrecognized Stereotyping and Discrimination Against Singles”.
“Πώς δεν γνώριζα αυτή την έννοια;” αναρωτήθηκα, και τότε θυμήθηκα μια συζήτηση που είχα πριν χρόνια με μια κοντινή μου φίλη που έχει χάσει το σύντροφό της: “Με κάλεσαν σε μια δεξίωση”, μου είχε πει τότε, “και στην πρόσκληση είχε σημείωση ότι μπορώ να συνοδεύομαι από το σύντροφο ή το σύζυγό μου”. “Το γεγονός ότι δεν έχω ερωτικό σύντροφο σημαίνει ότι δεν μπορώ να συνοδεύομαι από την κολλητή μου, την κόρη μου ή την ξαδέρφη μου;”, είχε αναρωτηθεί.
Τι καθιστά το σύζυγο ή σύντροφο σημαντικότερο από όλες τις υπόλοιπες σχέσεις της ζωής μας;
Η προτεραιοποίηση αυτή που επιβάλλει η κοινωνία με δεκάδες διαφορετικούς τρόπους στις ερωτικές (και ειδικά ετερόφυλες και μονογαμικές) σχέσεις, είναι και ο λόγος που οι άνθρωποι που είναι single αντιμετωπίζονται συχνά σαν άτομα που έχουν χαμηλότερο κοινωνικό status. Το να μην έχεις ερωτική/ό σύντροφο είναι, συχνά, ταυτόσημο με την αποτυχία, τουλάχιστον στο επίπεδο της προσωπικής ζωής.
Αν, όμως, θέλουμε να ξεπεράσουμε επιτέλους όλα αυτά τα στερεότυπα που μας καταπιέζουν και μας πνίγουν, και αν θέλουμε να πάψουμε να θεωρούμε ότι η [ετερόφυλη μονογαμική] ρομαντική σχέση που θα καταλήξει σε γάμο είναι το απόγειο μιας επιτυχημένης ζωής, πρέπει μάλλον να σταματήσουμε πια να κρίνουμε ένα άτομο από την κατάσταση της ερωτικής του ζωής:
Το ότι κάποια δεν έχει σταθερή σχέση δεν σημαίνει ότι δεν έχει σημαντικές σχέσεις και αγάπη στη ζωή της και σίγουρα η έλλειψη σταθερού ερωτικού συντρόφου δεν έχει καμία σχέση με την αξία μας. Ακόμα, το ότι κάποια δεν έχει σύντροφο δεν σημαίνει ότι απαραίτητα ψάχνει και να βρει.
Αξίζει να αναρωτηθούμε: Αν δεν υπήρχε τόση κοινωνική πίεση προς αυτή την κατεύθυνση, θα ήθελαν άραγε όλα τα άτομα να βρίσκονται σε ερωτική σχέση;
Το να είσαι single σίγουρα δεν είναι μια κατάσταση χειρότερη από το να είσαι σε ερωτική σχέση, όπως, φυσικά, δεν ισχύει και το αντίθετο. Η κάθε κατάσταση της ερωτικής ζωής ενός ατόμου, ειναι καλή ή κακή για εκείνο, ανάλογα με τις επιθυμίες, τις ανάγκες, τη διάθεση και τα συναισθήματά του. Κάτι που είναι καλύτερο για εμένα, μπορεί να μην είναι τόσο καλό για τη φίλη μου, ούτε στον ερωτικό τομέα αλλά ούτε και σε κανέναν άλλο τομέα της ζωής.
Γι’ αυτό, ας σταματήσουμε να ρωτάμε τους γύρω μας (και ειδικά τις γυναίκες) αν έχουν σχέση – ή γιατί δεν έχουν αν δεν έχουν, και ας επικεντρωθούμε σε πιο ουσιαστικές συζητήσεις.
Το να είσαι single δεν είναι κακό, όπως δεν είναι και κακό να έχεις σχέση ή σχέσεις, μονογαμικές, ανοιχτές ή πολυσυντροφικές, ετερόφυλες, ομοφυλες ή queer, ρομαντικές, σεξουαλικες ή φιλικές.
Το να είσαι single είναι καλό, κακό ή ουδέτερο, ανάλογα με τις δικές σου ιδιαίτερες ανάγκες και συναισθήματα.