Στα χρόνια του καπιταλισμού, το προνόμιο της αξιοπρεπούς εργασίας για εμάς –τους Gen-Z– φαντάζει κάπως ουτοπικό.

Τις περισσότερες φορές, αναγκαζόμαστε να συμβιβαστούμε σε θέσεις εργασίας που δεν είναι κοντά στο αντικείμενό μας ή μας προσφέρουν εξαιρετικά χαμηλές απολαβές (ή και τα δύο). Ωστόσο, ακόμη κι αυτός ο διαρκής συμβιβασμός στη δουλειά είναι κάπως επαρκής για να καλύψουμε τις οικονομικές μας υποχρεώσεις, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο μήνας βγαίνει χωρίς στερήσεις και περικοπές. 

Ως εκ τούτου, το διαρκές στρες, η κακή συμπεριφορά των εργοδοτών και ο ατελείωτος φόρτος εργασίας, μας κάνουν να αισθανόμαστε ανεπαρκείς και να φοβόμαστε μήπως είμαστε οι επόμενοι που θα δούμε την πόρτα της εξόδου.

Ακόμη κι αν δεν είναι το dream job, μετά; Πώς θα πληρώνουμε το νοίκι; Τι θα τρώμε; Πίτουρα; Και το Χειμώνα; Θα τη βγάλουμε με θερμαινόμενες κουβέρτες; Αυτές είναι μερικές μόνο ερωτήσεις που θέτουμε στον εαυτό μας, οι οποίες πηγάζουν μέσα από την ανασφάλεια που μας δημιουργεί ο χώρος εργασίας μας.

Αλλά, ας τα πάρουμε από την αρχή.

Πώς καταλαβαίνω ότι αυτή η δουλειά δεν είναι για μένα;

Καλώς ή κακώς, ο καθένας μας έχει διαφορετικές ανάγκες, επιθυμίες, προτεραιότητες, ικανότητες και στόχους. Επομένως, το αν μια δουλειά είναι «καλή» ή όχι είναι καθαρά υποκειμενική υπόθεση.

Για να καταλάβουμε, λοιπόν, αν μια δουλειά είναι κατάλληλη για εμάς, χρειάζεται να απαντήσουμε στις εξής ερωτήσεις:

-Είναι ενδιαφέροντα τα tasks μου;

-Με βοηθάει η δουλειά μου να εξελιχθώ και μέσα στην εταιρεία, αλλά και ως άνθρωπος;

-Με στηρίζει το εργασιακό μου περιβάλλον;

-Το feedback που μου δίνεται, έχει στόχο τη βελτίωσή μου;

-Έχω το δικαίωμα να εκφράσω την άποψή μου;

-Καλύπτω τις ανάγκες μου με το μισθό που λαμβάνω;

-Μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου στην ίδια εταιρεία για τα επόμενα πέντε χρόνια;

Αν απάντησες «όχι» σε περισσότερες από τρεις ερωτήσεις, τότε συγχαρητήρια! Αυτή η δουλειά δεν είναι για σένα. Μπορείς να ψαχτείς για κάτι καλύτερο.

Πώς αντιμετωπίζω την ανασφάλεια της απόλυσης ή της παραίτησης;

Στο σημείο αυτό, να σημειωθεί ότι η ανασφάλεια δεν προκαλείται αποκλειστικά και μόνο από το φόβο της απόλυσης.

Μάλιστα, στην Ελλάδα συνηθίζεται οι εργοδότες να μην απολύουν τους εργαζόμενους με τους οποίους δεν είναι ευχαριστημένοι. Αντ’ αυτού, υιοθετούν χυδαίες πρακτικές εκφοβισμού, υπερφόρτωσης και προσβολής, ούτως ώστε να τους εξαναγκάσουν σε οικειοθελή αποχώρηση (aka παραίτηση).

Ο λόγος; Μα φυσικά, διότι δεν έχουν καμία όρεξη να πληρώνουν αποζημιώσεις. Σκληρό, άκαρδο και απάνθρωπο. Σύμφωνοι. Όμως, δυστυχώς, συμβαίνει συχνά.

Το πιθανότερο, λοιπόν, είναι να αντιμετωπίσεις μια συμπεριφορά που σε κάνει να νιώθεις ανεπιθύμητος, ανεπαρκής και ανίκανος, κάτι που δημιουργεί ισχυρά πλήγματα στην αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή σου.

Εκτός αυτού, εύλογα, γεννά ένα μόνιμο αίσθημα ανασφάλειας ότι η επόμενή σου μέρα στη δουλειά, ίσως να είναι είναι και η τελευταία.

Τι κάνω, αν νιώσω ότι προσπαθούν να εξαναγκάσουν σε παραίτηση;

Εδώ, υπάρχει ένα θετικό. Εφόσον κατά 99% ο εργοδότης σου είναι από αυτούς που γαβγίζουν, αλλά δε δαγκώνουν, διότι τσιγκουνεύεται να πληρώνει αποζημιώσεις, τότε έχεις το χρονικό περιθώριο να οργανώσεις την αποχώρησή σου, όπως επιθυμείς.

Με άλλα λόγια, ήρθε η ώρα να σενιάρεις το βιογραφικό σου και να το στείλεις σε θέσεις εργασίας που σου διεγείρουν το ενδιαφέρον. Συγχρόνως, μπορείς να υπολογίσεις τα οικονομικά σου, για να δεις πόσο σε «παίρνει» να μείνεις άνεργ@, μέχρι να βρεθεί κάτι –αισίως– καλύτερο.

Και bingo! Αργά ή γρήγορα, θα βρεθεί αυτό το κάτι που θέλεις και θα αναχωρήσεις πανηγυρικά. Βέβαια, θα χρειαστεί να κάνεις λίγη υπομονή με την παράνοια που επικρατεί στη δουλειά σου, εκτός φυσικά αν έχεις το (οικονομικό) περιθώριο να μείνεις 1-2 μήνες χωρίς δουλειά. Τότε, είναι όλα μέλι-γάλα.

Σε περίπτωση που μου έρθει το ραβασάκι της απόλυσης, τι γίνεται;

Καταρχάς, ψυχραιμία. Συνήθως, μια επιχείρηση που σέβεται τον εαυτό της δίνει ένα χρονικό διάστημα στον εργαζόμενο να ψάξει για κάτι άλλο. Ένα το κρατούμενο. Τώρα, αν είσαι τόσο γκαντέμ@ και πέσεις στην περίπτωση που ο άλλος σε απολύει μπαμ και κάτω, εκεί δυσκολεύουν τα πράγματα.

Στην πρώτη περίπτωση, που ο εργοδότης είναι κάπως άνθρωπος και σου δίνει ένα περιθώριο να ψαχτείς, κάνεις πάνω-κάτω αυτά που είπαμε και για την εξαναγκασμένη παραίτηση: Σενιάρεις το βιογραφικό σου και αρχίζεις να το στέλνεις. Όμως, ο χρόνος που θα έχεις στη διάθεσή σου θα είναι αρκετά περιορισμένος, επομένως είναι λίγο πιο δύσκολο να βρεις κατευθείαν κάτι καλύτερο.

Εφόσον, όμως, ξέρεις πότε θα απολυθείς, μπορείς να πάρεις μια βαθιά ανάσα, να υπολογίσεις τα ένσημά σου και να ψαχτείς για ταμείο ανεργίας. Σίγουρα, δεν είναι μια μόνιμη λύση. Αλλά αν είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρχουν κάποια χρήματα για τα έξοδα του μήνα, τότε σπεύσε να το κάνεις.

Έτσι, αν όλα πάνε καλά και εγκριθεί, θα έχεις τον απαραίτητο χρόνο να βρεις τη δουλειά που σου ταιριάζει, ακόμη κι αν η αναζήτηση διαρκέσει δύο μήνες.

Από την άλλη, αν έμπλεξες με καμιά παγοκολόνα που θέλει να λέγεται εργοδότης και σου δείξει εν μία νυκτί την πόρτα της εξόδου, τότε το ταμείο ανεργίας είναι μονόδρομος.

Ναι μεν, στέλνεις βιογραφικά και κάνεις τις έρευνές σου στο LinkedIn, όμως, αν το budget σου είναι περιορισμένο, το ταμείο ανεργίας είναι απαραίτητο.

Tip: Να παρατηρείς τι συμβαίνει στο χώρο εργασίας σου. Πώς πάνε τα οικονομικά; Πώς είναι οι σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων; Τι σχέση έχεις με τον εργοδότη;

Αν εστιάσεις στη ροή της επιχείρησης, τότε πολύ εύκολα μπορείς να εντοπίσεις μερικά red flags που προμηνύουν περικοπές και απολύσεις, ώστε να είσαι όσο το δυνατόν καλύτερα προετοιμασμέν@.

Extra tip: Έχε τα μάτια σου δεκατέσσερα. Δεν είναι καθόλου κακό να ψάχνεσαι και να βλέπεις τι γίνεται στην αγορά εργασίας. Με μια απλή αναζήτηση στο LinkedIn, μπορείς να δεις ποιες ειδικότητες είναι περιζήτητες και τις ζητάνε από τους υποψήφιους.

Με αυτό τον τρόπο, θα είσαι πάντα updated και δε θα δυσκολευτείς τόσο στην εύρεση της νέας σου δουλειάς.

Δύο λόγια…

Ο εργασιακός στίβος είναι ιδιαίτερα σκληρός και χρειάζεται την καλύτερη δυνατή προετοιμασία. Ας δουλέψουμε πρώτα με τον εαυτό μας, προκειμένου να γίνουμε ανταγωνιστικ@ και να είμαστε σε θέση να διαπραγματευτούμε για τις συνθήκες, τη θέση και το μισθό μας.

Τα δύο χρόνια προϋπηρεσίας που όλοι ζητούν και κανείς δεν προσφέρει, δεν είναι ικανά να μας στείλουν στον ΟΑΕΔ.

Επιπλέον, είναι απολύτως λογικό να αγχωνόμαστε όταν δεχόμαστε αφόρητες πιέσεις από το χώρο εργασίας μας και είναι ακόμη λογικότερο, το να θέλουμε να ξεφύγουμε και να βρούμε ένα περιβάλλον όπου μπορούμε να βάλουμε το λιθαράκι μας, να εκφραστούμε, να προσφέρουμε τις γνώσεις και τη δημιουργικότητά μας, με σεβασμό και αξιοπρεπείς απολαβές.