Γιατί οι νέοι λένε “όχι” στη δουλειά; Σίγουρα, πάντως, όχι επειδή βαριούνται!
Η μεγάλη παραίτηση
Για ποιο λόγο δουλεύουμε; Αυτό είναι το ερώτημα που θέτουν πολλοί χρήστες του Reddit σ’ ένα subreddit που σήμερα μετρά σχεδόν 2 εκατομμύρια idlers, δηλαδή τεμπέληδες, όπως σαρκαστικά χαρακτηρίζονται τα μέλη. Η ομάδα, όπως αυτοπαρουσιάζεται, αφορά όσους θέλουν να απελευθερωθούν από την εργασία. Το όνομα της ομάδας επιλέχθηκε να είναι το «antiwork» και έχει ως μότο της το: «Ανεργία για όλους, όχι μόνο για τους πλούσιους!»
Πώς προέκυψε, όμως, αυτή η ομάδα;
Αν και το συγκεκριμένο subreddit δημιουργήθηκε πριν 9 χρόνια, μέχρι το 2019, δε μετρούσε πάνω από 50 χιλιάδες idlers. Από την έναρξη της πανδημίας, το Μάρτιο του 2020, η κινητικότητα άρχισε να εκτοξεύεται, φτάνοντας στα σημερινά νούμερα.
Τι συνέβη σε αυτό το διάστημα;
Καθώς όλος ο πλανήτης συνειδητοποίησε πως η πανδημία είχε έρθει για να μείνει, εκατομμύρια άνθρωποι στις ΗΠΑ άρχισαν να παραιτούνται μαζικά από τις δουλειές τους εξαιτίας της ψυχολογικής πίεσης, του τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος και των χαμηλών μισθών. Η μαζική αυτή τάση παραίτησης, σύντομα μετατράπηκε σε κίνημα κι ένα μέρος του βρήκε καταφύγιο στο Reddit. Εκεί, διάφοροι χρήστες βρήκαν μια θέση ανάμεσα σε “ομοιοπαθείς” τους, όπου μπορούν να μοιραστούν τις εμπειρίες από το χώρο εργασίας τους, την καταπίεση και την αδικία που βιώσαν και να συζητήσουν για εναλλακτικές μεθόδους βιοπορισμού και ζωής μετά την παραίτηση.
Δυστυχώς, η πανδημία στάθηκε αφορμή για να βιώσουμε ακόμα μια φορά την ανισότητα από την οποία μαστίζεται ολόκληρος ο πλανήτης. Για τους πλούσιους, η πανδημία σήμαινε περισσότερα κέρδη, ενώ για τους εργαζομένους σήμαινε εγκλεισμός στο σπίτι, υγειονομική ανασφάλεια, οικονομική επισφάλεια και περιορισμοί. Αν προσθέσουμε σε αυτήν την κατάσταση, το συχνά τοξικό εργασιακό περιβάλλον και τα abusive behaviours, μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τον αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των εργαζομένων.
9 to 5 sucks!
Σε ένα post του antiwork, ένας εργαζόμενος περιέγραφε την πίεση που ένιωθε στη δουλειά, δηλώνοντας: «Δεν αντέχεται το 8ώρο κάθε μέρα», ενώ στη συνέχεια πρόσθεσε: «Δε θέλω πολλά λεφτά, θέλω να μπορώ να πληρώνω τις υποχρεώσεις μου και να αφοσιωθώ στην τέχνη!» Ένας άλλος χρήστης διαμαρτυρόταν πως εργαζόταν για περισσότερες από 8 ώρες χωρίς διάλειμμα, ενώ κάποιος άλλος χρήστης ανέφερε πως είναι αδύνατον να βιοποριστεί κάποιος στις ΗΠΑ χωρίς να απασχολείται σε δύο δουλειές.
Και μπορεί τα μηνύματα αυτά να προέρχονται από εργαζόμενους των ΗΠΑ, ωστόσο τα περιεχόμενα όλων αυτών των post δε μας είναι καθόλου άγνωστα, αφού τα έχουμε ακούσει και βιώσει πολλές φορές. Μισθοί που δεν καλύπτουν ούτε τις βασικές ανάγκες, ατελείωτες ώρες εργασίας χωρίς διαλείμματα και τοξικά εργασιακά περιβάλλοντα, είναι καταστάσεις που δεν αφορούν μονάχα στις ΗΠΑ, αλλά τις ζούμε και εδώ στην Ελλάδα καθημερινά.
Απεργία ή απελπισία; Ποιες οι εναλλακτικές;
Το κίνημα antiwork αποτελείται κυρίως από άτομα της Gen Z, τα οποία αρνούνται να φανταστούν μία ζωή με τέτοιες εργασιακές συνθήκες. Το κίνημα δεν αρνείται την εργασία γενικά και αόριστα, αλλά αρνείται τα shitjobs, τους χαμηλούς μισθούς, την υπερεκμετάλλευση των εργαζόμενων και το τοξικό εργασιακό περιβάλλον.
Πρέπει, επίσης, να σημειωθεί πως οι antiworkers δεν καλούν και άλλο κόσμο να παραιτηθεί. Αντιθέτως, καλούν τους εργαζομένους να οργανωθούν σε συνδικάτα και σωματεία, ώστε να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας. Την ίδια στιγμή, πολλές συζητήσεις γίνονται για το πώς μπορεί κάποιος να ζήσει χωρίς μόνιμη δουλειά, αλλά μέσω διαφόρων side jobs και freelancing projects, χτίζοντας έτσι μία εναλλακτική κουλτούρα.
Για τους antiworkers, η παραίτηση από τη δουλειά είναι μία νέα μορφή απεργίας που θέλει να αναδείξει τα σύγχρονα εργασιακά προβλήματα, ζητώντας ταυτόχρονα καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Ένα κίνημα κατά της εργασίας στην Ελλάδα;
Τους τελευταίους μήνες ακούγαμε αρκετά συχνά εργοδότες στην Ελλάδα να παραπονιούνται πως αδυνατούν να βρουν εργαζόμενους για την καλοκαιρινή σεζόν, ενώ δημοσιεύονται όλο και περισσότερα άρθρα που κάνουν λόγο για χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας στην Ελλάδα την στιγμή που, όπως όλοι γνωρίζουμε, οι εργασιακές συνθήκες στην ελληνική «βαριά βιομηχανία», είναι άθλιες.
Απάνθρωπα ωράρια, ανασφάλιστη εργασία, σέρβις κάτω από τον καυτό ήλιο, απουσία ιδιωτικού χώρου και ελάχιστα έως κανένα ρεπό. Όλα αυτά για λίγα χρήματα παραπάνω από το βασικό. Δε μπορούμε να κρύψουμε πως αυτή η κατάσταση έφερε στο μυαλό μας το antiwork κίνημα. Θα μπορούσε να είναι, λοιπόν, η αρχή για μία ελληνική εκδοχή του; Ίσως.
Αυτό που, όμως, γίνεται πλέον ξεκάθαρο, είναι πως πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές στην εργασιακή πραγματικότητα. Αν στον 19ο αιώνα οι εργάτες στο Σικάγο διεκδίκησαν το 8ώρο, τότε στο 2022 μπορούμε να φανταστούμε λιγότερες ώρες εργασίας. Όπως μπορούμε να φανταστούμε και να διεκδικήσουμε καλύτερους μισθούς, ασφάλιση και friendly εργασιακό περιβάλλον. Θα μπορούσαμε λοιπόν να φανταστούμε ένα νέο εργατικό κίνημα με άρωμα Gen Z;