Η «Νοοτροπία Ανάπτυξης» ή το «Growth Mindset», όπως λέμε στο χωριό μου στη Μασαχουσέτη είναι μια φιλοσοφία που ενισχύει τη βελτίωσή μας σε πολλούς τομείς. 

Και όχι, αυτό δεν είναι άλλο ένα γλυκανάλατο άρθρο που θα σου πει τα ίδια και τα ίδια περί Growth Mindset. Αντιθέτως, θα σου εκμυστηρευτώ όλα όσα βοήθησαν κι εμένα να βγω από ένα τεράστιο τέλμα. 

Μίλα μου για «Growth Mindset»

Σύμφωνα με τον Ben Treanor, Wellness Coach & ιδρυτή του Mål Paper, το «Growth Mindset» συνεπάγεται μια διάθεση συνεχούς βελτίωσης. Αυτό δε σημαίνει ότι ξυπνάω μια ωραία πρωία και λέω: «Από σήμερα, είμαι υπεργαμάτος». Είναι μια ουσιαστική επιλογή, που εναρμονίζεται με την προσωπική μας φιλοσοφία, αποβάλλοντας έτσι διάφορες νοοτροπίες, όπως ο «ωχαδερφισμός».  

Η Carol Dweck, συγγραφέας του «The Growth Mindset», υποστηρίζει ότι (κατά βάση) υπάρχουν δύο είδη νοοτροπίας: 

-Η σταθερή νοοτροπία, κατά την οποία δεν υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.

-Η νοοτροπία της ανάπτυξης ή αλλιώς, της συνεχούς βελτίωσης και εξέλιξης.

Συνήθως, λειτουργούμε με μία εξ αυτών. Το αν γίνεται συνειδητά ή ασυνείδητα, είναι μια άλλη συζήτηση, καθώς και πώς καταλήγουμε σε μία από τις δύο.

Πώς η «Νοοτροπία Ανάπτυξης» μπορεί να μας κάνει καλύτερους; 

Όπως εξηγεί ο Ben Treanor: «Όταν έχεις τη Νοοτροπία Ανάπτυξης, αυτομάτως βάζεις τον εαυτό σου στη θέση του οδηγού και μπαίνεις στο ράλι της ζωής».

Ωραία τα λέει γενικά ο φίλος μας, απλώς όλα αυτά ακούγονται πολύ θεωρητικά. Επί του πρακτέου, μπορούμε να κάνουμε τα εξής:

1. Δεν είμαι τέλει@. Ε, και;

Όσο τετριμμένο κι αν ακούγεται, δεν υπάρχει τελειότητα σε αυτόν εδώ τον πλανήτη. Πίσω από τα εκατοντάδες φίλτρα, υπάρχουν πρόσωπα και κορμιά με ατέλειες. Τα εντυπωσιακά βιογραφικά δε συνάδουν πάντα με καλό χαρακτήρα και οι πιο σπουδαίοι επαγγελματίες, έχουν κάνει θυσίες για να ανελιχθούν. Ενδεχομένως να έχουν πατήσει και επί πτωμάτων.

Κοινώς, τελειότητα δεν υπάρχει, μην την ψάχνεις. Ο καθένας και η καθεμία μας έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Just deal with it και αγκάλιασε όλα αυτά που θεωρείς ελαττώματα.

2. Σταμάτα να αυτομαστιγώνεσαι

Η αποτυχία είναι πάντα στο πρόγραμμα. Ναι, εντάξει. Κόπηκες στην εξεταστική, δεν πήγε καλά το job interview ή δεν ήσουν πολύ παραγωγικ@ στη δουλειά σήμερα. Και τι έγινε; Δεν είσαι ρομπότ, ούτε είναι κάθε μέρα πασχαλιά. 

Με το να «αυτοχαστουκίζεσαι» και να «μαλώνεις» τον εαυτό σου, θεωρείς ότι θα βελτιωθεί η κατάσταση; 

3. Στην πρόοδο, λέμε ναι

Στο σχολείο μας έμαθαν ότι η μάθηση – και κατ’ επέκταση η πρόοδος – πρέπει να είναι γραμμική. Δηλαδή, όσο περισσότερο διαβάζεις, τόσο περισσότερο μαθαίνεις. Τρίχες κατσαρές. Λες και μιλάς για χάρακα και όχι για έμψυχα όντα. 

Η πραγματικότητα, δυστυχώς ή ευτυχώς, είναι πολύ πιο περίπλοκη – και καθόλου γραμμική. Πρόοδος δε σημαίνει «πρόσω ολοταχώς». Πρέπει επιτέλους να καταρριφθεί αυτός ο μύθος. Μπορεί να σημαίνει ότι κάνω δύο βήματα πίσω, ανασυντάσσομαι, εντοπίζω τα λάθη μου και συνεχίζω ακάθεκτ@. Ή πηγαίνω δεξιά και αριστερά – σε μεσοβέζικες λύσεις, γιατί είναι η καλύτερή μου επιλογή.

Εν ολίγοις, είναι ωραίο να κάνουμε ένα βήμα μπροστά, να εξελισσόμαστε και να μαθαίνουμε, όμως, ακόμη και τα πισωγυρίσματα και οι φαινομενικές αποτυχίες είναι απαραίτητα συστατικά στη μαγική συνταγή της προόδου.

4. Μη στρουθοκαμηλίζεις  

Ο φόβος (της αποτυχίας) σχεδόν πάντα βρίσκεται στο κάδρο. Είναι μια σπαστική φωνή στο κεφάλι μας, που μας λέει: «Δε μπορείς», «Δεν είσαι αρκετά καλ@», «Μαντάρα θα τα κάνεις» κ.λπ. Και είναι απόλυτα φυσιολογικό. Αν υπάρχει έστω κι ένας άνθρωπος εκεί έξω που δεν έχει φοβηθεί ποτέ και τίποτα, εγώ θα πάω στη ζούγκλα με τον Ταρζάν. 

Ωστόσο, αν βρούμε τον τρόπο να κοιτάζουμε κατάματα τις φοβίες μας – αντί να χώνουμε το κεφάλι μας στην άμμο, τότε ως διά μαγείας, θα αντιληφθούμε ότι δεν είναι δα και τόσο τρομακτικές. Κατ’ επέκταση, δε θα αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για το επόμενό μας βήμα. 

5. Απεγκλωβίσου από το «σύνδρομο της γειτονιάς»

«Έφερε γκόμεν@ στο σπίτι». «Φοράει κοντή φούστα». «Είναι σκύλα». «Το σπίτι τ@ είναι άνω-κάτω». «Μόνο η δουλειά τ@ νοιάζει». «Είναι αργόσχολ@».

Κάτι θα βρουν να πουν. Ό,τι κι αν κάνεις, ό,τι κι αν λες. Ζούμε σε μία κοινωνία όπου έχουμε μάθει να δείχνουμε με το δάχτυλο, αγνοώντας ότι τα υπόλοιπα τρία δάχτυλα του χεριού δείχνουν εμάς. Ίσως κάτι να σημαίνει αυτό. 

Καλώς ή κακώς, λίγοι άνθρωποι σε τούτο τον κόσμο θα σου πουν πραγματικά όλα όσα χρειάζεται να ακούσεις με καλή πρόθεση και με στόχο να βελτιωθείς. Και κατά πάσα πιθανότητα, θα είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Οι απόψεις, λοιπόν, αυτών των ανθρώπων είναι οι μοναδικές που πρέπει να συνυπολογίζεις στις εξισώσεις σου. 

Τώρα, αν κάτσεις να ασχοληθείς με το τι λέει ο κάθε πικραμένος, με κακεντρέχεια, φθόνο ή τέλος πάντων, επειδή ξύπνησε στραβά, πιασ’ το αυγό και κούρεφ’ το. 

Γι’ αυτό και τέτοιες απόψεις ανήκουν (με επιείκεια) στα παλαιότερα των υποδημάτων σου.

Storytime: Πώς με βοήθησε το «Growth Mindset;»

Επειδή καλά τα λέμε στη θεωρία, αλλά θέλουμε και λίγη πράξη, κι επειδή το έταξα πιο πάνω, ήρθε η ώρα να γίνουν τα αποκαλυπτήρια. Πώς βγήκα από ένα τιτανομέγιστο αδιέξοδο, υιοθετώντας το «Growth Mindset».

Μια ιστορία άκρως αληθινή και επώδυνη

Όταν τελείωσα το Πανεπιστήμιο – ούσα εργαζόμενο κοράσιο και οικονομικά ανεξάρτητη από πολύ πιτσιρίκα – έψαχνα μια δουλειά κοντά στο αντικείμενό μου. Γερμανική Φιλολογία το πτυχίο. Σένιαρα όσο μπορούσα το βιογραφικό μου και άρχισα να το στέλνω σε επιλεκτικές θέσεις εργασίας. Από καθηγήτρια γερμανικών σε κέντρα ξένων γλωσσών, μέχρι γραμματειακή υποστήριξη τα έκανα όλα φύλλο και φτερό. 

Όμως, ο κορωνοϊός ήταν στα κόκκινα τότε. Συνδυαστικά δε με τις ολοένα και αυξανόμενες τιμές της ανεργίας, ήταν πολύ δύσκολα τα πράγματα. Δεν έλαβα καμία απάντηση. Ποτέ. Ούτε καν για γραμματειακή υποστήριξη. Ο χρόνος κυλούσε, τα έξοδα έτρεχαν και έπρεπε άμεσα να εργαστώ. 

Μετά κόπων και βασάνων, μεσολάβησε ένα κοντινό μου πρόσωπο για να εργαστώ σε μία γνωστή αλυσίδα με καφέ και ψιλικά. Μέχρι κι εκεί, χρειάστηκε (!) γνωριμίες. Σε πρώτη φάση, ήμουν πανευτυχής γιατί δε θα κατέληγα σε παγκάκι, ούτε θα έτρωγα μακαρόνια για το υπόλοιπο της ζωής μου. 

Αλλά μέσα στο ροζ συννεφάκι μου διείσδυσε πονηρά η σκληρή πραγματικότητα και με χαστούκισε με δύναμη. Εργασιακό bullying, παραγκωνισμός, αφόρητη πίεση, κάκιστες συνθήκες. Έπειτα, ακολούθησαν απλήρωτες υπερωρίες, ασήκωτες κάσες με μπύρες – δύο μέρες πονούσα – και πλήρης απαξίωση. 

Θύμωνα, έκλαιγα και χτυπιόμουν. Τα έβαζα με τον εαυτό μου. Προσπαθούσα να μη σκέφτομαι και να μην ελπίζω. Είχα πειστεί ότι πρέπει να συνηθίσω και ότι έτσι θα είναι η ζωή μου από δω και πέρα. Μέχρι και ο περίγυρός μου, μου είχε πει ότι αυτή είναι η εργασιακή πραγματικότητα στην Ελλάδα του σήμερα. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο. 

Θυμάμαι, κάποια στιγμή, είδα τον εαυτό μου στον καθρέφτη. Μαύροι κύκλοι, σημάδια κόπωσης και πίεσης. Χλωμή επιδερμίδα. Και θλίψη. Τότε, το μυαλό μου άρχισε να παίρνει ανάποδες στροφές. 

Τι κάνω; Γιατί έχουν έρθει όλα τόσο ανάποδα; Πώς εγκλωβίστηκα έτσι;

Παραιτήθηκα

Δεν είχα φράγκο, αλλά παραιτήθηκα. Και ήταν ίσως η πιο σωστή απόφαση που πήρα ποτέ. Αφού κατάφερα να αγγίξω τα τάρταρα, είχε έρθει η στιγμή να τεστάρω τα όριά μου. 

Λίγο καιρό μετά, ξεκίνησα να εργάζομαι στο τμήμα πωλήσεων μιας γνωστής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας. Δεν ήταν και το τέλειο σενάριο, όμως, ήταν αδιαμφισβήτητα καλύτερα από πριν. Ήμουν σε εγρήγορση και επαγρύπνηση. Αναζητούσα διαρκώς τρόπους να ανέβω ακόμη ένα σκαλί.

Πρόσκληση υποβολής υποψηφίων για το ΠΜΣ «Δημοσιογραφία». Εδώ είσαι. 

Έγινα δεκτή. Παραιτήθηκα από τις πωλήσεις. Όσο εγωκεντρικό κι αν ακουστεί, ένιωθα ότι μπορούσα καλύτερα. Πολύ σύντομα βρήκα την πρώτη μου δουλειά στον τομέα των ΜΜΕ και της Επικοινωνίας. Και σιγά-σιγά, ξεκίνησε το ταξίδι μου στο χώρο που αγαπώ και ελπίζω να υπηρετώ για το υπόλοιπο της ζωής μου.

Σήμερα, είμαι εδώ, στο Estella. Γεμάτη ευγνωμοσύνη που είναι το αρθρογραφικό μου σπίτι. Κάνοντας τον απολογισμό μου και κοιτάζοντας προς τα πίσω, νομίζω μ’ έσωσε το ότι αρνήθηκα να συμβιβαστώ και να φοβηθώ. Με γνώμονα πάντοτε το καλύτερο (για τη δική μου περίπτωση – είναι υποκειμενικά αυτά), έκλεισα τα αυτιά μου σε όσους μου έλεγαν προκλητικά: «Δε μπορείς». «Δε θα τα καταφέρεις». 

Ο επίλογος της πλάκας

Όχι, δε συγκινούμαι καθόλου. Κάτι μπήκε στο μάτι μου.

Υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι που επέλεξα να μοιραστώ την ιστορία μου:

1. Για να μη νομίζετε ότι γράφουμε πολλή φανφάρα χωρίς ουσία.

2. Με την ελπίδα, ότι θα νιώσει έστω κι ένας άνθρωπος εκεί έξω ένα τσακ καλύτερα. 

Κι αφού τα είπαμε όλα, θα κλείσω με ένα πολύ γνωστό απόφθεγμα της Erin Hanson, διότι αποδίδει εξαιρετικά το «Growth Mindset»:

“There is freedom waiting for you,

On the breezes of the sky,

And you ask “What if I fall?”

Oh but my darling,

What if you fly?”

― Erin Hanson