Το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών σηματοδοτεί μια πολιτική στροφή προς τα δεξιά, με τους Χριστιανοδημοκράτες (CDU) να κατακτούν την πρωτιά με 28,5%, αλλά χωρίς την επίτευξη της αυτοδυναμίας.
Ο Φρίντριχ Μερτς, ως ο επόμενος καγκελάριος, καλείται να διαχειριστεί όχι μόνο τη διακυβέρνηση της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, αλλά και την ανησυχητική άνοδο της Ακροδεξιάς. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) αναδεικνύεται δεύτερη πολιτική δύναμη με 20,7%, το υψηλότερο ποσοστό στην ιστορία της, δημιουργώντας εύλογους συνειρμούς και προβληματισμό για το μέλλον.
Η «πύρρειος» νίκη του CDU και τα σενάρια κυβέρνησης
Παρότι το CDU πέτυχε μια νίκη, το ποσοστό του είναι το δεύτερο χαμηλότερο στην ιστορία του, ενώ δεν άγγιξε το «μαγικό 30%». Ωστόσο, λόγω της πεντακομματικής σύνθεσης του Bundestag, αρκείται πλέον σε έναν μόνο κυβερνητικό εταίρο. Η πιο πιθανή επιλογή φαίνεται να είναι ένας «μεγάλος συνασπισμός» με τους Σοσιαλδημοκράτες (SPD), οι οποίοι υπέστησαν βαριά ήττα με μόλις 16,5%, το χαμηλότερο ποσοστό τους. Ο Μερτς ήδη κάλεσε τον επικεφαλής του SPD, Λαρς Κλινγκμπάιλ, σε συνομιλίες για το σχηματισμό κυβέρνησης, τονίζοντας: «Τώρα πρέπει να μιλήσουμε μεταξύ μας και το συντομότερο δυνατό να σχηματίσουμε μια κυβέρνηση για τη Γερμανία που μπορεί να αναλάβει δράση».
Αν το κόμμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW) είχε εισέλθει στο κοινοβούλιο, θα απαιτούνταν τρίτος κυβερνητικός εταίρος, πιθανότατα οι Πράσινοι. Ωστόσο, η πολυκομματική συγκυβέρνηση μπορεί να αποδεικνύονταν περίπλοκη, όπως έδειξε η πρόσφατη αποτυχία του συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελεύθερων υπό τον Σολτς.
Η άνοδος της AfD και οι κοινωνικοί προβληματισμοί
Η AfD εδραιώνεται ως δεύτερη δύναμη, καταγράφοντας θεαματικά ποσοστά, κυρίως στην Ανατολική Γερμανία. Είναι εντυπωσιακό ότι οι μεγαλύτερης ηλικίας ψηφοφόροι (άνω των 60) στηρίζουν κυρίως CDU (38%) και SPD (23%), ενώ στους νέους κάτω των 30 ετών η εικόνα αλλάζει ριζικά: πρώτο κόμμα είναι η Αριστερά (Die Linke) με 24% και δεύτερο η AfD με 21%. Η AfD αξιοποίησε θέματα όπως η οικονομία, η ασφάλεια και η μετανάστευση, με τη ρητορική της να στηρίζεται και από παράγοντες όπως ο Έλον Μασκ, ενώ σύμφωνα με καταγγελίες, υπήρξε υπόγεια προώθηση από τη Ρωσία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Alice Weidel and the AfD Party didn't win Germany's election.
— Art Candee 🍿🥤 (@ArtCandee) February 23, 2025
Elon Musk isn't as popular is he thinks he is around the world.
🍿 pic.twitter.com/I8wog4zCme
Εν τω μεταξύ, η Die Linke, παρά την εσωτερική διάσπαση, πέτυχε μια μικρή αναγέννηση με 8,5%, επιχειρώντας να εμφανιστεί ως η αριστερή εναλλακτική. Με δεδομένο ότι η SPD πιθανότατα θα εισέλθει σε κυβέρνηση, η Αριστερά επιδιώκει να καλύψει το πολιτικό κενό στα αριστερά του φάσματος.
Οι διεθνείς αντιδράσεις και η στάση της Γερμανίας στην Ευρώπη
Το εκλογικό αποτέλεσμα προκάλεσε διεθνείς αντιδράσεις. Ο Ντόναλντ Τραμπ έσπευσε να προσεταιριστεί τους Χριστιανοδημοκράτες, γράφοντας: «Είναι μια μεγάλη ημέρα για τη Γερμανία και τις ΗΠΑ υπό την ηγεσία του κ.Τράμπ». Από την πλευρά του, ο Μερτς εμφανίζεται έτοιμος να χαράξει ανεξάρτητη ευρωπαϊκή πορεία, δηλώνοντας: «Πρωταρχικός μου στόχος η απελευθέρωση από τις ΗΠΑ». Παράλληλα, τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης των σχέσεων με τη Γαλλία και την Πολωνία, ενώ στηρίζει μια πιο αυτόνομη ευρωπαϊκή πολιτική άμυνας και ενέργειας.
Η Αθήνα βλέπει θετικά τη νίκη του Μερτς, καθώς εκτιμά ότι θα στηρίξει την ευρωπαϊκή άμυνα, όπως είχε συζητήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης μαζί του κατά τη Σύνοδο του ΕΛΚ στο Βερολίνο. Ο Έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε τη νίκη του Μερτς αποφασιστική για την πολιτική οικογένεια του ΕΛΚ, τη Γερμανία και την Ευρώπη.
Τα μεγάλα διλήμματα του Μερτς
Ο νέος καγκελάριος δήλωσε βέβαιος ότι θα έχει σχηματίσει κυβέρνηση μέχρι το Πάσχα. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις με το SPD δεν θα είναι εύκολες, καθώς οι Σοσιαλδημοκράτες είναι πλέον ο «μεγάλος ηττημένος» και η συμμετοχή τους σε κυβέρνηση συνεργασίας θα δυσχεράνει την πολιτική τους ανάκαμψη.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η επερχόμενη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στις 6 Μαρτίου για την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια θα είναι η πρώτη μεγάλη πρόκληση του Μερτς. Ο ίδιος έχει δηλώσει: «Η Ευρώπη περιμένει τη Γερμανία», αφήνοντας να εννοηθεί πως προτίθεται να έχει πιο παρεμβατικό ρόλο σε σχέση με τον προκάτοχό του, Όλαφ Σολτς.
Το μέλλον της Γερμανίας διαγράφεται πιο συντηρητικό και δεξιότερο, με πιθανές συνέπειες και για την υπόλοιπη Ευρώπη. Η άνοδος της AfD προστίθεται σε ένα κύμα επιτυχιών ακροδεξιών κομμάτων στην ΕΕ, ενισχυμένο από την οικονομική ανασφάλεια και την απογοήτευση των πολιτών από την ενοποίηση της κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς σε βασικές πολιτικές. Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι αν η νέα κυβέρνηση θα αποτελέσει φραγμό ή θα τροφοδοτήσει περαιτέρω την Ακροδεξιά.