Καλώς ή κακώς, οι συνήθειες αποτελούν ωφέλιμα ή μη μοτίβα που επαναλαμβάνουμε χωρίς να τα πολυσκεφτόμαστε.
Αξιοποιώντας τη δύναμη της συνήθειας – «έξις, δευτέρα φύσις», λένε – μπορούμε να δημιουργήσουμε νέες ρουτίνες και ωφέλιμες συνήθειες που τροφοδοτούν έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Ας ξεκινήσουμε, όμως, αποσαφηνίζοντας τι είναι η συνήθεια
Οι συνήθειες είναι συνεπείς, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Οι καλές συνήθειες συμβάλλουν στην προσωπική μας ανάπτυξη, βοηθώντας μας να πετύχουμε τους στόχους μας και να ζήσουμε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, ενώ οι κακές συνήθειες είναι ζημιογόνες για τη σωματική, συναισθηματική και ψυχική μας υγεία και μπορεί να επηρεάσουν τις σχέσεις μας. Οι συνήθειες δεν διαμορφώνονται πάντα συνειδητά, καθώς πιθανότατα χτίζονται όταν λειτουργούμε στον αυτόματο πιλότο. Για παράδειγμα, μπορεί να θέλεις ένα ποτήρι κρασί μετά από μια αγχωτική ημέρα. Στην αρχή, είναι μόνο οι αγχωτικές μέρες που σε κάνουν να επιθυμείς ένα ποτήρι κρασί, αλλά μετά από λίγο, πίνεις ένα ποτήρι κρασί κάθε φορά που επιστρέφεις από τη δουλειά, ακόμα και τις καλές μέρες. Έχεις, δηλαδή, δημιουργήσει μια νέα συνήθεια χωρίς καν να το καταλάβεις.
Ρουτίνα VS Συνήθεια
Η κύρια διαφορά μεταξύ μιας καθημερινής ρουτίνας και μιας συνήθειας, είναι η πρόθεση. Οι συνήθειες συμβαίνουν στον αυτόματο, ενώ οι ρουτίνες συμβαίνουν εξασκώντας τις σκόπιμα. Για παράδειγμα, η πρωινή σου ρουτίνα μπορεί να περιλαμβάνει ξύπνημα με ξυπνητήρι, βούρτσισμα δοντιών, τρέξιμο, διαλογισμό, προετοιμασία πρωινού κ.ά. πριν την εργασία σου. Όλα αυτά μπορεί να γίνουν συνήθειες μετά από λίγο, αλλά είναι μόνο αποτέλεσμα σκόπιμων ενεργειών. Η καθιέρωση συνήθειας, από την άλλη πλευρά, συχνά συμβαίνει χωρίς συνειδητή σκέψη. Η αναβολή στο πρωινό ξυπνητήρι κάθε πρωί είναι ένα παράδειγμα μιας συνήθειας που μπορεί να αναπτύξεις χωρίς συνειδητή σκέψη.
Πώς θα χτίσεις μια συνήθεια;
Ρίξε μια ματιά σε τρόπους με τους οποίους μπορείς να μάθεις να δημιουργείς νέες συνήθειες, εξαλείφοντας παράλληλα τις κακές και ελέγχοντας επιπόλαιες παρορμήσεις:
Γράψτε τους στόχους σου
Ξεκίνα γράφοντας τις αρνητικές συνήθειες που σκοπεύεις να εξαλείψεις και τις θετικές συνήθειες που θα χτίσεις. Εάν χρειαστεί, χρησιμοποίησε post-it για kind reminder στον εαυτό σου σε ψυγεία, καθρέφτες, γραφείο κτλ. Άχαστο – στο υπογράφω!
Απόφυγε τα ερεθίσματα
Το κλειδί για να σταματήσεις την κακή συνήθεια είναι να απομακρυνθείς από τις δραστηριότητες, τους ανθρώπους και τα μέρη που πυροδοτούν τη συνήθεια εξαρχής. Για παράδειγμα, αν τείνεις να ξοδεύεις υπερβολικά χρήματα, όταν ψωνίζεις σε ένα συγκεκριμένο κατάστημα, επίλεξε να το αποφύγεις για λίγο και να ψωνίσεις σε ένα άλλο κατάστημα.
Προσδιόρισε τη βασική αιτία των συνηθειών σου
Οι συνήθειες αναπτύσσονται από την ανταπόκρισή σου στις επιθυμίες σου. Οι επιθυμίες πυροδοτούνται από διάφορα ερεθίσματα, τα οποία χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός σου για την αναζήτηση ανταμοιβής. Ο προσδιορισμός του είδους της ανταμοιβής που αναζητάς μπορεί να σε βοηθήσει να πάρεις πιο σοφές αποφάσεις και να απαλλαγείς από κακές συνήθειες δίνοντας έμφαση στις καλές. Για παράδειγμα, μπορεί να επιλέξεις ένα ανθιυγιεινό γεύμα για να αντιμετωπίσεις μια αγχωτική ημέρα, παρόλο που μια πιο υγιεινή επιλογή θα σε έκανε να νιώσεις καλύτερα.
Εστίασε στις μικρές αλλαγές
Η αλλαγή μιας υπάρχουσας συνήθειας ή το χτίσιμο μιας νέας μπορεί να αποτελέσει ένα μικρό σοκ για το μυαλό σου, γι΄ αυτό εστίασε σε μικρότερες συνήθειες. Για παράδειγμα, αν θέλεις να ασκείσαι περισσότερο, ξεκίνα κάνοντας ένα περπάτημα 15’ καθημερινά. Τόσο εύκολο που να μην μπορείς να πεις όχι!
Καθιέρωσε μια καθημερινή ρουτίνα
Η συνέπεια είναι ένα από τα πιο ισχυρά εργαλεία για να αλλάξεις συνήθειες. Μόλις εντοπίσεις τις υγιεινές συνήθειες που επιθυμείς να ενσωματώσεις στη ζωή σου, επίλεξε μια ώρα της ημέρας που σε βολεύει για να τις κάνεις και μείνε σε αυτή.
Μέτρα την πρόοδό σου
Κράτα σημειώσεις στο ημερολόγιό σου ή χρησιμοποίησε μια εφαρμογή στο κινητό σου. Έτσι, γιορτάζοντας τις μικρές νίκες, παίρνεις σημαντικό feedback που σου δίνει επιπλέον κίνητρο.
Partner in crime
Με κάποιον με τον οποίο έχεις κοινούς στόχους μπορείς να αυξήσεις τις πιθανότητες να δημιουργήσεις μια βιώσιμη συνήθεια (ή αλλαγή συνήθειας). Επιδίωξε με ένα άτομο του κύκλου σου να πηγαίνετε παρέα π.χ. για προπόνηση ή τρέξιμο και θα αντιληφθείς άμεσα τη δύναμη που έχει το να παρακινείτε ο ένας τον άλλον.
Στην ουσία, οι συνήθειες δεν απαιτούν ούτε όλη σου την ενέργεια, ούτε απεριόριστη πειθαρχία. Αυτό που χρειάζεται είναι να βρεις εύκολους και έξυπνους τρόπους για να τις εντάξεις στο πρόγραμμά σου μέσα από διάφορες ρουτίνες, όσο γεμάτο κι αν είναι. Η υιοθέτησή τους είναι θέμα χρόνου και ακόμα κι αν θελήσεις να «λουφάρεις» κάποιες φορές, αρκεί να σκεφτείς από πού ξεκίνησες και γιατί, για να παραμείνεις συνεπής στους στόχους σου!