Ανακάλυψα το “Women of Cyprus” πριν από κάποιους μήνες και αμέσως μου κέντρισε το ενδιαφέρον.
Ήταν το μοναδικό κυπριακό account που βρήκα, το οποίο δημιουργήθηκε με μοναδικό σκοπό το empowerment των γυναικών της Κύπρου. Θέλησα αμέσως να γνωρίσω τον άνθρωπο που κρυβόταν πίσω από αυτό το account. Έτσι, γνώρισα τη Seagull Shah, ένα εξαιρετικά γλυκό εξωστρεφές, νεραϊδίσιο πλάσμα που θέλει, όσο τίποτα άλλο, να δει αυτό τον κόσμο να αλλάζει.
Μιλήσαμε αρκετή ώρα. Μοιράστηκε μαζί μας πράγματα και καταστάσεις της προσωπικής της ζωής που τη στιγμάτισαν, ιστορίες από κοπέλες, που μέσω του “Women of Cyprus” της διηγήθηκαν, βιώματα από την παιδική της ηλικία, καθώς και τα όνειρά της για το μέλλον.
Πάμε μερικά χρόνια πίσω; Που γεννήθηκες;
Γεννήθηκα στο Ιράν. Στην Τεχαράνη. Ήρθα στην Κύπρο όταν ήμουν 2 χρονών. Οι γονείς μου παντρεύτηκαν ενόσω ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ μαινόταν. Όταν γεννήθηκα, κατάλαβαν ότι δεν ήθελαν να δουν τη κόρη τους να μεγαλώνει σε μια χώρα όπου τα Ισλαμικά καθεστώτα θα την ανάγκαζαν καθημερινά να νιώθει υποδεέστερη απλώς και μόνο επειδή γεννήθηκε γυναίκα. Ήθελαν να η κόρη τους να μεγαλώσει σε μια χώρα που θα μπορούσε να έχει την ελευθερία να μορφωθεί, να ντυθεί και να ζήσει όπως εκείνη θέλει και όχι όπως τα Ισλαμικά καθεστώτα επέβαλλαν.
Και πώς αποφάσισαν να έρθουν στην Κύπρο;
Είχαν έρθει για μήνα του μέλιτος εδώ και τους άρεσε πολύ. Ένιωσαν πως είναι μια ασφαλής χώρα, για να μεγαλώσει ένα κορίτσι.
Πώς ήταν να μεγαλώνεις στην Κύπρο σαν παιδί μεταναστών;
Ήμουν τυχερή, γιατί ήρθα σε πολύ μικρή ηλικία εδώ και μεγάλωσα στην Κύπρο. Τα ελληνικά ήταν η μητρική μου γλώσσα και τίποτα στην εμφάνισή μου δεν υποδηλώνε ότι είμαι παιδί μεταναστών. Γι’ αυτό, δε βίωσα το ρατσισμό, όπως άλλα παιδιά που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο Ιράν και δυστυχώς δε γνώριζαν την γλώσσα τόσο καλό όσο εγώ.
Βλέποντας τον τρόπο που συμπεριφέρονταν τα άλλα παιδιά στο σχολείο σε αυτά τα παιδιά, με έκανε να καταλάβω πως ο ρατσισμός που δέχτηκα εγώ δε μπορούσε σε τίποτα να συγκριθεί με αυτό που ζούσαν άλλα παιδιά Ιρανικής καταγωγής και γι’ αυτό προσπαθούσα, με όποιο τρόπο μπορούσα, να βοηθήσω και να στηρίξω αυτά τα παιδιά.
«Όταν ρωτούσα τη μαμά μου γιατί κάποιοι άνθρωποι μας αντιμετώπιζαν με θυμό χωρίς να έχουμε κάνει κάτι, μου απαντούσε: Γιατί είναι ρατσιστές».
Έζησες όλη τη ζωή σου στην Κύπρο;
Έμεινα στην Κύπρο μόνιμα μέχρι τα 19 μου, όπου έφυγα για σπουδές στην Αγγλία. Αποφάσισα να γυρίσω πίσω πριν από 5 χρόνια, έπειτα από 8 χρόνια σπουδών και δουλειάς στην Αγγλία.
Μετά από 8 χρόνια μόνιμης διαμονής στην Αγγλία, πως παίρνει κανείς την απόφαση να γυρίσει πίσω;
Ενώ ήμουν από τους ανθρώπους που ήθελαν να μείνουν για πάντα εκεί, συνέβησαν πράγματα και καταστάσεις που έκριναν την επιστροφή μου ως αναγκαία για την ψυχική και σωματική μου υγεία. Βρέθηκα σε μια σχέση με έναν άντρα που ήταν απόλυτα τοξικός και επικίνδυνος. Χρειάστηκε να γίνει ένα intervention από την οικογένεια και τους φίλους μου, για να συνειδητοποιήσω την κατάσταση στην οποία ζούσα και να πάρω την απόφαση να επιστρέψω πίσω.
«Μια κακοποιητική σχέση στην Αγγλία, ήταν αυτή που με ανάγκασε να επιστρέψω στην Κύπρο».
Πώς θα χαρακτήριζες αυτή τη μεταβατική περίοδο από την Αγγλία στην Κύπρο;
Οι πρώτες μέρες εδώ ήταν αρκετά δύσκολες. Είχα, όμως, ένα πολύ σημαντικό κλοιό (μήπως κύκλο) φίλων και ανθρώπων στη Κύπρο που με βοήθησε πάρα πολύ να σταθώ στα πόδια μου, να βρω ξανά τη Seagull και να ξεκινήσω την ζωή μου από την αρχή. Χρειάστηκε, όμως, αρκετός καιρός για να επανέλθω στην καθημερινότητα μου, να βρω τη Seagull που είχα χάσει και να καταλάβω πως μπορώ να αντιμετωπίσω τον πρώην σύντροφο μου. Εδώ, αποφάσισα πως έπρεπε επιτέλους να κάνω κάτι για να σταματήσω να τον φοβάμαι και ότι έπρεπε να τον καταγγείλω.
Με τι σε απειλούσε ο πρώην σύντροφος σου;
Ήταν μια υπόθεση revenge porn. Ο πρώην σύντροφος μου τράβηξε, χωρίς εγώ να το ξέρω, γυμνές φωτογραφίες με εμένα. Μια μέρα ξεκίνησε να με απειλεί με αυτές, κάτι το οποίο με ανάγκασε να ζω σε ένα κλοιό φόβου 24/7. Κάθε ώρα και στιγμή που περνούσε φοβόμουν ότι γυμνές φωτογραφίες μου θα έβγαιναν στο internet παρά την θέληση μου. Καταλαβαίνοντας ότι δεν μπορούσα να ζήσω άλλο έτσι, αποφάσισα ότι έπρεπε να τον καταγγείλω στην αστυνομία και επειδή όλο αυτό έγινε στην Αγγλία, η καταγγελία θα έπρεπε να γίνει στην αγγλική αστυνομία, ενώ εγώ βρισκόμουν στην Κύπρο.
Πώς αντιμετώπισε η αγγλική αστυνομία την καταγγελία;
Με απόλυτο σεβασμό και υποστήριξη. Δεν έδειξαν ούτε και μια στιγμή πως δε με πίστευαν. Μου έκαναν όλες τις ερωτήσεις που έπρεπε, με απόλυτο σεβασμό.
Με ποιο τρόπο χειρίστηκαν το θέμα;
Σαν ένας απόλυτα χειριστικός άνθρωπος και κάποιος που ήξερε πολύ καλά πως να καλύπτει τα νώτα του, ο τότε σύντροφος μου, δε με απείλησε ξεκάθαρα ποτέ για τη δημοσίευση του υλικού που είχε στην κατοχή του. Το έκανε πάντα μέσω υπονοούμενων, κάτι που έκανε την καταγγελία μου στην αστυνομία πολύ δύσκολη. Όμως, με ένα και μόνο τηλεφώνημα μου και χωρίς να έχω επισκεφθεί κάποιο αστυνομικό τμήμα, εφόσον τους είπα όλη την ιστορία, με κατεύθυναν στο πως θα έπρεπε να χειριστώ το θέμα, για να πάρω τις αποδείξεις που έπρεπε.
Ποια ήταν η διαδικασία που ακολουθήθηκε;
Τους έστειλα screenshots από όλα τα μηνύματα που μου έστειλε. Μου είπαν πως θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να τον κάνω να παραδεχτεί τις απειλές του τηλεφωνικά και να τον καταγράψω. Μου εξήγησαν επίσης τον τρόπο, με τον οποίο θα τον έκανα να παραδεχτεί τις απειλές του. Όταν επιτέλους τα παραδέχτηκε όλα, τα έστειλα όλα στην αστυνομία.
Αυτοί τότε όρισαν μια γυναίκα αστυνόμο που θα μιλούσα μαζί της, για να νιώθω πιο άνετα. Μου εξήγησαν την όλη διαδικασία που θα ακολουθείτο και μόλις τον συνέλαβαν και κατάσχεσαν όλο το υλικό που είχε, επικοινώνησαν πάλι μαζί μου για να μου πουν πως τελείωσαν όλα και πως δε χρειαζόταν να φοβάμαι πια. Μου είπαν επίσης πως του απαγόρευσαν να επικοινωνήσει μαζί μου, με οποιονδήποτε τρόπο και πως αν ποτέ το προσπαθούσε, να επικοινωνήσω μαζί τους αμέσως.
Ποια ήταν τα συναισθήματά σου μετά το τέλος αυτής της ιστορίας;
Η ανακούφιση και η ελευθερία που ένιωσα μετά από αυτό είναι κάτι που οι λέξεις δεν είναι αρκετές για να περιγράψουν. Δε φοβόμουν πια. Ήμουν ελεύθερη να ζήσω χωρίς να φοβάμαι ανά πάσα ώρα και στιγμή ότι γυμνές φωτογραφίες μου θα γίνουν βορά στο internet για τον καθένα.
Μέσα από το podcast σου μοιράστηκες και μια άλλη ιστορία με τον κόσμο, αυτή της λεκτικής σεξουαλικής κακοποίησης που δέχτηκες από συνάδελφό σου στην Κύπρο. Θες να μας πεις περισσότερα γι’ αυτή την ιστορία;
Βεβαίως. Δυστυχώς, όταν συνέβη το περιστατικό αυτό, δεν έχαιρα και της καλύτερης σχέσης με τη διευθύντρια μου. Ήταν μια γυναίκα αρκετά αυταρχική και νευρική, και αυτό με έκανε να αισθάνομαι ότι δεν μπορούσα να της μιλήσω για όλο αυτό που ζούσα. Ήμουν τυχερή, όμως, γιατί βρήκα αμέσως άλλη δουλειά και έφυγα κατευθείαν.
Ποια ήταν η συμπεριφορά του πρώην συναδέλφου σου απέναντι σου;
Όταν βρισκόμασταν μόνοι μας σε ένα χώρο, μου έκανε συνεχώς «αστεία» σεξουαλικής φύσεως. Του είχα πει αρκετές φορές πως η συμπεριφορά του αυτή με έκανε να νιώθω άβολα και άσχημα, και πως ήθελα να σταματήσει αμέσως, αλλά αυτός με πρόφαση ότι δεν το εννοεί, και γίνεται για «αστείο», συνέχιζε.
Ποια ήταν αυτά τα αυτοαποκαλούμενα «αστεία»;
Ήταν ατάκες του τύπου: «Πάμε για λίγο στην τουαλέτα;» ή comments για συγκεκριμένα σημεία του σώματος μου.
Μίλησες σε κάποιον άλλον μέσα στην εταιρεία γι’ αυτό;
Ναι, και η συμβουλή του ήταν: «Oκ, ξαναπές του το τότε – ότι σε ενοχλεί – και ζήτα του να σταματήσει, αλλά αφού το κάνει για αστείο δε χρειάζεται να το παίρνεις και εσύ τόσο σοβαρά». Κανείς δε νοιάστηκε για το πως ένιωθα εγώ.
Μπήκες στην λογική του victim blaming;
Δυστυχώς ναι, και το μεγαλύτερο πρόβλημα σ’ αυτό είναι το ότι πέρασαν αυτές οι σκέψεις από το μυαλό μου, γιατί έτσι μας έμαθαν να σκεφτόμαστε. Μας έμαθαν ότι πάντα εμείς έχουμε το φταίξιμο.
«Κάθε φορά που οι γυναίκες δεχόμαστε κάποια μορφή κακοποίησης, η κοινωνία μας έμαθε να πιστεύουμε ότι φταίμε εμείς. Ότι φταίνε τα ρούχα μας, η συμπεριφορά μας, τα πάντα μας».
Μέσω του Instagram account σου, “Women of Cyprus”, ενός λογαριασμού αφιερωμένου στις Κύπριες γυναίκες, έχουν έρθει σε επαφή μαζί σου γυναίκες που έχουν δεχτεί κάποια μορφή κακοποίησης;
Ναι, αρκετές. Μου έχουν στείλει πολλές κοπέλες που έχουν πέσει θύματα revenge porn, ή/και ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και πολλές κοπέλες που έπεσαν θύματα προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας. Γι’ αυτό, θέλησα και εγώ να έρθω σε επαφή με μια δικηγόρο και να της ζητήσω να με βοηθήσει σε όλο αυτό. Δεν ήθελα να πω πράγματα που δεν ισχύουν ή να κατευθύνω κάποια κοπέλα σε λάθος δρόμο και γι’ αυτό πάντα τις φέρνω σε επαφή μαζί της.
Πώς αντιμετωπίστηκαν από την κυπριακή αστυνομία οι γυναίκες αυτές που αποφάσισαν να καταγγείλουν την κακοποίηση που δέχθηκαν;
Μου έστειλαν πολλές γυναίκες μηνύματα που πήγαν στην αστυνομία για να καταγγείλουν περιστατικό κακοποίησης ή revenge porn και η αντίδραση των αστυνομικών ήταν να γελάσουν και να τις διώξουν. Άλλες κοπέλες πήγαν στην αστυνομία για να καταγγείλουν περιπτώσεις προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας, και τους απάντησαν ότι: «Ααα τον ξέρουμε τον τύπο, είναι άκακος, δεν κάνει κάτι, αφήστε τον».
Πώς πήρες την απόφαση να δημιουργήσεις το “Women of Cyprus”;
Ήταν πολλοί οι παράγοντες που με οδήγησαν στην δημιουργία του. Ο πιο σημαντικός ήταν οι κακοποιητικές συμπεριφορές που είδα να συμβαίνουν μέσα στην ίδια μου την οικογένεια. Για χρόνια, μέλος της οικογένειας μου δεχόταν κακοποίηση από κάποιο άλλο μέλος της.
Ο μόνος άνθρωπος που κατάφερε να σταματήσει αυτές τις συμπεριφορές και τις καταστάσεις, ήμουν εγώ. Κανείς άλλος δεν ήταν εκεί για να βοηθήσει. Θέλησα, λοιπόν, να γίνω εγώ η βοήθεια για άλλους ανθρώπους που ζουν ή έχουν ζήσει παρόμοιες καταστάσεις με εμένα και να γίνω εγώ ο άνθρωπος που θα τους βοηθήσει.
«Το Black Lives Matter ήταν αυτό που έκανε να καταλάβω ότι θέλω να είμαι μέρος της αλλαγής που έρχεται και να φτιάξω το “Women of Cyprus”».
Ποια ήταν τα accounts που σε ενέπνευσαν;
Πολλά. Το “Feminist” από ξένα, το “Humanity Greece”, το “yperoxes.gynaikes” και το #metoogreece από ελληνικά. Accounts σαν αυτά, ένιωθα ότι έλειπαν από την Κύπρο. Accounts που να στηρίζουν τις γυναίκες και τις θηλυκότητες, αλλά και όλους τους ανθρώπους. Θεωρώ πως αυτά τα accounts κάνουν εκπληκτική δουλειά και ότι έχουν βοηθήσει πολλούς ανθρώπους. Γι’ αυτό, ήθελα να φτιάξω ένα account εμπνευσμένο από αυτά, που να βοηθά τις γυναίκες της Κύπρου.
Βλέπεις ότι μετά το Ελληνικό #MeToo, αλλάζουν τα πράγματα και στην Κύπρο;
Ναι, και είναι λογικό. Είναι η πρώτη φορά που όλο αυτό ήρθε πολύ κοντά στο σπίτι μας. Καταρχάς, βλέπω τις γυναίκες πιο έτοιμες να μιλήσουν. Αυτό που επίσης – σιγά σιγά – βλέπω είναι να αλλάζει και η στάση του κόσμου απέναντι στα θύματα. Πιστεύω ότι είναι πιο ανοιχτοί στο να τα ακούσουν και να τα πιστέψουν. Άρχισαν να στήνονται οργανώσεις για τη στήριξη και την καθοδήγηση των θυμάτων. Αλλά είναι πολλά αυτά που έχουν να γίνουν ακόμη και ειδικότερα, σε σχέση με την αστυνομία και τη νομοθεσία.
Ποιοι είναι οι στόχοι σου για το μέλλον;
Έχω πολλούς, μικρούς και μεγάλους στόχους, αλλά ο μεγαλύτερος είναι να δημιουργηθεί ένα μεγάλο κίνημα με ανθρώπους όλων των προσωπικοτήτων και όλων των ηλικιών, οι οποίοι θα στηρίξουν το κυπριακό #MeToo, που πιστεύω πως κάποια στιγμή θα έρθει.
Θέλω να πιστεύω πως η δική μας η γενιά θα προλάβει να δει και να βιώσει την αλλαγή. Θέλω επίσης να κάνω διάφορα workshops, που να έχουν ως στόχο την εκπαίδευση των ανδρών, απέναντι σε θέματα που αφορούν τις γυναίκες. Να μιλήσω μαζί τους για θέματα, όπως είναι το internalised misogyny και το wilful ignorance, γεφυρώνοντας το κενό που υπάρχει γι’ αυτά τα θέματα.
«Θεωρώ πως ο φεμινισμός δεν αφορά μόνο τις γυναίκες».
Θεωρείς πως είναι έτοιμοι οι Κύπριοι άντρες να συζητήσουν και να μάθουν γι’ αυτά τα θέματα;
Θεωρώ πως ένα μεγάλο μέρος τους, είναι. Πιστεύω πως πολλοί Κύπριοι άντρες είναι έτοιμοι να δεχτούν και να αγκαλιάσουν την αλλαγή που έρχεται.