«Πώς αισθάνεστε όταν βλέπετε κάτι όμορφο και ανεκτίμητο να καταστρέφεται μπροστά στα μάτια σας; Αυτό είναι το ίδιο συναίσθημα όταν βλέπετε τον πλανήτη να καταστρέφεται».
Οι βανδαλισμοί κορυφαίων έργων τέχνης σε διαφορετικά μουσεία του κόσμου
Αυτά τα λόγια ειπώθηκαν από ακτιβιστές για το κλίμα που επιτέθηκαν πρόσφατα στου παγκοσμίου φήμης πίνακα του Ολλανδού ζωγράφου Γιοχάνες Βερμέερ, το «Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι» που εκτίθεται στο Μουσείο Μαουριτσχάους στη Χάγη.
Τρεις ακτιβιστές της περιβαλλοντικής ομάδας «Just Stop Oil» έβαλαν στο στόχαστρο το διάσημο πίνακα, στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με την καταστροφή του πλανήτη. Προηγουμένως, ακτιβιστές για το κλίμα πασάλειψαν με πουρέ πατάτας τον πίνακα «Les Meules» του Κλοντ Μονέ στο Μουσείο Μπαρμπερίνι στο Πότσνταμ.
Επιθέσεις δέχτηκαν επίσης η «Μόνα Λίζα» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι στο Λούβρο, τα εμβληματικά «Ηλιοτρόπια» του Βίνσεντ βαν Γκογκ στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου, καθώς και η διάσημη σειρά έργων του Άντι Γουόρχολ «Campbell’s Soup Cans» στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Καμπέρα.
Τι σημαίνουν οι παραπάνω βανδαλισμοί;
Το μήνυμα που θέλουν να περάσουν οι ακτιβιστικές οργανώσεις που οργάνωσαν τις παραπάνω επιθέσεις κατά κορυφαίων έργων τέχνης, είναι αρκετά σαφές: «Ξυπνήστε», ή ήθελαν, τουλάχιστον, απλώς να τραβήξουν την προσοχή του κόσμου…
Η αλήθεια είναι πως αυτές οι ενέργειες οδήγησαν τους ακτιβιστές για το κλίμα να βρεθούν στα πρωτοσέλιδα όπως ποτέ άλλοτε, και το πιο πιθανό είναι πως θα συνεχίσουν να απασχολούν τα ΜΜΕ για πολύ καιρό ακόμα. Ωστόσο, δεν είμαι σίγουρη ότι με αυτό τον τρόπο πέτυχαν αυτό που υποτίθεται ότι προσδοκούν.
Ο κόσμος είναι διχασμένος σε αυτό το θέμα: Από τη μία πλευρά, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι ακτιβιστές για το κλίμα πέτυχαν το στόχο τους να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο για την καταστροφή του πλανήτη, ενώ υπάρχουν και εκείνοι που λένε ότι μια τέτοια αμφιλεγόμενη μέθοδος διαμαρτυρίας δεν είναι τίποτα περισσότερο από τον «απόλυτο βανδαλισμό».
Αρχικά, τα παραπάνω κορυφαία έργα τέχνης δεν υπέστησαν σοβαρές καταστροφές από τη ντοματόσουπα ή τον πουρέ πατάτας κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων αφού προστατεύονταν με τζάμι, και οι ακτιβιστές, πιθανόν, το γνώριζαν αυτό. Προφανώς, δεν είχαν καμία πρόθεση να τα βανδαλίσουν (διαφορετικά θα είχαν κληθεί να πληρώσουν ένα τεράστιο ποσό για την αποζημίωσή τους). Το μόνο που ήθελαν να κάνουν ήταν να τραβήξουν την προσοχή του κόσμου για τα αιτήματα που έχουν σχέση με τη σωτηρία του πλανήτη.
Οι ακτιβιστές δήλωσαν ότι πριν από τις πρόσφατες διαδηλώσεις σε μουσεία και γκαλερί τέχνης, στοχοποίησαν μεγάλα brands και τράπεζες. Ωστόσο, δήλωσαν επίσης ότι δεν μπόρεσαν να επιτύχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, καθώς, παρόλο που οι βιτρίνες τους υπέστησαν ζημιές, το πρόβλημα παρέμεινε. Συνέχισαν τονίζοντας ότι θέλουν απλά «ο κόσμος να βιώσει την καταστροφή κάτι πολύ πολύτιμου και μοναδικού».
Ο βανδαλισμός ποτέ δε λειτουργεί
«Τι αξίζει περισσότερο, η τέχνη ή η ζωή; Σας ενδιαφέρει περισσότερο η προστασία ενός πίνακα ή η προστασία του πλανήτη και των ανθρώπων μας;» ρώτησαν το κοινό οι 2 διαδηλώτριες. «Βρισκόμαστε σε μια κλιματική καταστροφή και το μόνο που φοβάστε είναι η ντοματόσουπα ή ο πουρές πατάτας σε έναν πίνακα», συνέχισαν.
Είναι πολύ φυσικό να αισθανόμαστε οργή για προφανείς παραβάσεις και αμέλειες. Κατά καιρούς, όλοι θέλουν να ανέβουν σε μια ταράτσα και να φωνάξουν: «Ελάτε ρε παιδιά, κάντε κάτι για να σταματήσει η παγκόσμια πείνα» ή «Ανοίξτε τα μάτια σας, οι πολιτικοί μας λένε ψέματα».
Παρ’ όλα αυτά, η επιστήμη μας συμβουλεύει να μην το κάνουμε αυτό – επειδή η ωμή βία, οι φωνές ή το ξέσπασμα θυμού δε δικαίωσαν καμία δράση. Αυτό που πραγματικά λειτουργεί είναι ο σωστός σχεδιασμός και η σωστή εκτέλεση. Η συναισθηματική, ρομαντική προσέγγιση τέτοιων σοβαρών ζητημάτων δεν έχει αποδώσει ποτέ – πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη λογική και τη θετικότητά μας για να προσελκύσουμε περισσότερους ανθρώπους στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Οι ενέργειες αυτές προκάλεσαν το αντίθετο αποτέλεσμα, οδηγώντας στην αγανάκτηση του κόσμου για την προσπάθεια καταστροφής αυτών των αριστουργημάτων. Άλλωστε, η απάντηση στην καταστροφή δεν είναι ποτέ με μια άλλη καταστροφή και η επίθεση στα «Ηλιοτρόπια» του Βίνσεντ βαν Γκογκ ήταν παντελώς άστοχη.
Ο Βαν Γκογκ νοιαζόταν βαθιά για τη φύση και για την ανθρωπότητα. Ήταν φτωχός, ζούσε απλά και αποθέωνε το μεγαλείο της φύσης μέσα στους καμβάδες του. Το γεγονός ότι το υπέροχο δώρο του προς την ανθρωπότητα έγινε στόχος των περιβαλλοντολόγων, αποτελεί παραβίαση όλων όσων υποστηρίζει ο πίνακας.
Η καταστροφή τέτοιων έργων απαξιώνει τις ίδιες τις εκκλήσεις των διαδηλωτών για ένα καλύτερο αύριο και υπονομεύει κάθε εξέγερση για το μεγαλύτερο ζήτημα της εποχής μας, την κλιματική αλλαγή.