Άκουσα την ιστορία της Κάθριν Ράιλι πριν από 2 χρόνια.
Όταν την είδα στο Πρωινό του Ant1. Είχα μείνει αποσβολωμένη να την κοιτάω, να την ακούω, να ρουφάω κάθε της λέξη. Από τότε, διαβάζω τις συνεντεύξεις της, την παρακολουθώ στα social media και κρατάω βαθιά στο μυαλό μου κάθε της κουβέντα.
Είναι η πρώτη ανοιχτά τρανς εκπαιδευτικός στην Ελλάδα. Έχει διδάξει στο ΕΚΠΑ, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αλλά και στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Είναι η πρώτη εκπαιδευτικός που, με τόλμη και θάρρος, μίλησε για την ανάγκη της να γίνει μητέρα και για όλες τις προσπάθειές της.
Μίλησε, όμως, και για την «ασπίδα προστασίας» που της προσφέρει το επάγγελμά της και για το γεγονός πως αν δεν υπήρχε ο τίτλος του εκπαιδευτικού στην ταυτότητά της, η αντιμετώπιση από τους γύρω της θα ήταν διαφορετική.
Εκτός αυτού, είναι και η γυναίκα που μίλησε για την απλόχερη αγάπη που έχει εισπράξει από τους μαθητές, για τη στήριξη από τους γονείς και τους φίλους της, καθώς και για τη θερμή υποστήριξη από μια σημαντική μερίδα του κόσμου.
Εντούτοις, δεν κρύβει το πόσο την ενοχλεί ακόμη ότι πολλοί την αντιμετωπίζουν ως «τραβέλι» ακόμα και σήμερα, αλλά και το πόσο προβληματικό συνεχίζει να είναι αυτό. Παλεύει για τα δικαιώματα των τρανς ατόμων, για την ορατότητά τους και δεν σταματά να πιστεύει και να ελπίζει ότι ο κόσμος μας μπορεί να αλλάξει.
Η ιστορία σου μοιάζει βγαλμένη από παραμύθι. Έχει δράκους, πρίγκιπες, τέρατα… Μα και πολύ αγάπη. Πώς ξεκινά η ιστορία αυτή;
Έχει όντως όλα αυτά που προανέφερες. Η ιστορία αυτή, λοιπόν, ξεκινά από το δημοτικό σχολείο στην Αμερική. Εκεί άρχισα να αναγνωρίζω την ταυτότητα φύλου μου από τα 8 μου χρόνια. Εκεί ήταν η πρώτη φορά που βίωσα όλα τα στερεότυπα που αφορούν τα φύλα, που μου απαγορεύτηκε να παίξω με τα παιχνίδια που εγώ ήθελα, επειδή θεωρούνταν κοριτσίστικα και που έπρεπε να παίζω με τα «αγορίστικα» αυτοκινητάκια.
Γιατί γι’ αυτούς αυτό έδειχνε έναν άνθρωπο που έχει τρόπους ήταν το να ντύνεται ανάλογα με το φύλο που του δόθηκε. Είχα, όμως, και ανθρώπους που με στήριζαν. Την Kimberley, τον Ben, τον μπαμπά μου.
«Έπαιρναν την μαμά μου από το σχολείο τηλέφωνο για να μου μάθει «τρόπους», επειδή ήθελα να ντύνομαι με θεατρικά “γυναικεία” ρούχα».
Έζησες ένα μεγάλο μέρος της ζωής σου στην Αμερική. Μια χώρα που οι έννοιες ορατότητα, αποδοχή και συμπεριληπτικότητα είναι ευρέως γνωστές και αποδεκτές σε σχέση με την Ελλάδα. Πώς αποφάσισες να επιστρέψεις εδώ;
Η ιστορία μου μοιάζει λίγο με το «Γάμος αλά Ελληνικά». Δύο Έλληνες γονείς γνωρίζονται και παντρεύονται στην Ελλάδα και αποφασίζουν να μετοικήσουν στην Αμερική. 25 χρόνια μετά, όμως, και λησμονώντας την πατρίδα του, ο μπαμπάς μου αποφασίζει πως θέλει να ξαναγυρίσουμε πίσω.
Ωστόσο, η σκέψη πως ίσως εδώ δεν με αποδεχτούν, δεν με σταμάτησε από το να έρθω στην Ελλάδα γιατί πολύ απλά ούτε στην Αμερική οι έννοιες “ορατότητα” και “συμπεριληπτικότητα” δεν είναι αποδεκτές από όλους. Ναι, στην πόλη του Σικάγο ένιωθα αποδεκτή από όλους αλλά όταν έφευγα λίγο έξω από αυτό, προς τα προάστια του Σικάγο δεν ήμουν. Εκεί ήμουν το διαφορετικό, το αλλόκοτο και το μη αποδεκτό.
Θυμάσαι τη στιγμή που ένιωσες βαθιά μέσα σου την πίστη πως: «Ναι, νιώθω γυναίκα και θέλω να δείχνω και ως μία»;
Τότε είπα για πρώτη φορά: «Ναι είμαι γυναίκα» – και από τότε ήθελα να δείχνω ως μία. Η πρώτη, όμως, φορά που ένιωσα έντονα το «θέλω να δείχνω ως γυναίκα» ήταν όταν ξεκίνησα να δουλεύω και έβλεπα τον τρόπο που οι γυναίκες συνάδελφοι μου μπορούσαν να ντυθούν, μπορούσαν να φτιάξουν τα μαλλιά τους, μπορούσαν να φτιάξουν τα νύχια τους. Ήθελα να μπορώ και εγώ. Και παρ’ όλο τον ρατσισμό που έχουμε δεχτεί οι γυναίκες, έχω ζήσει και τόσο όμορφα πράγματα ως γυναίκα που δεν θα άλλαζα με τίποτα.
«Η πρώτη φορά που ένιωσα γυναίκα ήταν στα 8 μου».
Παρ’ όλα αυτά, πήρες την απόφαση για την φυλομετάβαση στην ηλικία των 30. Όταν πλέον είχες τελειώσει τις σπουδές σου και είχες ξεκινήσει να εργάζεσαι. Μετανιώνεις γι’ αυτό;
Όχι. Σίγουρα στερήθηκα πολλά και πολύτιμα χρόνια της ζωής μου. Αλλά μου δόθηκε ένα δικαίωμα στην μόρφωση που – με λύπη μου λέω – ότι δεν θα μου είχε δοθεί αν είχα κάνει την φυλομετάβαση νωρίτερα.
Μπορεί να ήμουν στην Συγγρού, μπορεί και όχι. Αλλά σίγουρα δεν θα μπορούσα να έχω τις ευκαιρίες που έχω σήμερα και γι’ αυτό δεν το μετανιώνω. Κι όσο για τα χαμένα χρόνια, ξεκινώ σιγά-σιγά να ζω τις χαμένες στιγμές μου.
«Δεν θα ήμουν η πρώτη ανοιχτά τρανς εκπαιδευτικός στην Ελλάδα αν είχα κάνει την φυλομετάβαση νωρίτερα, πολύ απλά γιατί δεν θα με άφηναν να γίνω».
Αν γύριζες τον χρόνο πίσω στην ηλικία των 15 σήμερα, πιστεύεις πως θα έκανες την φυλομετάβαση τότε ή νιώθεις πως ό,τι έγινε, καλώς έγινε;
Αν ήμουν 15 στην κοινωνία του σήμερα, μια κοινωνία που υπάρχει μεγαλύτερη ενημέρωση από αυτήν που είχαν οι άνθρωποι τότε, που υπάρχει μεγαλύτερη προσβασιμότητα στη γνώση και ειδικοί που να μπορούν να εξηγήσουν τι σημαίνει τρανς, δυσφορία φύλου και φυλομετάβαση και που υπάρχει φαρμακευτική αγωγή που μπλοκάρει την τεστοστερόνη, πιστεύω πως ναι, θα την έκανα τη φυλομετάβαση στα 15.
Πιστεύω, όμως, και πως ό,τι έγινε, καλώς έγινε. Μέσα από τις στεναχώριες μου, τους προβληματισμούς μου, τους αγώνες μου, τις δοκιμασίες μου, έχω αποκτήσει τα εφόδια που μου επιτρέπουν να βλέπω την ζωή όπως πραγματικά είναι.
Αν δεν είχα βιώσει όλη αυτή την κακία, το μίσος, το ρατσισμό αλλά και την αγάπη, την αποδοχή και τη στήριξη από κάποιους ανθρώπους, δεν θα ήμουν το άτομο που είμαι σήμερα και δεν θα μπορούσα να βοηθήσω με τον τρόπο που βοηθάω.
Πιστεύω ότι ένα μεγάλο μέρος της ασεβούς αντιμετώπισης από την κοινωνία μας προς τα τρανς άτομα προέρχεται από την άγνοια. Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό;
Αν το μάθημα της σεξουαλικής αγωγής στα σχολεία γινόταν σωστά, αν οι καθηγητές τολμούσαν να μιλήσουν για ταυτότητα και έκφραση φύλου, σεξουαλικό προσανατολισμό και βιολογικό φύλο ίσως να μην υπήρχε τόση άγνοια, ασέβεια και ρατσισμός προς τα τρανς άτομα. Ίσως τότε και οι γονείς να μην είχαν τόση άγνοια για όλα αυτά.
«Μόρφωση, Εκπαίδευση, Ενημέρωση. Μόνο αυτό μπορεί να μας σώσει. Όχι μόνο τα τρανς άτομα αλλά και όλη την κοινωνία μας».
Ακόμα και σήμερα, πολλοί δεν κατανοούν το γιατί κάποιος να θέλει να κάνει αλλαγή φύλου, το τι σημαίνει δυσφορία φύλου και πιστεύουν πως όλα αυτά είναι «εκτός του φυσιολογικού». Τι απαντάς σ’ αυτά τα άτομα;
Απαντώ: «Ό,τι δεν το καταλαβαίνεις, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει». Προσπαθώ να κατανοήσω και να σεβαστώ ότι κάποιος δεν το καταλαβαίνει γιατί κανείς δεν του το έχει διδάξει. Αυτό που, όμως, δεν δέχομαι και δεν σέβομαι είναι το γεγονός πως ένας άνθρωπος δεν είναι ανοιχτός στο να μάθει. Όταν, λοιπόν, προσπαθείς με επιστημονικά δεδομένα να τους εξηγήσεις τι σημαίνει “ταυτότητα” και “δυσφορία φύλου” – και εκείνοι επιλέγουν να προχωρούν με παρωπίδες, τότε πραγματικά στεναχωριέμαι βαθιά και το μόνο που μπορώ να κάνω, είναι να ελπίζω πως μια μέρα θα καταλάβουν.
«Ο φόβος γεννά μίσος και το μίσος ρατσισμό και το μόνο που μπορεί να μας γλιτώσει από αυτό είναι η εκπαίδευση».
Και τι απαντάς στα άτομα που διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους για το γεγονός πως δεν μπορεί κάποιος στα 15 του να ξέρει τι γίνεται με την σεξουαλικότητα και την φύση του και πως είναι πολύ νωρίς για την πολιτεία να αφήνει να γίνονται φυλομεταβάσεις σ’ αυτές τις ηλικίες;
Ξανά ότι: «Όσο κι αν δεν το πιστεύουν δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει». Υπάρχουν παιδιά που το ξέρουν και το νιώθουν από τα 8 τους χρόνια – κι ένα τέτοιο παιδί ήμουν και εγώ, αλλά και τόσες άλλες τρανς γυναίκες που έχω μιλήσει μαζί τους.
Εντούτοις, χρειάζεται τεράστια στήριξη από την οικογένεια, ενώ η κοινωνία χρειάζεται να προσφέρει την κατάλληλη ενημέρωση προς τους ανθρώπους αυτούς – αλλά και τις οικογένειές τους. Αν η κοινωνία μπορεί και είναι σε θέση να κάνει τη δουλειά της σωστά, τότε μπορεί να γίνονται φυλομεταβάσεις και από τα 15, και νωρίτερα.
Ποιο ρόλο παίζει η συγγραφή στην ζωή σου; Είναι διέξοδος, διαφυγή ή ανάγκη για δημιουργία;
Είναι όλα αυτά μαζί, νομίζω. Προσπαθώ μέσα από τα βιβλία μου να διδάξω την δημιουργικότητα, την ομαδική εργασία, την επικοινωνία και την κριτική σκέψη και αυτό είναι και το πεδίο δράσης μου ως ακαδημαϊκός και όσα προσπαθώ να περάσω στη νέα γενιά.
Μέσα από τα βιβλία μου, όμως, εκφράζω και τον εαυτό μου. Έχω δημιουργήσει πάνω από 100 χαρακτήρες μέχρι τώρα και καθένας από αυτούς εκφράζει και αντιπροσωπεύει ένα κομμάτι της ψυχής μου.
Κεφάλαιο διδασκαλία: Ποιος ο βαθμός συμβολής της διδασκαλίας και των μαθητών σου στη ζωή σου;
Ξέρεις δεν είναι εύκολο να σε κατηγορούν, να σε κοροϊδεύουν να σε χλευάζουν και να έχεις σώας τας φρένας. Ακόμα και οι πιο δυνατοί, κάποια στιγμή λυγίζουν. Αλλά με το που μπαίνω στο χώρο διδασκαλίας και έρχονται όλα αυτά τα αθώα προσωπάκια να με αγκαλιάσουν, να μου πουν πόσο όμορφη είμαι, να μου δώσουν ένα δώρο, τότε όλα αλλάζουν.
Τότε η ζωή γίνεται ξαφνικά τόσο όμορφη να την ζεις, και τόσο πιο ανεκτή. Ξαφνικά, μπαίνω σ’ έναν άλλο κόσμο. Εκείνον που ο Γιώργος ερωτεύτηκε τη Μαρία, εκείνον που ο Αντρέας τσακώθηκε με τον Μιχάλη, εκείνον που η δασκάλα της Άννας στο σχολείο της έβαλε ένα δύσκολο διαγώνισμα, εκείνον που ο Αντρέας έφαγε σοκολάτα πριν το φαγητό.
Νιώθω σαν δεύτερη μάνα τους, σαν ένας τρίτος γονιός και είναι τιμή μου να είμαι μέρος της ζωής αυτών των παιδιών.
«Αν δεν είχα τα παιδιά μου, δεν ξέρω πώς και που θα ήμουν».
Πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε η στάση των γονιών σου σ’ αυτή σου την απόφαση;
Οι γονείς μου έμαθαν με «λάθος» τρόπο – από outing συγγενών – για την φυλομετάβασή μου. Ωστόσο, ο μπαμπάς μου με στήριξε από την πρώτη στιγμή. Ήταν εδώ για μένα από το πρώτο λεπτό. Για τη μαμά μου, από την άλλη, ήταν πιο δύσκολο. Χρειάστηκαν 6 μήνες για να με αποδεχτεί – με τον τρόπο της βέβαια. Με αγαπάει, όμως, και είναι εδώ για μένα. Όλα αυτά μ’ έκαναν τον άνθρωπο που είμαι σήμερα.
Ξέρω πως ο μικρότερος σου αδερφός δεν έχει καταφέρει ακόμη να αποδεχτεί το ποια είσαι. Πόσο πόνο κουβαλάει ακόμη αυτό;
Δυστυχώς, δεν είναι μόνο ο αδελφός μου – αλλά και μια μεγάλη μερίδα των συγγενών μου. Για τον αδελφό μου, όμως, ίσως πονάει λίγο περισσότερο. Νιώθω ότι έπρεπε να μ’ έχει αποδεχτεί. Εντούτοις, τον αγαπάω βαθειά και ποτέ δεν θα αλλάξει αυτό. Απλώς, πονάει το γεγονός πως εδώ και 13 χρόνια έχω χάσει την επαφή με τον αδερφό μου, ότι δεν είναι μέρος της ζωής μου – και μακάρι να μην ήταν έτσι.
Έχεις μιλήσει ανοιχτά για την βαθειά σου ανάγκη να γίνεις μητέρα. Πιστεύεις ότι η κοινωνία μας είναι έτοιμη να το αποδεχτεί αυτό;
Μέσα από το TikTok, που μιλάω συχνά γι’ αυτό, έχω δεχθεί απίστευτη αγάπη και υποστήριξη από πολλούς. Έχω, όμως, δεχθεί και πολύ bullying από άλλους και νιώθω ότι είναι πολλοί περισσότεροι που δεν συμφωνούν μ’ αυτό, αλλά φοβούνται να το πουν για να μην τους πουν ρατσιστές.
Αρκεί μόνο να δούμε μια πρόσφατη έρευνα που έγινε από τον ΑNT1, στην οποία το 91% των ανθρώπων δήλωναν αρνητικοί στην τεκνοθεσία από ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Αυτό, νομίζω, πως τα λέει όλα.
Τι ρόλο παίζει η μητρότητα στη ζωή σου και τι σημαίνει μητρότητα για εσένα;
Ένα δικαίωμα που θα έπρεπε να έχουν όλοι οι άνθρωποι που έχουν σώας στας φρένας, που θέλουν να δώσουν αγάπη, να προσφέρουν σ’ έναν άλλο άνθρωπο και να λάβουν το υπέρτατο αυτό αγαθό της μητρότητας. Έχω προσπαθήσει με πολλούς τρόπους να γίνω μητέρα, αλλά μέχρι τώρα δεν τα έχω καταφέρει. Ελπίζω μια μέρα να τα καταφέρω.
«Η μητρότητα για μένα είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο μου έχουν στερήσει».
Ποια είναι τα σχέδια σου και ποια τα όνειρά σου για το μέλλον;
Όσον αφορά τα επαγγελματικά, δυστυχώς, έχω νιώσει μεγάλη ντροπή από τους εκδοτικούς οίκους για μένα. Θέλω να μπορώ να παρουσιάσω τα βιβλία μου εγώ, ως το άτομο που είμαι. Δυστυχώς, είμαστε λίγοι οι τρανς συγγραφείς. Θέλω, λοιπόν, να μπορώ να παρουσιαστώ σαν συγγραφέας των βιβλίων μου και να μιλάω όπου θέλω γι’ αυτά. Γι’ αυτό, θέλω να βρω έναν εκδοτικό οίκο που να αγκαλιάσει όλα αυτά που προείπα.
Όσον αφορά τα προσωπικά τώρα, θέλω να γίνω μαμά. Θέλω να είμαι ερωτευμένη και να μπορώ να είμαι ανοιχτά μ’ αυτόν τον άνθρωπο. Ονειρεύομαι, όμως, και μια χώρα που τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να έχουν όλα τα δικαιώματα που έχουν τα CIS άτομα. Αυτό.