Στο χώρο εργασίας μου, δουλεύω. Δε βρίσκομαι εκεί για να διασκεδάζω με το στανιό και να υποκύπτω στην τρέλα του καθενός.
Καλώς ή κακώς, πολλοί από εμάς εργαζόμαστε καθημερινά για πολλές ώρες, προκειμένου να είμαστε σε θέση να ανταπεξέλθουμε στις οικονομικές μας υποχρεώσεις. Σε κάθε περίπτωση, η φύση της δουλειάς και η συνύπαρξη με τους συνεργάτες μας στον επαγγελματικό χώρο, διακρίνονται από κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, μερικά εκ των οποίων: Αμοιβαίος σεβασμός, κατανόηση, αποδοχή της διαφορετικότητας, πνεύμα συνεργασίας κ.ά.
Καλά μέχρι εδώ. Τα προβλήματα ξεκινούν όταν το εργασιακό περιβάλλον προσπαθεί με κάποιον τρόπο να «ξεφύγει» από το πλαίσιό του και να διεισδύσει και σε άλλους τομείς. Όταν, για παράδειγμα, γίνεται προσπάθεια για βεβιασμένη και αναγκαστική διασκέδαση στο χώρο εργασίας, ακόμη κι αν δεν υπάρχει απ’ όλους αυτή η διάθεση ή ακόμη κι αν η αναγκαστική αυτή μορφή διασκέδασης παρεμβαίνει αρνητικά στην παραγωγικότητα των εργαζομένων.
Η αναγκαστική διασκέδαση, ΔΕΝ είναι διασκέδαση. Είναι μαρτύριο.
Εδώ, θα ήταν σκόπιμο να γίνει ένας πολύ σημαντικός διαχωρισμός: Ο χώρος εργασίας, εξ ορισμού, είναι μια τοποθεσία όπου παράγεται έργο, διοργανώνονται meetings, άντε και καμιά εταιρική εκδήλωση –αν ο εργοδότης είναι μερακλής. Από την άλλη, ο τρόπος διασκέδασης είναι κάτι καθαρά υποκειμενικό και κάτι που δε συνδέεται άμεσα με τη δουλειά μας, όπου πρέπει να είμαστε συγκεντρωμένοι και να ολοκληρώσουμε κάποια tasks. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι θα καταδικάσουμε όποιον διακατέχεται από μια χιουμοριστική διάθεση. Απεναντίας, τέτοιοι συνεργάτες είναι εξαιρετικοί, διότι συμβάλλουν στο να γίνει η ρουτίνα στη δουλειά ένα τσακ πιο υποφερτή.
Όταν η εργασία παρεμβαίνει υποκριτικά στη διάθεσή μας
Ωστόσο, όταν –υπό κανονικές συνθήκες– ο εργοδότης ή ένας συνάδελφος γίνεται προσβλητικός, δηκτικός και εριστικός, είναι δύσκολο να αφιερώσεις περισσότερο χρόνο για να τον γνωρίσεις καλύτερα. Ακόμη κι αν παραστείς σε γεύματα που οργανώνει η εταιρεία για λόγους ευγένειας, είναι οριακά ακατόρθωτο να διαγραφούν από τη μνήμη σου οι προσβολές του εργοδότη, όταν είχε κάποια παραπάνω νεύρα. Στην ίδια κλίμακα, είναι καταπιεστική η προσπάθεια διεξαγωγής μιας ανέμελης συζήτησης με έναν συνεργάτη που μονίμως κάνει υποδείξεις και θεωρεί ότι γνωρίζει τα πάντα καλύτερα απ’ όλους.
Είναι στενάχωρο, αλλά όχι. Οι σχέσεις που αναπτύσσονται στον εργασιακό χώρο διέπονται από κανόνες και καλούμαστε να συμβιβαστούμε προς όφελος της εργοδότριας εταιρείας. Εντούτοις, η συνεργασία δεν συνεπάγεται απαραίτητα φιλία, ούτε πρόκειται οι εργαζόμενοι να γίνουν κολλητοί φίλοι αν ο εργοδότης διοργανώνει τακτικά bonding activities. Η πικρή αλήθεια είναι ότι, στο τέλος της ημέρας, απλώς θέλουμε να απολαύσουμε ποιοτικό χρόνο με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, δηλαδή, την οικογένεια, τους φίλους και τη σχέση μας. Διότι, τους επιλέγουμε και μας επιλέγουν καθημερινά.
Σαφώς, υπάρχει πάντοτε η προοπτική μια συνεργασία να εξελιχθεί και σε φιλία, αλλά αυτό γίνεται κατόπιν επιλογής και στην περίπτωση που δύο ή περισσότερα άτομα έχουν κοινή σύμπνοια, όχι καταναγκαστικά.
Η υποκρισία που κρύβεται πίσω από την αναγκαστική διασκέδαση
Δυστυχώς, ως επί το πλείστον, πίσω από τέτοιες καταστάσεις κρύβεται η υποκρισία. Για την ακρίβεια, όλο αυτό ενδέχεται να βασίζεται σε μια αυθαίρετη απόφαση του εργοδότη, βάσει της οποίας παρατείνεται η παραμονή των εργαζομένων στο χώρο εργασίας. Επιπλέον, ανεξάρτητα από τη θετική διάθεση του εργοδότη, είναι ακριβώς ο ίδιος άνθρωπος που πριν 3 μέρες ξεστόμιζε μια σειρά από κοσμητικά επίθετα.
Ευχαριστώ, δε θα πάρω
«Ένα πράγμα που πρέπει οπωσδήποτε να ακυρώσουμε είναι η αναγκαστική διασκέδαση στη δουλειά», λέει η Victoria Christie σε μια viral ανάρτηση στο Instagram.
Όπως σημειώνει η Christie: «Όλες αυτές οι προσπάθειες για τη σύνδεση των εργαζομένων δεν βοηθούν πραγματικά στην τόνωση του ηθικού. Απλώς οι δουλειές μένουν πίσω, ενώ επικρατεί αδιαφορία για το τι πραγματικά θέλουν, όπως καλύτερη αμοιβή, επιδόματα, γονική άδεια, work-life balance, ευελιξία κ.λπ.».
Αλλά μάλλον αυτά είναι ψιλά γράμματα.
Ναι, η παραγωγικότητα και η αποδοτικότητα μειώνονται κατακόρυφα όταν παίζει αναγκαστική διασκέδαση
Όταν επικρατεί μεγάλος φόρτος εργασίας, ειλικρινά η καταναγκαστική διασκέδαση είναι το τελευταίο που χρειάζεται. Εκτός από το ότι υπάρχει ο κίνδυνος της αποσυγκέντρωσης, αλλά εφόσον δεν ολοκληρωθούν τα tasks στο προβλεπόμενο χρονικό διάστημα, τότε μοιραία θα πολλαπλασιαστούν και θα οδηγήσουν, με μαθηματική ακρίβεια, τους εργαζομένους σε burnout. Εκτός αυτού, δεν είναι κατακριτέο να επιλέγει κάποιο άτομο την αυστηρή, καθαρά εργατική συνύπαρξη με τους υπόλοιπους συνεργάτες, αν έτσι αισθάνεται.
Όπως έδειξε μια πρόσφατη έκθεση της Deloitte, οι γυναίκες είναι πιο αγχωμένες από ποτέ, καταβάλλοντας συχνά την προσπάθεια να ανταπεξέλθουν σε όλο αυτό το σενάριο. Όσον αφορά στο τι θέλουν οι εργαζόμενοι, τα σκήπτρα έχει η ευελιξία– αφήνοντας τις οικονομικές απολαβές σε δεύτερη μοίρα. Αν το καλοσκεφτούμε, βέβαια, είναι κάπως εύλογο, αφού οι εργαζόμενοι με παιδιά και οικογενειακές υποχρεώσεις χρειάζεται να επιστρέψουν εγκαίρως, αντί να σαχλαμαρίζουν εξαναγκασμένα με τους συναδέλφους τους. Ωστόσο, ακόμη κι όταν οι δραστηριότητες αυτές είναι προαιρετικές, επί της ουσίας είναι υποχρεωτικές, αφού κανείς δε θέλει την ταμπέλα του ξενέρωτου που σνομπάρει τις κοινές δραστηριότητες.
Τι πρέπει να γίνει για να είμαστε όλοι ευτυχισμένοι, λοιπόν;
Η απάντηση, είναι εξαιρετικά απλή: Να έχουμε το δικαίωμα να επιλέγουμε.
Εάν οι εταιρείες ενδιαφέρονται πραγματικά για την ευτυχία και την ευημερία των υπαλλήλων τους, το κλειδί είναι να αφουγκράζονται τα θέλω και τις ανάγκες τους. Εντούτοις, σχετικές έρευνες δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι αισθάνονται φόβο ή νευρικότητα όταν έρχεται η ώρα να εκφράσουν τις απόψεις τους. Όμως, αυτό λύνεται πολύ αναίμακτα, με τη χρήση (ανώνυμων) προτάσεων που συγκεντρώνονται σε ένα κουτί ή με ανώνυμα διαδικτυακά ερωτηματολόγια που καταλήγουν στους διευθυντές. Εκείνοι, με τη σειρά τους, μπορούν να κινηθούν με βάση τα ζητούμενα των εργαζομένων.
Τουλάχιστον, αν πραγματικά ενδιαφέρονται γι’ αυτούς. Αισίως, τέτοιες πρακτικές (θα έπρεπε) να λαμβάνουν χώρα σε αξιόλογες εταιρείες και σταδιακά να εφαρμοστούν σε όλες. Ή έστω, σε όλες τις αξιοπρεπείς. Όπως λέει η Christie: «Το bonding δε σημαίνει απαραίτητα ότι μαζευόμαστε για πρωτάθλημα μπόουλινγκ κάθε Πέμπτη βράδυ».
Δύο λόγια…
Εν κατακλείδι, η αντιμετώπιση της εργασίας ως αποκλειστικό μέσο διαβίωσης και βιοπορισμού δεν έχει απαραίτητα αρνητικό πρόσημο. Γι’ αυτό, άλλωστε, λέγεται δουλειά και όχι «ψυχαγωγικές μαζώξεις, η αίθουσα κλιματίζεται». Τώρα, στην περίπτωση που υπάρχει χημεία με τους συνεργάτες και τον εργοδότη, ακόμα καλύτερα. Απλώς, οι υποχρεώσεις –σύμφωνα πάντα με το συμβόλαιο εργασίας– περιορίζονται σε συγκεκριμένες αρμοδιότητες και συγκεκριμένο ωράριο. Δεν νοείται επιπλέον χρόνος για σουσού και γελάκια, εφόσον υπάρχει τυπικότητα από την πλευρά του εκάστοτε εργαζόμενου.