Αυτή δεν είναι μία ακόμη μουσική λίστα για τη χρονιά που πέρασε.
Το 2023 ήταν μια γεμάτη χρονιά από κάθε άποψη και το Estella ξεχώρισε για εσάς τη μουσική που μας συντρόφευσε σε άλλη μια περιστροφή γύρω από τον ήλιο και σημάδεψε με τον δικό της τρόπο τη χρονιά αυτή. Οι απολογισμοί έχουν την τάση να ντύνονται τη νοσταλγία και να δίνουν πνοή σε σκέψεις για το τώρα και το τότε, όπως το “Now and Then”, το «τελευταίο τραγούδι των Beatles» που κυκλοφόρησε το φθινόπωρο του ‘23 και συζητήθηκε όσο λίγα κομμάτια διεθνώς.
Το “Now and Then” γράφτηκε και τραγουδήθηκε το 1978 από τον John Lennon, ο οποίος ηχογράφησε το κομμάτι στο σπίτι του, στα περίφημα Dakota Apartments, στη Νέα Υόρκη. Η αρχική ηχογράφηση περιείχε μόνο τη φωνή και το πιάνο του Lennon. Χάρη όμως στη βοήθεια λογισμικού της τεχνητής νοημοσύνης, κατάφεραν να απομονώσουν τα φωνητικά του Lennon στην αρχική κασέτα και να ολοκληρωθεί το κομμάτι που σε μεγάλο μέρος του κόσμου προκάλεσε συγκίνηση. Πολλοί όμως έσπευσαν βέβαια να επικρίνουν μια τέτοια τεχνολογική αναβίωση των Σκαθαριών.
Σε συνδυασμό με την κυκλοφορία του νέου δίσκου των Rolling Stones με τίτλο “Hackney Diamonds”, ταξιδέψαμε ξανά προς τα πίσω στο χρόνο και ακούσαμε “Sweet sounds of heaven” με τη Lady Gaga.
Το ‘23 είχε σίγουρα έντονη γυναικεία παρουσία μουσικά. Η Taylor Swift και το φιλμ της The Eras Tour έκανε τις απανταχού Swifties να παραληρούν (και) μέσα στα σινεμά. Μάλιστα, η Πενσυλβάνια ανακήρυξε το 2023 ως την «εποχή της Taylor Swift» και η Βουλή των Αντιπροσώπων αναφέρθηκε στον αντίκτυπο της τραγουδίστριας στην οικονομία και τον πληθυσμό της πολιτείας.
Σε άλλα -Swift- νέα, η Taylor ανακοινώθηκε ως η πιο ισχυρή γυναίκα στα μέσα ενημέρωσης και την ψυχαγωγία του Forbes. Κέρδισε επίσης το βραβείο «Πρόσωπο της Χρονιάς» του TIME.
Την ίδια περίοδο με την πλήρως επιτυχημένη περιοδεία της, διεξαγόταν και η περιοδεία “Renaissance” της Beyoncé. Η Swift όμως δεν μάσησε: «Προφανώς είναι πολύ προσοδοφόρο για τα μέσα ενημέρωσης να φέρνουν δύο γυναίκες αντιμέτωπες μεταξύ τους». Η Queen B τίμησε την 10η επέτειο του ομώνυμου άλμπουμ της κυκλοφορώντας το bonus track, “Grown Woman”.
Με τον τελευταίο τους δίσκο “Rat Saw God”, οι Wednesday αποδεικνύουν ότι είναι ένα από τις πιο σημαντικές indie rock μπάντες του σήμερα. Η frontwoman Karly Hartzman λέει “We always started by tellin’ all our best stories first” και αφηγείται ιστορίες καθημερινών ανθρώπων, ενώ μας καθοδηγεί σε οικεία μέρη, την ώρα που η υπόλοιπη μπάντα δίνει ρέστα μουσικά.
H ηδονική Jessie Ware σάρωσε με τον 5ο δίσκο της “That! Feels Good!” και τα τραγούδια της την έθεσαν πρωθιέρεια του ερωτισμού και των σαρκικών απολαύσεων. “Freedom is a sound, and pleasure is a right” τραγουδά και εξαλείφει την απόσταση μεταξύ του εκστατικού dancefloor και της σεξουαλικής απόλαυσης. Ταυτόχρονα, κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της queer κοινότητας, καθώς βρίσκεται συχνά στο πλάι της, συμμετέχοντας σε πορείες στο Λονδίνο για την υποστήριξη των τρανς ατόμων ή στο RuPaul’s Drag Race UK.
Συνεχίζοντας το reflection για μια αδιαμφισβήτητα δυναμική χρονιά για τις καλλιτέχνιδες, η Caroline Polachek δήλωσε εμφατικά “Desire, I Want To Turn Into You” με τον νέο της δίσκο και μας προσκάλεσε στο «νησί της», το οποίο αποτελεί μια μεταμορφωτική pop εμπειρία, μια «πλούσια μελωδική οδύσσεια στις πιο σκοτεινές γωνιές της αγάπης», όπως λέει το Pitchfork. «Ως ένδειξη της μεταμορφωτικής δύναμης της επιθυμίας, το εξώφυλλο του άλμπουμ της την απεικονίζει στα τέσσερα, στο βρώμικο μετρό, να ορμά προς τα εμπρός με ένα αδηφάγο βλέμμα» διαβάζουμε.
Σε ultra sexy mood κινείται και η Janelle Monáe με το “The Age of Pleasure”. Οι στίχοι στο “Phenomenal” ζωγραφίζουν ακριβώς τον ερωτικό «πίνακα» που διεγείρει τις αισθήσεις: “She’s a mystic/ Sexy Creature/ Ouuu she goals/ ‘N imma keeper/ She’s a God/ And I am her believer”.
Η 20χρονη Olivia Rodrigo, ως μια άλλη “all-american bitch”, φτιάχνει τραγούδια που μεταμορφώνουν τις κοριτσίστικες εμπειρίες είτε σε ατίθασες ροκιές ή μπαλάντες που βουτάνε στην εφηβική ψυχή. Έχει τα ‘GUTS’, τον δεύτερό της δίσκο, και τραγουδά: “I’m sexy, and I’m kind. I’m pretty when I cry”.
Από την άλλη πλευρά των γυναικών δημιουργών, η δέσμευση και η πίστη των Julien Baker, Phoebe Bridgers και Lucy Dacus πίσω από τις Boygenius, στο να φτιάχνουν (κιθαριστική) μουσική μαζί είναι μια μορφή αντίστασης στις ανταγωνιστικές δυνάμεις της πατριαρχίας. Απτή απόδειξη συνιστά ο τελευταίος δίσκος τους “The Record”. Εκεί, «ακούς» την πραγματική οικειότητα μεταξύ τους, ένα αγαπημένο απόφθεγμα της Joan Didion, τραγούδια των Iron & Wine και των Cure και αποσπάσματα από τον Εκκλησιαστή.
“It must change” τραγουδούν οι ANOHNI and the Johnsons που επανενώθηκαν μετά από 13 χρόνια, δημιουργώντας έναν soul δίσκο που ακούει στο όνομα “My back was a bridge for you to cross” και αποτελεί ένα καταφύγιο για να θρηνήσουμε την καταστροφή του πλανήτη. Διότι από το “4 degrees” που είχε κυκλοφορήσει το 2015 πλησιάζουμε στο σημείο χωρίς επιστροφή και τώρα η ANOHNI επιλέγει να πάει τη φωνή της σε νέες κατευθύνσεις.
Αυτοπροσδιορίζεται ως τρανς από παιδί, όμως εξαιτίας της εσωτερικευμένης ντροπής, δεν είχε ζητήσει να της απευθύνονται με θηλυκές αντωνυμίες. Στο “Scapegoat” θίγει καθαρά και ξάστερα την τρανσφοβία και λέει με μια δόση ειρωνείας: “You’re so killable/ Just so killable/ It’s not personal/ It’s just the way you were born”, αρνούμενη να μιλήσει για προσωπική ευθύνη σε συστημικά προβλήματα.
«Η τρανς κατάσταση είναι ένα όμορφο μυστήριο- είναι μια από τις καλύτερες ιδέες της φύσης. Τι απίστευτη παρόρμηση, που αναγκάζει ένα πεντάχρονο παιδί να πει στους γονείς του ότι δεν είναι αυτό που νομίζουν ότι είναι. Αν τους δοθεί έστω και λίγο οξυγόνο, αυτά τα παιδιά μπορούν να ανθίσουν και να είναι ένα τεράστιο δώρο. Επιτρέπουν στους άλλους ανθρώπους να εξερευνήσουν βαθύτερα τον εαυτό τους, δίνοντας την άδεια στα χρώματα του δικού τους ψυχισμού να ανθίσουν», είχε πει στην Guardian.
Η Περουβιανή παραγωγός και DJ, Sofia Kourtesis, με το ντεμπούτο άλμπουμ της “Madres” μας προτείνει μια συλλογή από τραγούδια διαμαρτυρίας, club-ίστικες διαθέσεις και synths που πάνε σε άλλη διάσταση την χορευτική μουσική.
Λίγο πριν εκπνεύσει η χρονιά, την προσοχή τράβηξαν οι a.s.o. με το ομώνυμο ντεμπούτο τους, όπου το downtempo trip-hop ντουέτο μας ταξιδεύει με αργούς ρυθμούς σε ατμοσφαιρικά τοπία.
Γράφτηκαν για το “Utopia” τον τελευταίο δίσκο του ράπερ απ’ το Houston, Travis Scott: «Αριστούργημα. Δεν έχω να πω τίποτα άλλο» και «Δεν είναι απλώς μουσική, είναι εμπειρία». Η αλήθεια όμως είναι οι κριτικές ήταν διχασμένες και κινούνταν από εγκώμια μέχρι βαθμολογία οριακά στη βάση. Σημείωσε αφενός τις υψηλότερες πωλήσεις βινυλίου rap album στις ΗΠΑ από το 1991, τίθεται, ωστόσο, το ερώτημα αν ζει στη σκιά του Kanye West.
Ας εστιάσουμε τα ηχεία μας και στην εγχώρια μουσική παραγωγή.
Η Alkyone ίσως ήταν η ευχάριστη έκπληξη της χρονιάς, αφού μας ενθουσίασε με τις διασκευές της σε ηπειρώτικα και παραδοσιακά τραγούδια, όπως το «Ξενιτεμένα μου πουλιά», ενώ παράλληλα, γράφει dreamy συνθέσεις, σε αγγλόφωνο στίχο, συνδυάζοντας pop-folk αναφορές. Από τον πρώτο της δίσκο “Exit Sign” ξεχωρίζει το “Genesis” και μας δίνει την ελπίδα ότι η αγγλόφωνη indie παραγωγή τραγουδιών στην Ελλάδα μπορεί να αναγεννηθεί. Εντάξει, η Σtella ήταν η πρώτη διδάξασα, η οποία σε λίγο καιρό θα γιορτάσει τα 10 χρόνια από την κυκλοφορία του “Picking Words”.
Το Παιδί Τραύμα κυκλοφόρησε μέσα στο ‘23 το «Μέινστριμ» και έκανε την εναλλακτική σκηνή στην Αθήνα να τραγουδάει και να χορεύει στους ρυθμούς του «Ροκ Σταρ» και του «Απόψε φυλάω τον εαυτό μου για ‘σένα». Ο Τάσος Καρτέρης αποφάσισε σε αυτόν τον δίσκο να αποκαλύψει το πρόσωπο πίσω από την περσόνα και να μιλήσει/τραγουδήσει ανοιχτά για τα «Μυστικά» του.
Τα Echo Tides έβγαλαν την “Ανδρομέδα FM” και μας ταξίδεψαν σε σουρεαλιστικές και sci-fi αφηγήσεις, με όχημα τα synth pop ηχοτοπία, τα οποία εκρήγνυνται σε post-punk στιγμές, ενώ ο Johnny Labelle, σαν να βγήκε από το Twin Peaks, κυκλοφόρησε το “May Your Dreams Come True”, το οποίο δημιουργεί ένα σκοτεινό, ρομαντικό και μελωδικό σύμπαν “at the end of the world”.
«Ας τους Σκοτώσουμε Όλους και Μετανιώνουμε Ύστερα» είναι ο προβοκατόρικος τίτλος του νέου δίσκου του MAZOHA. Ο Τζίμης Πολιούδης τα βάζει με την πατριαρχία στο «Αρρενωτίποτα», με την καθημερινότητα, τα κοινωνικά τέλματα που βιώνουμε, μέχρι και τον θάνατο. Σε γρήγορους ρυθμούς, μπλέκει indie rock και punk κομμάτια, pop μπαλάντες με hip hop αναφορές και συνεργάζεται με καλλιτέχνες, όπως η Nalyssa Green, ο Θωμάς Στρατάκης από Green was greener.
Ο Νέγρος του Μοριά έβγαλε «ΘΡΑCOC» και ξεσήκωσε συζητήσεις με το track “ΚΕΝΟDOXIA/VOULIMIA” και τους στίχους του. «Πάτερ ημών, ο εν τοις ουρανοίς, ήμουν πολύ θρασύς» λέει σε ένα σημείο και παντρεύει ρεμπέτικα στοιχεία με το ραπ του σήμερα. «Είμαστε οι πρώτοι ρεμπέτες ρε κουφάλες».
Οι Youth Valley κυκλοφόρησαν το “Lullabies For Adults” και αγκαλιάζοντας την κιθαριστική shoegaze, post-punk και dream-pop καθησυχάζουν τα συναισθηματικά μας σκοτάδια. Ο δίσκος τους πήρε σάρκα και οστά και κατάφερε να ηχογραφηθεί χάρη στο crowdfunding.
“Apophenia” ονομάζεται η τάση να αντιλαμβανόμαστε συνδέσεις μεταξύ άσχετων πραγμάτων, αλλά και ο τίτλος του δεύτερου δίσκου των Lip Forensics. Ο Zade και ο Ekelon φτιάχνουν έναν γήινο electro κόσμο που συνδυάζει την indie pop με την electronica. Stand out κάνει το επαναστατικό “Rise Up” με την συμμετοχή της Sugahspank.
Για το τέλος αφήσαμε το “Polydrama” των ody icons, ενός queer σχήματος που πάντα κάνει προσβάσιμες μουσικές παραστάσεις χάρη στη liminal και δυνατά πολιτικά statements μέσα από τα τραγούδια. Χρησιμοποιώντας «υλικά από τα οποία φτιάχνονται τα δάκρυα», τραγουδούν για τη Zackie Oh και ίσως ξορκίζει τις απώλειές μας με το “Sose” και τον βυζαντινό μυστικισμό του. «Σώσε μου το νου, σώσε μου το σώμα», λοιπόν.