Ναι, υπάρχουν νόμοι υπέρ της ισότητας και τους χρειαζόμαστε. Την προηγούμενη εβδομάδα, η Ισπανία έγινε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που επιτρέπει σε όσ@ς έχουν ιδιαίτερα επώδυνες περιόδους να λαμβάνουν «άδεια εμμήνου ρύσεως» μετ’ αποδοχών!
Με αφορμή την είδηση αυτή, έψαξα νομοθεσίες από όλο τον κόσμο, που βάζουν σε προτεραιότητα τις ανάγκες των γυναικών, νόμους που προωθούν την ισότητα και στοχεύουν στην καταπολέμηση του σεξισμού και των έμφυλων διακρίσεων. Βρήκα αρκετούς, αλλά επέλεξα πέντε που θα ήθελα να “κλέψω” με την πρώτη ευκαιρία.
Άδεια εμμήνου ρύσεως
Θα ξεκινήσω τον κατάλογο των νόμων που έχω ζηλέψει, με αυτόν που στάθηκε η αφορμή για αυτό το άρθρο. Αυτός δεν είναι άλλος από τον νόμο που εγκρίθηκε στην Ισπανία.
Το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο την προηγούμενη Πέμπτη είναι μέρος ενός ευρύτερου πακέτου για τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα που περιλαμβάνει το να επιτρέπεται σε οποιονδήποτε άνω των 16 ετών να κάνει άμβλωση ή να αλλάξει ελεύθερα το φύλο στην ταυτότητά του.
Σύμφωνα με τον νόμο, που εγκρίθηκε με 185 ψήφους έναντι 154 και τρεις αποχές, οι γυναίκες στην Ισπανία έχουν πλέον το δικαίωμα να πάρουν τρεις ημέρες άδειας εμμήνου ρύσεως το μήνα – με την επιλογή παράτασής της σε πέντε ημέρες – εάν εμφανίσουν έντονους πόνους που συνδέονται με την περίοδο. Η άδεια θα χορηγείται, όπως οι κανονικές άδειες ασθενείας, από γιατρό και θα καλύπτεται από το δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Παρόμοιους νόμους έχουν θεσπίσει και άλλες χώρες, όπως η Ιαπωνία, η Ταϊβάν, η Ινδονησία, η Νότια Κορέα και η Ζάμπια.
Τα συμπτώματα της δυσμηνόρροιας δεν είναι ελαφρές ενοχλήσεις! Περιλαμβάνουν οξύ κοιλιακό άλγος, πονοκεφάλους, πυρετό κ.ά. Αν ένας εργαζόμενος με αυτά τα συμπτώματα μπορεί να πάρει άδεια ασθενείας, γιατί να μην υπάρχει πρόβλεψη για τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν τα ίδια συμπτώματα κάθε μήνα;
Ίση αμοιβή για άνδρες και γυναίκες
Στην Ελλάδα σύμφωνα με τον ν.4443/2016 απαγορεύονται οι διακρίσεις λόγω φύλου στον τομέα της εργασίας και της απασχόλησης. Υπάρχει, όμως, μια χώρα που όχι μόνο θέσπισε νόμο που υποχρεώνει τους εργοδότες να πληρώνουν άντρες και γυναίκες τον ίδιο μισθό για την ίδια εργασία, αλλά απαιτεί και αποδείξεις για να σιγουρευτεί ότι οι εταιρείες πραγματικά κάνουν πράξη την νομοθεσία.
Το 2018, λοιπόν, η Ισλανδία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που επιβάλλει την ίση αμοιβή για άντρες και γυναίκες, καθιστώντας παράνομο για τις εταιρείες να πληρώνουν περισσότερο τους άντρες από τις γυναίκες για την ίδια δουλειά. Ο νόμος απαιτεί από τις εταιρείες με 25 ή περισσότερους υπαλλήλους να λάβουν κυβερνητική πιστοποίηση για τις πολιτικές ίσης αμοιβής τους. Διαφορετικά, αντιμετωπίζουν πρόστιμα.
Το μέτρο σχεδιάστηκε με σκοπό να συμβάλλει στο κλείσιμο της ψαλίδας του μισθολογικού χάσματος στις αμοιβές των γυναικών, γνωστό και ως “pay gap”.
Αντίστοιχοι νόμοι ισχύουν και σε άλλες χώρες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία. Το 2017, η Γερμανία ψήφισε νόμο που απαιτεί από τις εταιρείες με περισσότερους από 200 υπαλλήλους να αποκαλύπτουν τις μισθολογικές δομές τους για να δείξουν ότι οι άντρες και οι γυναίκες αμείβονται εξίσου για την ίδια εργασία. Παράλληλα, στη Γαλλία, από το 2018, οι εταιρείες είναι υποχρεωμένες να δημοσιεύουν το μισθολογικό χάσμα στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων και να αναπτύσσουν σχέδια για να το καλύψουν.
Άδεια μετ’ αποδοχών μετά από αποβολή ή θνησιγένεια
Η αποβολή και η θνησιγένεια, είναι κάτι που καλούνται να βιώσουν πολλά ζευγάρια. Μεγάλο βάρος πέφτει ιδιαιτέρως στις γυναίκες που όχι μόνο καλούνται να βιώσουν την απώλεια, αλλά και επίπονες γυναικολογικές διαδικασίες. Παρόλο το τραγικό γεγονός όμως, δεν δικαιούνται άδεια! Η Νέας Ζηλανδία, είναι μία από τις λίγες χώρες που δίνει στα ζευγάρια που έχουν βιώσει αποβολή ή θνησιγένεια, άδεια μετ’ αποδοχών. Η άδεια των 3 ημερών δίνεται σε όποιο ζευγάρι βιώσει τον τερματισμό μιας εγκυμοσύνη ανά πάσα στιγμή.
Η Ινδία, επίσης, έχει θεσπίσει νόμο από το 1961, σύμφωνα με τον οποίο οι γυναίκες που υποφέρουν από αποβολή ή θνησιγένεια δικαιούνται άδεια μετ’ αποδοχών έξι εβδομάδων μετά το συμβάν.
Στην άλλη άκρη του κόσμου, η Κολομβία και η Ονδούρα επιτρέπουν άδεια μετ’ αποδοχών δύο έως τέσσερις εβδομάδες για τις γυναίκες σε περίπτωση ακόυσιας άμβλωσης και μη βιώσιμου πρόωρου τοκετού.
Στην Ευρώπη, στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι γυναίκες που αποβάλλουν πριν από τις 24 εβδομάδες εγκυμοσύνης δικαιούνται άδεια μετ’ αποδοχών, καθώς και όσες έχουν θνησιγένεια μετά από 24 εβδομάδες εγκυμοσύνης.
Εξωσωματική γονιμοποίηση που καλύπτεται από το σύστημα υγείας
Δωρεάν εξωσωματική γονιμοποίηση, το φαντάζεσαι; Κι όμως, υπάρχουν χώρες που καλύπτουν τα έξοδα, βοηθώντας ουσιαστικά τα υπογόνιμα ζευγάρια!
Στη Γαλλία, η θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι δωρεάν για γυναίκες μέχρι την ηλικία των 43 ετών και καλύπτεται από το εθνικό σύστημα ασφάλισης υγείας. Ενώ το 2021, οι βουλευτές ενέκριναν οριστικά έναν νόμο που επιτρέπει, όχι μόνο στα υπογόνιμα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια αλλά και στις ανύπαντρες γυναίκες και στις λεσβίες, πρόσβαση στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή για πρώτη φορά.
Από το 2003, το Βέλγιο προσφέρει έξι κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης στους πολίτες του, και τα έξοδα καλύπτονται κυρίως από το ασφαλιστικό σύστημα υγείας.
Στην Ιταλία, η εξωσωματική γονιμοποίηση καλύπτεται εν μέρει από το εθνικό σύστημα ασφάλισης υγείας, ενώ η Σουηδία παρέχει έως και τρεις κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης δωρεάν. Ταυτόχρονα, επιδοτούνται και πρόσθετες θεραπείες για τα ζευγάρια που οι τρεις κύκλοι δεν ήταν αρκετοί.
Νόμος για την καταπολέμηση της παρενόχλησης στο δρόμο
Για το τέλος άφησα έναν νόμο που μπορεί πολλοί να μην θεωρούν απαραίτητο αλλά που αν μπορούσε να εφαρμοστεί και στην Ελλάδα, πολλές γυναίκες θα ένιωθαν μεγαλύτερη ασφάλεια και περισσότερη αυτοπεποίθηση για να περπατούν μόνες τους στο δρόμο. Αυτός ο νόμος δεν είναι άλλος από τον νόμο για την καταπολέμηση της παρενόχλησης στο δρόμο που εισήγαγε το 2018 η Γαλλία. Ο νόμος καθιστά το catcalling και άλλες μορφές παρενόχλησης στο δρόμο αδίκημα που τιμωρείται με πρόστιμα, τα οποία κυμαίνονται από 90 έως 750 ευρώ.
Επιπλέον, ο νόμος περιλαμβάνει διατάξεις για την καταπολέμηση της διαδικτυακής παρενόχλησης και επεκτείνει την υπάρχουσα νομοθεσία για υποθέσεις βιασμού και σεξουαλικής επίθεσης. Ο σκοπός του συγκεκριμένου νόμου είναι να καταστήσει σαφές, ότι ο σεξισμός δεν είναι αποδεκτός στην κοινωνία. Υπάρχουν πολλά είδη συμπεριφοράς που δεν καλύπτονται από τη νομοθεσία και για τα οποία, στο τέλος, οι γυναίκες αισθάνονται ανίσχυρες. Με τον νόμο αυτό ίσως όχι και τόσο.
Στην Ελλάδα, ανά τα χρόνια γίνονται προσπάθειες και μπορώ να αναγνωρίσω τα βήματα προόδου, αλλά αν θέλουμε να συμβαδίσουμε με τις υπόλοιπες σύγχρονες ευρωπαϊκές (και όχι μόνο) χώρες, θα πρέπει να τρέξουμε!
Νόμοι που έχουν στο επίκεντρο τις γυναίκες και όσα αυτές βιώνουν, πολιτικοί που θα προσεγγίσουν τα ζητήματα της ισότητας, της μητρότητας, της παρενόχλησης και της έμφυλης βίας, με ενσυναίσθηση και πραγματικό νοιάξιμο, είναι αυτά που μου λείπουν και αυτά που θα ήθελα να δω τα επόμενα χρόνια.
Θα ήθελα να μπορώ να λέω με περηφάνεια ότι η χώρα μου πρωτοπορεί και υιοθετεί φεμινιστικές πολιτικές. Μέχρι τότε, όμως, μπορώ να ονειρεύομαι ότι αφού κάποιες χώρες έδειξαν τον δρόμο, σύντομα μπορεί και εμείς να ακολουθήσουμε.