Η επετειακή 30ή έκδοση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας ξεκίνησε με τον Χρυσό Φοίνικα των Καννών, μια συναρπαστική «ταξική» ντραμεντί. Το σινεμά ως αντίδοτο στον κυνισμό.
«Καλά, τι ταινιάρα ήταν αυτή», ακούω τον διπλανό μου κύριο γύρω στα 50 να λέει, με το που πέφτουν οι τίτλοι τέλους του “Anora” του Sean Baker. Η πολυαναμενόμενη ταινία του Baker, τα φιλμ του οποίου αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά εδώ και χρόνια, σηματοδότησε την έναρξη του επετειακού 30ού Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας Νύχτες Πρεμιέρας. Δεν θα μπορούσαμε να λείπουμε.
Από νωρίς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες, κριτικοί κινηματογράφου, επαγγελματίες του χώρου αλλά και αγνοί λάτρεις του σινεμά συγκεντρωθήκαμε στο Μέγαρο Μουσικής, για να γιορτάσουμε τον κινηματογράφο ως μια πραγμάτωση ελευθερίας.
Το αγαπημένο Φεστιβάλ, φέτος, γίνεται 30 ετών και μέχρι τις 14 Οκτωβρίου θα γεμίζει την πόλη με ανατρεπτικές, πολύχρωμες, απαραίτητες κινηματογραφικές εικόνες· «ένα αντίδοτο στον κυνισμό», όπως σημείωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, Λουκάς Κατσίκας, όταν ανέβηκε στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής, για να κηρύξει την έναρξη σε εορταστικό κλίμα.
«Σαν σήμερα, 14 χρόνια πριν, έφυγε από τη ζωή ο Γιώργος Τζιώτζιος (σ.σ. εμπνευστής του περιοδικού ΣΙΝΕΜΑ αλλά και του φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας)», ανέφερε στη συνέχεια ο Λουκάς Κατσίκας. Μετά το επετειακό βίντεο που είχαμε μόλις παρακολουθήσει, όλοι και όλες καταλάβαμε με πόσο προσωπικό κόπο, σχεδόν επαναστατικά, ο Γ. Τζιώτζιος υλοποίησε το φεστιβάλ μαζί με ελάχιστους συνοδοιπόρους στην αρχή, και κατάφερε, παρά τις αντιξοότητες, να το καθιερώσει ως έναν σταθερό κινηματογραφικό θεσμό.
Το Μέγαρο Μουσικής ήταν κατάμεστο. Η πλατεία και οι εξώστες ήταν γεμάτοι, στην έναρξη αυτή της γιορτής του σινεμά. Οι (κινηματογραφικοί) ηθοποιοί Σοφία Κόκκαλη, Χρήστος Στέργιογλου, Κάτια Γκουλιώνη, Μυρτώ Αλικάκη, Ανδρέας Κωνσταντίνου, Μελία Κράιλινγκ και οι σκηνοθέτες Νίκος Περάκης, Ασημίνα Προέδρου, Ζαχαρίας Μαυροειδής, Γιώργος Φουρτούνης, μεταξύ πολλών άλλων, έδωσαν το παρών.
Το χειροκρότημα ήταν έξτρα ζεστό, όταν ο Λ. Κατσίκας αναφέρθηκες στις κλειστές πρώην αίθουσες του φεστιβάλ, «Αττικόν» και «Απόλλων» και το προσφάτως χαμένο, το αγαπημένο όλων «Ιντεάλ». Έτσι είναι· σε κάθε γιορτή, θυμόμαστε αυτούς κι αυτά που μας λείπουν.
Έφτασε, όμως, η ώρα η “Anora” να καταλάβει την οθόνη. Η ταινία έναρξης των 30ών Νυχτών Πρεμιέρας είναι ο φετινός Χρυσός Φοίνικας των Καννών· μια ταινία που αντανακλά όλα όσα το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας από την ίδρυσή του εκπροσωπούσε: ιστορίες ανθρώπων που συχνά ζουν στο περιθώριο και η φωνή τους δεν ακούγεται.
O Sean Baker είναι σταθερός αγαπημένος του Φεστιβάλ, αφού οι Νύχτες Πρεμιέρας ήταν η πρώτη κινηματογραφική διοργάνωση παγκοσμίως που υλοποίησε ένα πλήρες αφιέρωμα στον δημιουργό του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά, το 2015 και φιλοξένησε σε πανελλήνια πρεμιέρα όλες τις μετέπειτα ταινίες του.
Δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστή η ταινία έναρξης από την αθυρόστομη “Anora”, ένα από τα φαβορί για τα φετινά Όσκαρ. O Baker, μια τολμηρή φωνή του περιθωρίου στο ξεκίνημά του, που για λόγους budget είχε γυρίσει το “Tangerine” με το κινητό του, εδραιώνεται και γίνεται mainstream, χωρίς να χάσει το edginess του -κάτι σαν τις Νύχτες Πρεμιέρας.
H Anora, μια νεαρή στρίπερ και σεξεργάτρια του Brooklyn γνωρίζει στο club που δουλεύει τον κακομαθημένο γιο ενός Ρώσου ολιγάρχη, ο οποίος κάνει dolce vita στην Αμερική, καθυστερώντας την επιστροφή του στη Ρωσία και τις επιχειρήσεις του πατέρα του. Μέσα σε ποτάμια αλκοόλ, ναρκωτικών, νεανικής αντιδραστικότητας και ορμονών, ο Vanya κάνει πρόταση γάμου στην Anora, η οποία τολμάει να ονειρευτεί μια άλλη «εξωπραγματική πραγματικότητα» για τον εαυτό της.
Το παραμύθι δεν θα κρατήσει πολύ, αφού μόλις οι γονείς του Vanya μάθουν τα νέα του γάμου, κάνουν ένα ταξίδι-αστραπή με το ιδιωτικό τους jet στις ΗΠΑ, για να τον ακυρώσουν. Μετά το εξαιρετικά σύντομο “honeymoon”, όλοι -οι γονείς του, ο εξαφανισμένος Vanya, τα τσιράκια του πατέρα του, η πεζή πραγματικότητα- θα κάνουν τα πάντα, για να στερήσουν το όνειρο από την Anora, που θέλει να την φωνάζουν Anie (μια κοπέλα με μεταναστευτικό background που υπονοείται στην ταινία).
“A fucking Cinderella”, όπως αυτοσαρκάζεται η ίδια κάποια στιγμή, όταν ο κόσμος της έχει αναποδογυρίσει ξανά. Μια “Pretty Woman” που ανακαλύπτει ότι στη ζωή δεν υπάρχουν σπουδαία χολιγουντιανά happy end, αλλά μόνο άνθρωποι που προσπαθούν να επιβιώσουν με όποιο τρόπο μπορούν. Ο Baker παραδίδει μια ενήλικη «ταξική» ντραμεντί, με μεγάλες δόσεις μαύρου χιούμορ και παραδόξως ταραντινικές επιρροές, σε σημεία.
Βλέποντας την ταινία, είναι σαν να παρακολουθείς δύο παιδιά, την Anora και τον Vanya, από εντελώς διαφορετικές αφετηρίες -εκείνη στριμωγμένη στο στενόχωρο σπίτι της δίπλα στις γραμμές του τρένου και στο strip club που εργάζεται κι εκείνος μόνιμα high σε μία από τις δεκάδες επαύλεις της οικογένειάς του- να υποδύονται τους μεγάλους.
Κι αν η Julia Roberts και η Σταχτοπούτα έζησαν αυτές καλά κι εμείς καλύτερα, η Anora διαπιστώνει με τον δύσκολο τρόπο ότι οι δύο κόσμοι τους δεν θα συναντηθούν ποτέ -το ταξικό σύστημα παραμένει αεροστεγώς κλειστό και αδιαπέραστο. Για να κλείσουμε με τα λόγια του Sean Baker, οι ταινίες του «δεν αλλάζουν τον κόσμο, αλλά μπορεί να βοηθήσουν να φύγει το άδικο στίγμα από τον κόσμο του περιθωρίου». Ραντεβού στις αίθουσες του κινηματογράφου ΑΣΤΟΡ, του Cinobo Opera και του Δαναού.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας πραγματοποιείται από τις 2 έως τις 12 Οκτωβρίου. Για εισιτήρια more.com