Με αφορμή την επερχόμενη κυκλοφορία της Παραβολής του Σποραία από τις εκδόσεις Αίολος, ξαναδιαβάζουμε το «Εξ Αίματος» και βρίσκουμε τι ήταν αυτό που έκανε τόσο ξεχωριστή την περίπτωση της συγγραφέως τους, της υπέροχης Octavia E. Butler.
Η Octavia Estelle Butler γεννήθηκε το 1947 στην Καλιφόρνια και πήρε το όνομά της από τις δύο σημαντικότερες γυναίκες της ζωής της. Η γιαγιά της Estelle, μπορεί να γεννήθηκε μετά την κατάργηση της δουλείας, αλλά έζησε όλη της τη ζωή δουλεύοντας μέχρι εξαντλήσεως, μεγαλώνοντας και εκπαιδεύοντας κάθε ένα από τα εφτά παιδιά της. Δεν υπήρχε σχολείο για Αφροαμερικανούς στα μέρη της και εκείνη ήθελε τα παιδιά της να μορφωθούν για να μπορέσουν να έχουν καλύτερη μοίρα από εκείνη. Η μητέρα της Octavia, συνονόματή της, εργαζόταν ως καθαρίστρια σε πλούσιες λευκές οικογένειες της περιοχής και ανέλαβε εξ ολοκλήρου την ανατροφή της μοναχοκόρης της, μετά τον θάνατο του συζύγου της.
Ένα κορίτσι από την Πασαντίνα
Μεγαλωμένη με στερήσεις και δυσκολίες, η Butler ήταν ένα ήσυχο και βαθύτατα ντροπαλό πλάσμα. Ήδη από πολύ μικρή ηλικία, το σχολικό περιβάλλον ήταν τρομακτικό λόγω του bullying που της έκαναν οι συμμαθητές της και της αδιάγνωστης δυσλεξίας της, που αντιμετωπιζόταν ως αδιαφορία από τους καθηγητές της. Σύντομα η μικρή Octavia βρήκε το σπίτι με τον κήπο που ονειρευόταν στη δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης. Εκεί απέκτησε τους πρώτους της χάρτινους και παντοτινούς της φίλους και αντιλήφθηκε ότι αυτός ήταν ο χώρος που πράγματι της ταιριάζει.
Μια συγγραφέας γεννιέται σε πείσμα
Παρά την εμφανή της κλίση στη συγγραφή και το ενδιαφέρον της για τη λογοτεχνία, η μητέρα της επέμεινε η νεαρή Butler να επιλέξει ένα διαφορετικό επάγγελμα που θα της επέτρεπε να έχει έναν σταθερό μισθό και μια καλή ασφάλιση. Η μικρότερη αδερφή της μητέρας της, η πρώτη γυναίκα με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην οικογένεια, συμβούλεψε το κορίτσι να γίνει δασκάλα ή νοσοκόμα όπως η ίδια, γιατί, όπως ομολόγησε στην Octavia, «οι νέγροι δεν μπορούν να γίνουν συγγραφείς».
Στα βιβλία της, όπως και στην ίδια της τη ζωή η Butler, μέχρι τον θάνατό της το 2006, άλλοτε ηχηρά και άλλοτε σιωπηρά, κλήθηκε να αντιμετωπίσει όλα τα φυλετικά και σεξιστικά στερεότυπα της εποχής της και να ανοίξει δρόμους σε δύσβατες περιοχές όπου ακόμα και οι πιο κοντινοί της άνθρωποι δεν πίστευαν ότι θα καταφέρει να πάει. Ίσως μάλιστα αυτό να είναι και το στοιχείο που την πείσμωσε περισσότερο. Ένα είναι το σίγουρο, όταν κέρδισε τα πρώτα δεκαπέντε δολάρια από τη δημοσίευση ενός δηιγήματός της αποφάσισε πως πλέον θα βιοπορίζεται από κάτι που της αρέσει, και στο οποίο είναι καλή.
Το aftermath μιας σπουδαίας λογοτεχνικής καριέρας
Από τις τρεις περίπου ενεργές συγγραφικά δεκαετίες της ζωής της, ειδικά την τελευταία, η Butler ευτύχησε να δει το έργο της να αναγνωρίζεται και να διαβάζεται. Έγραψε συνολικά δώδεκα μυθιστορήματα, δύο συλλογές διηγημάτων, πολυάριθμα δοκίμια, ενώ υπάρχουν τουλάχιστον άλλα πέντε ημιτελή και αδημοσίευτα έργα της που δεν θα ήταν απίθανο να δούμε δημοσιευμένα κάποια στιγμή στο μέλλον. Βασικό γνώρισμα της πλούσιας εργογραφίας της είναι η ανάμιξη του στοιχείου της επιστημονικής φαντασίας με θέματα αδικίας προς τους Αφροαμερικανούς, την υπεράσπιση του πλανήτη, τα δικαιώματα των γυναικών και τις πολιτικές ανισότητες.
Πριν μερικά χρόνια μεταφράστηκε και κυκλοφόρησε επιτέλους το εξαιρετικό μυθιστόρημα «Εξ Αίματος», ενώ πάρα πολύ σύντομα θα έχουμε τη χαρά να διαβάσουμε και την Παραβολή του Σποραία.
Εξ Αίματος
Το βιβλίο αφηγείται την ιστορία της Ντέινα, μιας νεαρής αφροαμερικανίδας που ζει στην Καλιφόρνια το 1976. Έχει μόλις μετακομίσει με τον σύζυγό της στο νέο τους σπίτι όταν την πιάνει μια έντονη ζάλη. Αμέσως μετά βρίσκεται σε ένα δάσος και μπροστά της ένα κοκκινομάλλικο αγόρι πνίγεται. Ενστικτωδώς βουτάει για να σώσει το παιδί και όταν καταφέρει να το συνεφέρει, μια κάννη όπλου τη στοχεύει. Πριν συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει η Ντέινα λιποθυμάει και πάλι. Αυτό είναι το πρώτο από τα πολλά χρονοτάξιδα που θα κάνει στην προεμφυλική Αμερική πριν την κατάργηση της δουλείας, όλα όταν το ίδιο κοκκινομάλλικο αγόρι που μετέπειτα θα γίνει άνδρας κινδυνεύει.
Μέσα από αυτό το συναρπαστικό μυθιστόρημα, η Butler κάνει μια αναδρομή στην εποχή της δουλείας, της δυσβάσταχτης καθημερινότητας των Αφροαμερικανών, την καταπίεση, την κακοποίηση, αλλά και τη σύμπνοια που υπήρξε μέσα στην κοινότητα. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό βιβλίο που συνδυάζει τα πιο δυνατά κομμάτια της ιστορικής αφήγησης με το σασπένς της επιστημονικής φαντασίας.
Η Παραβολή του Σποραία
H Παραβολή του Σποραία ακολουθεί τη Lauren Olamina, μια νεαρή αφροαμερικανή με έντονη ενσυναίσθηση, καθώς περιηγείται σε μια μετα αποκαλυπτική Αμερική, σχηματίζοντας μια νέα κοινότητα που βασίζεται στην επιβίωση, την ελπίδα και μια νέα ριζοσπαστική πίστη.
Η Octavia E. Butler έγραψε το μυθιστόρημα τη δεκαετία του 1990, εμπνευσμένη από τις ανησυχίες της για την κοινωνική ανισότητα, την κλιματική αλλαγή και το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών. Στην πραγματικότητα, ο φανταστικός κόσμος του μυθιστορήματος φαίνεται τρομακτικά επίκαιρος σήμερα, καθώς αντανακλά ζητήματα του πραγματικού κόσμου, όπως η οικονομική κατάρρευση και η περιβαλλοντική καταστροφή. Η Butler προέβλεψε ακόμη και την άνοδο των ακραίων πολιτικών κινημάτων στην ιστορία, η οποία φαίνεται να έχει απήχηση στη σύγχρονη πολιτική σκηνή. Δεν είναι περίεργο λοιπόν το γεγονός ότι η Παραβολή έχει ήδη αποσυρθεί από πολλές σχολικές και δημοτικές βιβλιοθήκες συντηρητικών πολιτειών.
Το έργο της παραμένει μέχρι και σήμερα ζωτικής σημασίας για την εξερεύνηση της δύναμης, της ταυτότητας και της επιβίωσης σε έναν κατακερματισμένο κόσμο. Η εστίασή της στις περιθωριοποιημένες φωνές, την κλιματική αλλαγή και την κοινωνική ανισότητα δίνει στα γραπτά της μια διάσταση επείγοντος, καθιστώντας τα επίκαιρα, έστω κι αν έχουν συμπληρωθεί δεκαετίες από την κυκλοφορία τους.