Όαση, εφιάλτης ή ανάγκη; Πώς είναι να επιστρέφεις στο πατρικό σου μετά τα 30;
Η ανεξαρτησία είναι ένας στόχος τόσο προσωπικός για το κάθε άτομο και πολλές φορές, κατακτιέται με δυσκολία, αλλά και μία κοινωνική επιταγή υποτιθέμενης ολοκλήρωσης. Η απόκτηση στέγης μακριά από το οικογενειακό περιβάλλον είναι ένα δείγμα ενηλικίωσης, αλλά και μία προϋπόθεση αυτονομίας και ελευθερίας.
Συνήθως, όμως, οι συγκυρίες μας εξαναγκάζουν σε πισωγυρίσματα. Οι τιμές των ενοικίων ανεβαίνουν, ίσως η σχέση που είχες έληξε και ένας απ’ τους δυο πρέπει να μετακομίσει ή βιώνεις μια αναπάντεχη απόλυση. Τέτοιες καταστάσεις σε εξαναγκάζουν να επιστρέψεις στο πατρικό σου. Συγκατοίκηση, λοιπόν, πάλι με τους γονείς. Έπειτα από χρόνια, έχουν αλλάξει πολλά.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, δύο στους τρεις Έλληνες 18-34 ετών ζουν με τους γονείς τους, με αρκετές επιπτώσεις στην εξέλιξη των νέων, αλλά και στη ζωή των γονέων. Η πραγματικότητα αυτή είναι περίπλοκη αλλά δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, καθώς και σε άλλες χώρες τα ποσοστά είναι υψηλά.
Αναπροσαρμογή σε γνώριμες καταστάσεις
Αλλάζεις το περιβάλλον που χρόνια είχες συνηθίσει και βρίσκεσαι στο διπλανό δωμάτιο των γονιών σου. Πιθανόν σε αυτό που έμενες ως παιδί. Είστε 3 ενήλικες σε ένα σπίτι και ήδη ο χώρος στενεύει πολύ.
Δεν είναι ένα εύκολο συναίσθημα, κυρίως γιατί συμβαίνει καταναγκαστικά και όχι από επιλογή. Συνήθως το οικονομικό κομμάτι οδηγεί ξανά εκεί, ωστόσο ίσως είναι η μόνη διέξοδος.
Οι γονείς, παρόλο που έχεις μεγαλώσει, συνεχίζουν να σε βλέπουν σαν παιδί και το χειρότερο, να σου συμπεριφέρονται λες και πράγματι είσαι, με υπερβολική φροντίδα και ενδιαφέρον. Η αλλαγή απαιτεί προσαρμογή και νέες συνήθειες και καθώς περιορίζεσαι πρέπει να κάνεις και υποχωρήσεις, για να τα πάτε καλά και να υπάρξει μία ομαλή καθημερινότητα. Οι γονείς θα το διαχειριστούν ανάλογα γιατί έτσι έμαθαν από πάντα, αλλά εσύ πρέπει να καταπιείς και να κατανοήσεις αρκετά.
Ποιοί είναι οι νέοι “κανόνες”
Τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζεις, όπως λένε άτομα που επέστρεψαν στο πατρικό είναι: “Ο εγκλιματισμός σε παρελθούσα κατάσταση με παρόντες όρους και ό,τι αυτό συνεπάγεται”. Είναι μία συμβίωση με άτομα που έχουν διαφορετικές συνήθειες. Πλέον, έχεις διαμορφώσει αλλιώς την καθημερινότητά σου και δε συμβαδίζει με των γονιών σου, αλλά εσύ καλείσαι να συμβιβαστείς μιας και είναι το δικό τους σπίτι. Είναι λογικό καθώς αλλάζει το πρόγραμμά σου, οι ρυθμοί σου αλλά και η γαλήνη σου – όταν υπάρχουν διαφορές – καθώς υπάρχει και αυτό το χάσμα των γενεών.
Η Ιδιωτικότητα είναι ο σημαντικότερος παράγοντας, αφού η έλλειψη προσωπικού χώρου δεν είναι δεδομένη, εκτός εάν κλειστείς στο δωμάτιό σου. Επιπλέον, η δυνατή μουσική ή η επιστροφή τα ξημερώματα μετά το ξενύχτι, έχουν κάποιες δυσκολίες. Πρέπει να επιστρέφεις μια κάπως φυσιολογική ώρα και να μην κάνεις φασαρία.
Το μπάνιο και η κουζίνα είναι κοινόχρηστα, ενώ αναμενόμενο είναι πως όταν πας να βγεις από το σπίτι ή όταν ετοιμάζεσαι, θα υπάρχει ένας άτυπος έλεγχος για το “που πας” , παρόλο που είσαι ένα ενήλικο άτομο. Αυτή η ερώτηση, με κάπως στερεοτυπικό τρόπο – ίσως και από ενδιαφέρον – στην ηλικία των 30 δε γίνεται για έλεγχο, αλλά εξακολουθεί να είναι ενοχλητική. Δε μπορείς να κλείνεις την πόρτα πίσω σου και να μη δίνεις λογαριασμό για το τι κάνεις.
Εκτός αυτού, δε μπορείς να καλείς την παρέα σου σπίτι όποτε θες – ούτε λόγος για τη σχέση ή το φλέρτ αν θέλετε να αράξετε ή να ξεμοναχιαστείτε.
Στο πατρικό σου, η ιδιωτικότητα δεν υφίσταται και η έλλειψη ανεξαρτησίας στα 30 είναι εξαιρετικά άβολη.
Κατά κάποιο τρόπο εναπροσδιορίζεσαι συνολικά ως άτομο σε σχέση με το που βρίσκεσαι.
Τα ψυχολογικά και οι συνέπειες τους βρίσκονται εκεί
Πώς επιδρά στην ψυχολογία σου η καθημερινή επαφή με τους δικούς σου που είχες συνηθίσει τόσα χρόνια να τους βλέπεις πιο σπάνια; Τώρα, με το “καλημέρα” είσαι μαζί τους και όποτε γυρνάς σπίτι, είναι εκεί.
Τα συναισθήματα που αναφέρονται συχνά είναι αυτά της αποτυχίας, της κατάθλιψης αλλά και της μοναξιάς, πράγμα σαφώς αντιφατικό. Περιγράφεται ως: “Μία ρουτίνα που σε κάνει να νιώθεις εξαρτημένος”, ενώ παράλληλα αισθάνεσαι νεύρα, πίεση, πόνο ή ντροπή.
“Είναι αυτός ο συμβιβασμός στα όρια της ανέχειας”.
Βοηθάει, όπως λένε “να σκέφτεσαι ότι οι άνθρωποι δε γεννιούνται έτοιμοι γονείς, ούτε υπάρχει κάποιο σχολείο που να το διδάσκει. Στην αρχή, υπάρχουν νεύρα και στεναχώρια. Έπειτα, όμως, ίσως νιώσεις αγάπη, νοσταλγία και θαλπωρή”.
Η σχέση αυτή για, όσο μείνεις με τους γονείς, χρειάζεται οριοθέτηση και καλό είναι αυτό να γίνει από την αρχή.
Υπάρχει πάντα και η θετική πλευρά
Εάν σκεφτείς το όλο ζήτημα από μία οπτιμιστική πλευρά, υπάρχουν αρκετά πράγματα που ίσως σε βοηθήσουν συνολικά, παρόλο που κάποια άλλα σε ενοχλούν.
Ή πιο απλά, τεχνικές για να αντέξεις.
Με υπομονή και ένα νέο σχεδιασμό, θέτεις τα όριά σου. Αν προσφέρεις οικονομικά στο σπίτι – εφόσον δουλεύεις – έχεις λιγότερα έξοδα από ότι εάν έμενες σε δικό σου σπίτι. Οπότε, είναι μία καλή συγκυρία για να κάνεις αποταμίευση εφόσον δεν έχεις τόσους λογαριασμούς.
Από την άλλη, οι καθημερινές σου ανάγκες πλέον έχουν επιλυθεί καθώς υπάρχει μαγειρεμένο φαγητό, πλυμένα ρούχα και πιάτα. Δουλειές που θα σου έπαιρναν αρκετό χρόνο σε άλλη περίπτωση, ενώ τώρα έχεις αρκετό χρόνο για ασχολίες και χόμπι.
Κάποιοι λένε πως αν και θα ήθελαν να ξαναμείνουν σε δικό τους σπίτι, είναι βολικό να μένουν στο πατρικό από οικονομικής άποψης.
Βέβαια υπάρχει και ο χιουμοριστικός – αλλά καθόλα ρεαλιστικός αντίλογος – κατά τον οποίο: “Ό,τι αποταμιεύω από το ενοίκιο, θα τα έδινα σε ψυχολόγο για θεραπεία”.
Ο κύκλος του επαναπροσδιορισμού
Η γενικότερη ομολογία είναι πως το να επιστρέφεις στο πατρικό μεταφράζεται ως προσωπική αποτυχία. Είναι, όμως, έτσι; Είναι ταμπού, καθώς δημιουργεί αισθήματα κατωτερότητας, αλλά και έλλειψης ανεξαρτησίας.
Η κρίση ότι το να μένεις με τους γονείς σου δεν είναι “εντάξει” προέρχεται από τον φόβο ότι καθυστερώντας να φύγεις από το σπίτι, σημαίνει πως καθυστερείς και την ενηλικίωση και αναστέλλεται η ψυχολογική σου ανάπτυξη, λέει ο Laurence Steinberg, ειδικός στην ανάπτυξη των εφήβων και καθηγητής ψυχολογίας στο Temple University της Φιλαδέλφεια.
Έχεις να αντιμετωπίσεις και μία κριτική από τον περίγυρο – είτε τους ίδιους τους γονείς, είτε φίλους που δε μπορούν να μπουν στη θέση σου
Σημαντικό είναι, όμως, και με πόση υπευθυνότητα και συνειδητότητα πορεύεσαι σε αυτή την κατάσταση. Εάν κάνεις πράγματα τα οποία κυριαρχούν της ανάγκης σου, το πόσο βολεύεσαι και εάν αυτό υπερτερεί των επιθυμιών σου. Η εάν κάνεις υπομονή για τους επόμενούς σου στόχους και έχεις διάθεση προσωρινά να υποχωρήσεις.
Στερεοτυπικά, υποτίθεται ότι υπάρχει μία συγκεκριμένη πορεία: Δουλειά, λεφτά, σπίτι οικογένεια, ανεξαρτησία. Αλλά οι οικονομικές συνθήκες της εποχής δεν ευνοούν.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν άνθρωποι με πτυχία και δουλειά που συνεχίζουν να μένουν με τους γονείς. Όχι επειδή θέλουν να σπαταλούν αλλού τα λεφτά τους, αλλά επειδή τα ενοίκια είναι υψηλά και δε μπορούν να συντηρήσουν το δικό τους σπίτι.
Το εάν είναι ήττα ή όχι, το κρίνουν οι επιλογές αλλά και πώς το ίδιο το άτομο το εκλαμβάνει πέρα από τα κλισέ και τις κοινωνικές επιταγές.
Πολλοί αναφέρουν πως είναι δύσκολο να αντέξεις για καιρό τη συγκατοίκηση με τους γονείς και ότι κάνουν κάθε προσπάθεια να αυτονομηθούν ξανά.
Η ελευθερία, έτσι και αλλιώς, προϋποθέτει θυσίες και σκληρή προσπάθεια για να επιτευχθεί.