Το 2016, η κινεζική εταιρεία “Byte Dance” εγκαινίασε στην κινεζική ψηφιακή αγορά την πλατφόρμα Douyin. Κάπως έτσι, πυροδοτήθηκε ο ανταγωνισμός ανάμεσα Κίνα-ΗΠΑ.
Ένα χρόνο αργότερα, η εταιρεία αγόρασε την επίσης κινεζική ψηφιακή πλατφόρμα, “Musical.ly”. Το 2018, οι δύο πλατφόρμες ενώθηκαν και σχηματίστηκε το γνωστό σε όλους μας, TikTok. Σύντομα, το TikTok γνώρισε τεράστια επιτυχία. Στις αρχές του 2020, ήταν η εφαρμογή με τις περισσότερες λήψεις παγκοσμίως, ξεπερνώντας τα δύο δισεκατομμύρια downloads, ενώ το 2021 είχε πάνω από 700 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες σε όλο τον κόσμο.
Μια έρευνα του 2021 έδειξε ότι ποσοστό 63 % των Αμερικανών εφήβων της Gen Z (12-17 ετών) χρησιμοποιούν εβδομαδιαία το TikTok. Μια πιο πρόσφατη έρευνα δε, αποκαλύπτει ότι στην ηλικιακή ομάδα 18-29 ετών, το 26% των Αμερικανών ενημερώνεται από το TikTok.
Η κινεζική πλατφόρμα κατάφερε και έγινε η πρώτη μη αμερικανική πλατφόρμα που απειλεί την κυριαρχία των αμερικανικών ψηφιακών γιγάντων της Silicon Valley. Η άνοδος της κινεζικής ψηφιακής βιομηχανίας και του TikTok εντάσσονται στην ευρύτερη άνοδο του γεωπολιτικού ρόλου της Κίνας.
Οικονομικά και στρατιωτικά, η Κίνα απειλεί την παγκόσμια ηγεμονία των Η.ΠΑ. Το 2014, το ΑΕΠ της Κίνας ξεπέρασε το αντίστοιχο των ΗΠΑ και έκτοτε μένει στην κορυφή. Όπως είναι αναμενόμενο, κάτι τέτοιο δεν αρέσει στις ΗΠΑ, που βλέπουν την πρωτοκαθεδρία τους να χάνεται. Υπάρχει, λοιπόν, ένας ανταγωνισμός ανάμεσα στις δύο χώρες για την παγκόσμια ηγεμονία.
Ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε Κίνα-ΗΠΑ
Κομμάτι αυτού του ανταγωνισμού ανάμεσα σε Κίνα-ΗΠΑ είναι και ο ανταγωνισμός στο χώρο των ψηφιακών πλατφόρμων. Ποιο κράτος θα βγάζει μεγαλύτερο κέρδος από το ψηφιακό περιβάλλον; Ποιανού κράτους οι απόψεις και η ρητορική θα περνάει στο παγκόσμιο κοινό, μέσω των πληροφοριών και των Social Media; Η «μάχη» αυτή οδήγησε τις Η.Π.Α το 2020, επί προεδρίας Trump, να απειλεί ότι θα απαγορεύσει το TikTok στις Η.Π.Α και να προσπαθεί να αναγκάσει την πώλησή του σε κάποια αμερικανική εταιρεία.
Ο Trump είχε τότε επικαλεστεί λόγους εθνικής ασφάλειας, θεωρώντας ότι μέσω του TikTok η κινεζική κυβέρνηση μπορεί να έχει πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα Αμερικανών πολιτών και εταιρειών. Επίσης, είχε αναφερθεί και σε λόγους ιδεολογικής επιρροής της Κίνας στο αμερικανικό κοινό.
Η αλήθεια είναι ότι εκείνη την περίοδο, όπως και σήμερα, είχαν ακουστεί πολλά σχετικά με την πολιτική δεδομένων που ακολουθεί το TikTok και το κατά πόσο τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών του είναι ασφαλή.
Οι επίμαχες αναλύσεις για Κίνα-ΗΠΑ
Αναλύσεις, όμως, έχουν δείξει ότι παρόμοιες κριτικές έχουν γίνει και για αμερικανικές ψηφιακές πλατφόρμες, όπως το Facebook, το Twitter, το Instagram και το YouTube, τόσο για ζητήματα ασφάλειας δεδομένων και ιδιωτικότητας, όσο και για ζητήματα περιεχομένου και δημοκρατίας.
Επίσης, έκθεση της CIA σχετικά με το TikTok το 2020, δείχνει ότι αν και είναι δυνατόν η κινεζική κυβέρνηση να αποκτήσει πρόσβαση στα δεδομένα των χρηστών της πλατφόρμας, δε φαίνεται να έχει κάνει ή να έχει πρόθεση να κάνει κάτι τέτοιο.
Τη θεωρία αυτή επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία του ίδιου του TikTok. Από την 1η Ιουλίου του 2019 μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2020, η εταιρεία δεν είχε λάβει κανένα αίτημα από την Κίνα για πληροφορίες δεδομένων των χρηστών, ενώ η πλειοψηφία τέτοιων αιτημάτων είχε γίνει από τις Η.Π.Α και την Ινδία.
Το ίδιο ισχύει και για το δεύτερο μισό του 2021, με τις Η.Π.Α και την Γερμανία να είναι στην κορυφή της αντίστοιχης λίστας.
Ποια ήταν η κατάληξη για τον Trump;
Εν τέλει, οι προσπάθειες του Trump εμποδίστηκαν δικαστικά. Και ήταν λογικό. Ουσιαστικά, το TikTok βρέθηκε στη μέση του ανταγωνισμού ανάμεσα σε Κίνα-ΗΠΑ για τον έλεγχο του ψηφιακού κόσμου και της ευρύτερης γεωπολιτικής σύγκρουσης των δύο υπερδυνάμεων.
Οι απόπειρες του Trump να περιορίσει την πλατφόρμα ήταν μια υπεραπλούστευση της γεωπολιτικής κατάστασης, καθώς η “Byte Dance”, μπορεί να ιδρύθηκε στην Κίνα, αλλά πλέον αποτελεί μια πολυεθνική εταιρεία με γραφεία στις Η.Π.Α, τη Μεγάλη Βρετανία και την Αυστραλία. Με την αποχώρηση του Trump από την προεδρία, η σκυτάλη πέρασε στον Joe Biden. Από την αρχή της διακυβέρνησής του προσπάθησε να βρει λύση στο ζήτημα TikTok και στις ανησυχίες των Η.Π.Α για ζητήματα ασφαλείας.
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, τους τελευταίους μήνες να είμαστε κοντά σε μια συμφωνία ανάμεσα στην εταιρεία και την Επιτροπή Ξένων Επενδύσεων των Η.Π.Α.
Σύμφωνα με πληροφορίες των New York Times, η συμφωνία αυτή περιλαμβάνει αλλαγές στον χώρο αποθήκευσης των δεδομένων Αμερικανών χρηστών του TikTok, καθώς και μέτρα στενότερης παρακολούθησης από την αμερικανική κυβέρνηση του αλγορίθμου και της ασφάλειας της εφαρμογής.
Σε αντάλλαγμα, η “Byte Dance” δεν θα χρειαστεί να πουλήσει το αμερικανικό μέρος της εφαρμογής. Μένει να δούμε εάν η συμφωνία θα προχωρήσει και κατά πόσο θα είναι αρκετή για να περιορίσει την εργαλειοποίηση της εφαρμογής από τα κράτη για τα γεωπολιτικά τους παιχνίδια.