Ήρθε η ώρα οι τράπεζες να σταματήσουν να τροφοδοτούν τον εθισμό μας στα ορυκτά καύσιμα!
Τους τελευταίους μήνες/χρόνια, είτε ο κόσμος καίγεται, είτε πλημμυρίζει, πολλές από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, συνεχίζουν να χρηματοδοτούν την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, aka την κύρια αιτία των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Οι τράπεζες των ΗΠΑ αυξάνουν τη χρηματοδότηση στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων
Το 2020, οι παγκόσμιες επενδύσεις για τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ανήλθαν σε 303 δισ. δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg New Energy Finance.
Την ίδια χρονιά, ωστόσο, οι 60 μεγαλύτερες τράπεζες παγκοσμίως χρηματοδότησαν δραστηριότητες της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων αξίας 750 δισ. δολαρίων, μέσω δανεισμού και αναδοχής χρέους.
Συγκεκριμένα, το 2021, η HSBC επένδυσε περίπου 8,7 δισ. δολάρια σε παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Barclays 4,5 δισ. δολάρια και η Deutsche Bank 5,7 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον οργανισμό ShareAction. Μάλιστα, αυτά τα ποσά είναι μειωμένα κατά 27.6% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, λόγω αυξανόμενων πιέσεων από τους μετόχους.
H HSBC μαζί με την GFANZ και την Citi χρηματοδοτούν την εξόρυξη πετρελαίου στον Αμαζόνιο
Ταυτόχρονα, η Deutsche Bank, η MUFG και η Credit Agricole εκδίδουν ομόλογα για μια εταιρεία που κατασκευάζει αγωγούς σε εδάφη των ιθαγενών φυλών.
Οι 6 μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες (συμπεριλαμβανομένων των JPMorgan, Wells Fargo, Scotiabank και RBC) παρείχαν, συνολικά, χρηματοδότηση 1,4 τρισ. δολάρια –από τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015– σε πολυεθνικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου όπως οι: Exxon Mobil, Shell, BPκαι Saudi Aramco.
Η JPMorgan κατατάχθηκε ως ο κορυφαίος πάροχος χρηματοδότησης στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων το 2021, παρέχοντας 61,7 δισ. δολάρια στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα, μια αύξηση 19,3% από το 2020.
Εκπρόσωπος της JPMorgan δήλωσε ότι η τράπεζα λαμβάνει «ρεαλιστικά μέτρα» για να επιτύχει τον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, «βοηθώντας παράλληλα τον κόσμο να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες». Η τράπεζα επένδυσε περισσότερα από 100 δισ. δολάρια σε πράσινα έργα το 2021, ανέφερε στην δήλωση.
Εκτός από τις τράπεζες, θεσμικοί επενδυτές και συγχρόνως μέλη της Πρωτοβουλίας “Net Zero Asset Managers”, συμπεριλαμβανομένης της BlackRock και της Vanguard, συνεχίζουν να κατέχουν δισεκατομμύρια δολάρια σε μετοχές και ομόλογα σε εταιρείες άνθρακα. Οι μέτοχοι ανησυχούν ιδιαίτερα ότι οι τράπεζες και άλλες εταιρείες μπορεί να εκμεταλλευτούν τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας για να επεκτείνουν την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Αν κάτι μας «έμαθε», όμως, η συγκεκριμένη εισβολή, η οποία οδήγησε σε διαταραχές του εφοδιασμού παγκοσμίως, είναι πως η ανάγκη μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και ανεξαρτησίας της ΕΕ είναι πιο κρίσιμη από ποτέ.
Πρέπει να λάβουμε επίσης υπόψη μας πως η συνεχιζόμενη κερδοφορία των εταιρειών ορυκτών καυσίμων και η ικανότητά τους να προσελκύουν επενδύσεις και πολιτική υποστήριξη επιτυγχάνεται σε σημαντικό βαθμό μέσω της απάτης, της δωροδοκίας και άλλων μορφών διαφθοράς.
Για ένα βιώσιμο μέλλον χωρίς ορυκτά καύσιμα
Παρά τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, λοιπόν, (όπως εμπρησμοί δασών, πλημμύρες κ.τ.λ), οι κυβερνήσεις και οι μεγαλύτερες τράπεζες παγκοσμίως συνεχίζουν να υποστηρίζουν την 1η πιο ρυπογόνα βιομηχανία στον κόσμο.
Και δεδομένου ότι οι κεντρικές τράπεζες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις παγκόσμιες προσπάθειες για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και την αποτροπή της κλιματικής κρίσης, θα έπρεπε να θέσουν τη βιωσιμότητα στο επίκεντρο της επιχειρηματικής τους στρατηγικής.
Σύμφωνα με την έκθεση για το χάσμα εκπομπών του 2021 του UNEP, παρά τις εθνικές δεσμεύσεις για το κλίμα, η παγκόσμια θερμοκρασία εκτιμάται πως θα αυξηθεί κατά 2,7°C μέχρι το τέλος του αιώνα, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνες και πιθανώς καταστροφικές αλλαγές στο παγκόσμιο περιβάλλον.
Για να διατηρηθεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας αρκετά κάτω από 2°C, όπως στοχεύει η Συμφωνία του Παρισιού, οι χώρες θα πρέπει να μειώσουν κατά τουλάχιστον 55% τις ετήσιες εκπομπές τους μέσα στα επόμενα 8 χρόνια. Με λίγα λόγια, πραγματικά δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.
Οι διεθνείς οργανισμοί και οι κυβερνήσεις πρέπει να επιβάλουν αυστηρούς όρους στον τρόπο λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών εταιρειών, στρέφοντας τις επενδύσεις τους από τα ορυκτά καύσιμα σε έργα αφαίρεσης άνθρακα. Μέσω τιμολόγησης του άνθρακα (carbon tax) και επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο καπιταλισμός που έχει οικοδομηθεί πάνω στα ορυκτά καύσιμα μπορεί –και πρέπει– να καταστεί ασύμφορος.
Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αντλήσουν έμπνευση, για παράδειγμα, από την κρατική αναπτυξιακή τράπεζα της Γερμανίας, την KfW, η οποία προσφέρει δάνεια στη βιομηχανία χάλυβα με την προϋπόθεση μείωσης των εκπομπών τους. Ή από τις γαλλικές τράπεζες Crédit Agricole και Société Générale, οι οποίες μείωσαν την χρηματοδότηση ορυκτών καυσίμων το 2021 κατά 49,1% και 30,6% αντίστοιχα, υπέρ των αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων.