Ο όρος “shrinkflation” δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένος.
Δεν είναι μια λέξη που ακούμε σε συζητήσεις ή διαβάζουμε στην καθημερινή μας ενημέρωση. Εντούτοις, υπάρχει εδώ και πολλές δεκαετίες, ενώ με το πληθωρισμό έχει έρθει και πάλι στο προσκήνιο.
Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…
Τι είναι το “Shrinkflation”;
Ο όρος “shrinkflation” προέρχεται από την σύνθεση των λέξεων: shrink=συρρικνώνω και inflation=πληθωρισμός. Ουσιαστικά, περιγράφει μια πρακτική που χρησιμοποιείται από πολυεθνικές και μεγάλες επιχειρήσεις μέσω της οποίας οι τελευταίες μικραίνουν τη συσκευασία ή την ποσότητα ενός προϊόντος, διατηρώντας όμως σταθερή – ή ακόμα και αυξάνοντας την τιμή του. Με αυτήν την πρακτική, οι επιχειρήσεις διατηρούν σταθερό το κέρδος τους, χωρίς να υπάρξει κάποια (ή και καθόλου) αύξηση των τιμών των προϊόντων.
Είναι μια ύπουλη τεχνική, για την οποία οι καταναλωτές σπάνια ενημερώνονται όταν συμβαίνει
Είναι επίσης σύνηθες να μειώνεται η ποσότητα του περιεχομένου ενός προϊόντος π.χ. μιας σοκολάτας, αλλά η συσκευασία να μένει ίδια, με αποτέλεσμα να είναι ακόμη δυσκολότερο για τους καταναλωτές να παρατηρήσουν την οποιαδήποτε διαφορά.
Έτσι και αλλιώς, ας το παραδεχτούμε, οι περισσότεροι από εμάς κοιτάμε πρώτα την τιμή ενός προϊόντος που αγοράζουμε και δευτερευόντως την ποσότητά του.
Το shrinkflation, ή αλλιώς “ο πληθωρισμός που δεν βλέπεις” δίνει το παρόν και στην ελληνική αγορά
Σε προϊόντα όπως ο καφές, τα αυγά, το χαρτί, το γιαούρτι ή τα τσιπς, ο καταναλωτής πληρώνει τα ίδια χρήματα αλλά παίρνει μικρότερη ποσότητα.
Το φαινόμενο είναι έντονο. Αρκετά έντονο για να προκαλέσει τις δηλώσεις του Υπουργού Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος υποστήριξε ότι στο κοντινό μέλλον θα θεωρείται παράνομο τα σούπερ μάρκετ να διατηρούν ίδιες τιμές αλλά να μειώνουν την ποσότητα των προϊόντων και προειδοποίησε ότι θα υπάρχουν πρόστιμα σε τέτοιες περιπτώσεις shrinkflation.
Όλα αυτά ενώ αναμένεται νέο κύμα ακρίβειας μέσα στον Οκτώβρη λόγω της αύξησης της τιμής του πετρελαίου κίνησης, πράγμα που θα επηρεάσει τις τιμές βασικών καταναλωτικών αγαθών όπως το ελαιόλαδο και τα λαχανικά. Πιο συγκεκριμένα, παραδείγματα του φαινομένου δίνει και ο κύριος Γιώργος Λεχουρίτης, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Καταναλωτών σε δηλώσεις του στο CNN Greece.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι καταναλωτές έχουν παρατηρήσει το shrinkflation στα κρουασάν (από 90 γραμμάρια σε 70), στο συσκευασμένο ψωμί (από 1 κιλό σε 850 γραμμάρια), στα γιαούρτια (από 250 γραμμάρια σε 220 ή από 200 σε 180), στο βούτυρο (από 250 γραμμάρια σε 200 ή από 500 σε 450) και στα παξιμάδια (από 1 κιλό σε 800 γραμμάρια), αλλά και σε προϊόντα για το σπίτι, όπως το χαρτί υγείας (από 1,2 κιλά σε 1) και η οδοντόκρεμα (από 120 ml σε 100). Πότε παρατηρείται;
Το shrinkflation παρατηρείται στην αγορά σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού
Έρχεται ως συμπλήρωμα σε αυτόν και βαραίνει ακόμα περισσότερο τις τσέπες των καταναλωτών.
Αυτό συμβαίνει, διότι σε περιόδους πληθωρισμού αυξάνεται και το κόστος παραγωγής των εμπορευμάτων π.χ. το κόστος πρώτων υλών, με αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις να προσπαθούν να μετακυλήσουν αυτό το αυξημένο κόστος στους καταναλωτές.
Για να το πούμε πιο απλά, η επιχείρηση δε θέλει να πληρώνει παραπάνω για την παραγωγή των εμπορευμάτων της και αναγκάζει τον καταναλωτή να την πληρώσει αυτός. Η άνοδος αυτής της κερδοσκοπικής πρακτικής στις μέρες μας έρχεται να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τη δυσμενή οικονομική θέση των περισσότερων νοικοκυριών, που βλέποντας τον πληθωρισμό να καλπάζει προσπαθούν να «κόψουν» από όπου μπορούν.
Εν μέσω όμως αυτής της κατάστασης, οι περισσότεροι καταναλώνουμε με βάση την τιμή των προϊόντων. Επάνω σε αυτό πατούν οι μεγάλες επιχειρήσεις και κερδοσκοπούν μέσω του shrinkflation.
Τι μπορούμε να κάνουμε; Αυτό που μπορούμε σαν καταναλωτές να κάνουμε είναι να είμαστε ενημερωμένοι και προσεκτικοί. Να καθορίζουμε τις αγορές μας με βάση την τιμή, αλλά και με βάση την ποσότητα και τη συσκευασία των προϊόντων.
Σε περίπτωση που παρατηρήσουμε ότι έχουμε πέσει θύματα του shrinkflation, μπορούμε να καταγγείλουμε την εταιρεία ή ακόμα και να έρθουμε σε συνεννόηση με άλλους καταναλωτές θύματα, ώστε να κινητοποιηθούμε από κοινού. Είναι απαραίτητο , όμως, όλοι να κατανοήσουμε είναι η ηθική διάσταση του προβλήματος. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά και ο κύριος Λεχουρίτης: «Είναι νόμιμο οι συσκευασίες να περιέχουν λιγότερη ποσότητα με την ίδια ή μεγαλύτερη τιμή, αλλά όχι και ηθικό».
Με άλλα λόγια, είναι απαράδεκτο μέσω πανδημίας, πολέμου και πληθωρισμού, οι μεγάλες επιχειρήσεις προσπαθούν να κερδίζουν και να πλουτίζουν ασταμάτητα στις πλάτες μας. Αυτό είναι πρόβλημα τόσο της αγοράς, όσο και της Πολιτείας, η οποία οφείλει να χαλιναγωγήσει την ασταμάτητη κερδοσκοπία των μεγάλων επιχειρήσεων. Αντ’ αυτού, χρειάζεται να νομοθετήσει και να φορολογήσει υπέρ των κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερων.