Από τα πρώτα queer φιλιά στην αγγλική τηλεόραση του ’89, μέχρι το γκέι φιλί του σήμερα στην “Τούρτα της μαμάς”.
Queer φιλιά στην τηλεόραση: Από τις καταγγελίες στους διθυράμβους.
Ήταν το μακρινό 1966, όταν η πρώτη τηλεόραση μπήκε στα σπίτια των Ελλήνων. Από τότε μέχρι σήμερα, πέρασαν από αυτήν αμέτρητες ελληνικές και ξένες σειρές ή ταινίες. Μέσα από αυτές, είδαμε χιλιάδες love stories να γεννιούνται και μέσα από αυτές ταυτίσαμε και εμείς τις δικές μας ερωτικές ιστορίες μαζί τους. Εντούτοις, για μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια ώστε να μπορέσουν να δουν τους εαυτούς τους και να ταυτιστούν με ερωτικές ιστορίες της TV.
Η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, για πολλά χρόνια, ήταν παραγκωνισμένη από την τηλεόραση. Αλλά και όταν ακόμη gay χαρακτήρες πρωταγωνίστησαν σε σειρές – πρώτος ήταν ο Γιάννης Μπέζος στους “Απαράδεκτους” – πέρασε πολύς καιρός μέχρι να δούμε ένα γκέι ζευγάρι να φιλιέται – για ερωτική σκηνή δε θα το συζητήσω, έχουμε χρόνια ακόμη για να δούμε στην ελληνική TV.
To 2003, o Χριστόφορος Παπακαλιάτης φέρνει στις οθόνες μας, μέσα από το “Κλείσε τα Μάτια “, το πρώτο φιλί μεταξύ δύο ανδρών. Οι αντιδράσεις που ακολούθησαν ήταν τεράστιες.
Το ΕΣΡ βάζει 100 χιλιάδες ευρώ πρόστιμο στο κανάλι και μαζί με ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης αντιτίθενται στο φυσιολογικό. Δύο ερωτευμένοι άνθρωποι να δίνουν ένα φιλί. Να πούμε βεβαίως, ότι η συγκεκριμένη σκηνή αποτελούνταν από ένα sequence διαφόρων φιλιών – από straight ζευγάρια – που ουδεμία αντίθεση δεν τέθηκε ως προς αυτά.
Πότε είδαμε, όμως, το πρώτο γκέι φιλί στην αμερικανική και την αγγλική τηλεόραση; Ποιες αντιδράσεις υπήρξαν και γιατί η Ελλάδα άργησε τόσο πολύ να δει ότι οι σχέσεις μεταξύ ανθρώπων τους ιδίου φύλου είναι κι αυτές κομμάτι της κοινωνίας μας;
Τα πρώτα queer φιλιά της αμερικανικής και της αγγλικής τηλεόρασης
Το 1985, κάνει πρεμιέρα στην Αγγλία η σειρά “Eastenders”, η οποία φέρνει στην αγγλική TV το πρώτο φιλί μεταξύ δύο ανδρών μετά από 4 χρόνια από την προβολή της. Ακόμη και για μια πιο εξελιγμένη χώρα στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, όπως η Αγγλία, οι αντιδράσεις της κοινωνίας ήταν τεράστιες.
Το BBC έλαβε αναρίθμητα τηλεφωνήματα και γράμματα παραπόνων και το θέμα έφτασε μέχρι το Βρετανικό κοινοβούλιο – από το δεξιό κόμμα – για το αν είναι «κατάλληλο» για μια καθημερινή σειρά να παρουσιάζει γκέι χαρακτήρες, τη στιγμή που η ασθένεια του AIDS θέριζε.
Μερικά χρόνια αργότερα, έρχονται στην Αμερικανική τηλεόραση “Οι δικηγόροι του Λος Άντζελες”, μια σειρά που έμεινε στην ιστορία για τον τρόπο που μίλησε και χειρίστηκε πολλά θέματα «ταμπού». Στη σειρά εμφανίστηκαν διαφυλετικά ζευγάρια, άνθρωποι με διάφορες μορφές αναπηρίας, αλλά και το πρώτο φιλί μεταξύ δύο γυναικών.
Το ΝΒC – το κανάλι που φιλοξενούσε τη σειρά – έλαβε αμέτρητα τηλεφωνήματα παραπόνων για τη σκηνή αυτή, ενώ πολλοί διαφημιστές ζήτησαν να σταματήσουν οι διαφημίσεις τους να εμφανίζονται στα διαλείμματα της σειράς.
Το πρώτο φιλί μεταξύ δύο γυναικών σε σειρά που η σήμανση ήταν κατάλληλη για ανηλίκους, έρχεται στην Αγγλία το 1994 στην σειρά Brookside. Αν μη τι άλλο, το φιλί αυτό έμεινε στην ιστορία της Αγγλική τηλεόρασης. Μέχρι που παρουσιάστηκε στην τελετή των Ολυμπιακών αγώνων του 2012. Τη στιγμή που σε 76 χώρες η σχέση μεταξύ των ατόμων του ιδίου φύλου ήταν παράνομες, το φιλί αυτό μπήκε στα σπίτια εκατομμυρίων τηλεθεατών μέσω των Ολυμπιακών αγώνων του 2012.
Τα queer φιλιά στην ελληνική τηλεόραση
Το 2012, έρχεται στην Ελλάδα η πολυβραβευμένη σειρά “Downton Abbey”. Στη συγκεκριμένη σειρά υπήρχε μια σκηνή με 2 άντρες να φιλιούνται. Μια σκηνή που το ελληνικό κοινό δεν είδε ποτέ αφού η ΝΕΤ αποφάσισε να την κόψει λόγω «ακαταλληλότητας της ώρας». Οι αντιδράσεις ήταν πολλές – ευτυχώς – με δημοσιεύματα να κάνουν λόγο για επιστροφή στο μεσαίωνα.
Αλήθεια, κατάλαβε ποτέ κανείς τι το “ακατάλληλο” υπάρχει σε ένα ερωτικό φιλί μεταξύ δύο ανθρώπων που αγαπιούνται; Σημαντικό δείγμα εξέλιξης της ελληνικής τηλεόρασης δείχνει το γεγονός ότι τη φετινή τηλεοπτική χρονιά υπήρξαν δύο γκέι φιλιά σε σειρές, τα οποία κατά την πλειοψηφία τους – πάντα υπάρχουν και ανυπόστατες αντιδράσεις – έχαιραν θετικής αντιμετώπισης από κοινό και κριτικούς.
Το ίδιο, βέβαια, δε συνέβη και στην Κυπριακή τηλεόραση, που το φιλί μεταξύ δύο ανδρών στην σειρά “Άγριες Μέλισσες” κόπηκε – και πάλι – λόγω ακαταλληλότητας της ώρας. Να πούμε, βέβαια, πως στη συγκεκριμένη σειρά υπήρξαν σκηνές βίας, βιασμού και βωμολοχίας, αλλά το κανάλι επέλεξε να κόψει μία σκηνή αγάπης μεταξύ δύο ανδρών.
Το παράλογο της ιστορίας είναι πως τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει κι άλλα φιλιά μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου που παίχτηκαν κανονικά. Ένα χρόνο πριν, στη σειρά “Το μυστικό της Πεταλούδας” παίχτηκε κανονικά το φιλί μεταξύ ανδρών και μάλιστα στο κρατικό κανάλι της χώρας. Η σειρά έχει σήμανση “κατάλληλη για παιδιά άνω των 12 ετών” και προβαλλόταν την ίδια ώρα με την σειρά “Άγριες Μέλισσες”.
Φυσικά, υπήρξαν πολλές αντιδράσεις από την κλειστή κοινωνία της Κύπρου. Παρόλα αυτά η σειρά και η σκηνή άφησαν θετικό αντίκτυπο στη μεγαλύτερη μερίδα του τηλεοπτικού κοινού. Τη φετινή χρονιά, μέσα από την σειρά “Μελίαρτος” είδαμε δύο γυναίκες να φιλιούνται με πάθος. Αξίζει να σημειωθεί πως η σειρά προβαλλόταν στις 10 μ.μ. με σήμανση “κατάλληλη για παιδιά άνω των 12 ετών.” Εκεί, η ενώ λόγω σκηνή παίχτηκε κανονικά.
Honorable Mentions
Μέσα στα χρόνια, έχουν υπάρξει πολλές σειρές που έσπασαν τα δεδομένα της τηλεόρασης και έδωσαν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα πολλές ευκαιρίες για να δει τον εαυτό της μέσα από αυτές – μέσα από queer φιλιά που είδαμε στην τηλεόραση:
- Στη σειρά “How to Get Away with Murder” είδαμε ένα από τα πρωταγωνιστικά ζευγάρια να είναι γκέι και να έχει μάλιστα και πολλές ερωτικές σκηνές.
- Το “Euphoria” πρωταγωνιστούν οι Rue και η Jules, ένα ζευγάρι έφηβων κοριτσιών που ερωτεύεται παράφορα.
- Το 1997, η σειρά “Relativity” φέρνει το πρώτο “παθιασμένο” φιλί μεταξύ δύο γυναικών.
- Το 1999, η σειρά “Dawson Creek” φέρνει το πρώτο “παθιασμένο” φιλί μεταξύ δύο ανδρών.
Τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας είναι ακόμη πολύ πιο λίγα σε σχέση με τα δικαιώματα των υπολοίπων. Η νομοθεσία προσπαθεί ακόμη να τους επιτρέψει αυτό που θα έπρεπε να τους επιτρέπεται από τα ανθρώπινα δικαιώματα: Ισότητα στο γάμο, την υιοθεσία παιδιών και την ελευθερία της έκφρασης.
Ο Ιούνιος είναι ο μήνας του pride και ελπίζουμε να γίνει για ακόμα μια φορά η αφορμή να μιλήσουμε για τα δικαιώματα των ανθρώπων χωρίς να μπαίνει μπροστά ο σεξουαλικός τους προσανατολισμός.
Η ανάγκη των μελών της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας να βλέπει κομμάτια του εαυτού της μέσα στην τηλεόραση δεν είναι αμελητέα. Ας τους δώσουμε αυτό το δικαίωμα.