Ποια θα είναι η νέα κανονικότητα στον ΣΥΡΙΖΑ μετά το τέλος των ασταμάτητων συγκρούσεων και υπό ποια ηγεσία;
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο ΣΥΡΙΖΑ ονομάζεται ακόμα ΣΥΡΙΖΑ και όχι Συνασπισμός Σύγχρονης Αριστεράς. Πρόεδρος είναι ο Στέφανος Κασσελάκης, ο Παύλος Πολάκης έχει επιστρέψει στην Κοινοβουλευτική Ομάδα και η Αθηνά Λινού παραμένει εκτός. Ταυτόχρονα, ο proxy war μεταξύ παλαιάς και παρούσας ηγεσίας συνεχίζεται ακάθεκτος.
Όπως έχουν αποδείξει οι τελευταίοι μήνες, βέβαια, όλο αυτό το οργανόγραμμα μπορεί να ανατραπεί μέσα σε λίγες ώρες και μετά η ανατροπή να ξανανατραπεί. Σκεφτείτε τις εξελίξεις στο κόμμα σαν το τελευταίο εικοσάλεπτο μέτριας ταινίας του M. Night Shyamalan και πολλαπλασιάστε επί τρία. Δύσκολη η ζωή στην μετά Τσίπρα εποχή. Ποιο θα είναι, όμως, το αύριο του ΣΥΡΙΖΑ;
Mε βάση τη μέχρι τώρα δυναμική, φτιάξαμε παρακάτω τα τρία βασικά και πιθανότερα σενάρια για το μέλλον του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, με επίκεντρο, φυσικά, το πρόσωπο της ηγετικής ομάδας που θα αναδειχθεί.
Σενάριο πρώτο: Ο ΣΥΡΙΖΑ γίνεται κόμμα Κασσελάκη
Μετά από μία σειρά διασπάσεων, εσωκομματικού πολέμου και αναγκαστικών αποχωρήσεων, ο Στέφανος Κασσελάκης παίρνει, όπως έκανε και στην κόντρα του με τον Αλέξη Τσίπρα, τη μία πύρρειο νίκη μετά την άλλη. Κάποια στιγμή, οι κλυδωνισμοί επιτέλους καταλαγιάζουν, τα πράγματα μπαίνουν σε μία κανονικότητα, στην Κουμουνδούρου βγαίνει και πάλι ματωμένος αλλά λαμπερός ο ήλιος.
Σε αυτή την εκδοχή, ο ΣΥΡΙΖΑ μετατρέπεται και επίσημα σε «κόμμα Κασσελάκη». Όσοι και όσες είναι να φύγουν αποτελούν πια παρελθόν, σχηματίζοντας έναν δικό τους πολιτικό σχηματισμό (γιατί έλειπαν τα κόμματα από την κεντροαριστερά) είτε μπαίνοντας σε κάποιον από τους υπάρχοντες. Όσοι και όσες είναι να μείνουν, βρίσκονται εκεί με απόλυτη πίστη στον αρχηγό, χωρίς αντιρρήσεις, κίνδυνο διασπάσεων και περιττές πολυφωνίες.
Από την άλλη, όμως, το κόμμα χάνει τους ούτως ή άλλως ισχνούς μηχανισμούς της βάσης του και επομένως τις άκρες με την κοινωνία. Γίνεται ένα απολύτως προσωποπαγές κόμμα που βρίσκει την ταυτότητά του στo star quality του Προέδρου του, ο οποίος θα βγει ταυτόχρονα λαβωμένος και πανίσχυρος.
Η προοπτική κυβερνησιμότητας εξαρτάται πλέον πλήρως από τις επικοινωνιακές επιλογές της ηγετικής του ομάδας και η δομή του κομμάτος θα θυμίζει περισσότερο εταιρεία.
Σενάριο δεύτερο: Ο Πολάκης γίνεται νέος αρχηγός
Η συμμαχία μεταξύ του Παύλου Πολάκη και του Στέφανου Κασσελάκη αν μη τι άλλο ξένισε στη βάση της. Ωστόσο, αν κοιτάξει κανείς πίσω από χειραψίες, ήταν αμοιβαία επωφελής: Ο Στέφανος Κασσελάκης, εξ Αμερικής ορμώμενος, βρήκε στον Πολάκη μία βάση ενεργών οπαδών οι οποίοι θα τον ακολουθούσαν παντού και φωναχτά.
Από την άλλη, ο Παύλος Πολάκης βρήκε μία σπάνια ευκαιρία να ξεμπερδέψει με εσωκομματικούς αντιπάλους (βλ. ομάδα Αχτσιόγλου και Χαρίτση) και, ταυτόχρονα, να ανέλθει στην ιεραρχία του κόμματος σε τέτοιον βαθμό, ώστε τελικά να κινεί τα νήματα όντας ο προστάτης του νέου και άπειρου αρχηγού.
Το σενάριο που αναλύουμε εδώ γράφεται λίγες ημέρες μετά την επιστροφή του Παύλου Πολάκη στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία έγινε με ένα μεγαλοπρεπές: «Δεν είμαι κανένα παιδί». Φαίνεται ότι ο Κρητικός πολιτικός είναι μία σανίδα σωτηρίας για τον Κασσελάκη ή, για να το θέσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια, η παραμονή του τελευταίου στην ηγεσία εξαρτάται από τη στάση του Πολάκη.
Αυτή η συνθήκη δίνει προφανώς μεγάλη εξουσία στον τελευταίο. Μπορεί να κάνει τις κινήσεις του, να θέτει ατζέντα (βλ. αποπομπή Λινού) και τελικά να προετοιμάσει το έδαφος για να αναλάβει αυτός την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, πράγμα που μόλις λίγους μήνες πριν έμοιαζε αδιανόητο.
Πρόκειται για ένα σενάριο καθόλου απίθανο, αλλά ταυτόχρονα δύσκολο να το φανταστεί κανείς στην ολότητά του. Το τι θα συμβεί, λοιπόν, στην περίπτωση που ο Παύλος Πολάκης αναλάβει την ηγεσία φεύγει από το πλαίσιο της πρόβλεψης και αγγίζει τη μυθοπλασία.
Σίγουρα πάντως, θα έχουμε ένα κόμμα που θα μοιάζει να επιστρέφει στη ρητορική του 2012 με σκληρή αντιπολίτευση που θα επικεντρώνεται όχι τόσο στο ιδεολογικό κομμάτι, αλλά σε ζητήματα διαφθοράς και κακοδιαχείρισης. Αυτό δεν είναι καθόλου απίθανο να πάρει αντισυστημικές ψήφους που έχουν χαθεί. Είναι, όμως, δύσκολο να πείσει τις μεγάλες μάζες που τοποθετούνται στο μετριοπαθές κέντρο.
Σενάριο τρίτο: Η μεγάλη επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα
Σε σχέση με τα άλλα δύο σενάρια, το συγκεκριμένο είναι το πιο δύσκολο να προβλεφθεί, ακριβώς γιατί πρωταγωνιστής του είναι ένας άνθρωπος του οποίου δεν ξέρουμε (και δεν μπορούμε να ξέρουμε) τις πρόθεσεις στο παρόν και κυρίως στο μέλλον.
Η αρχική σιωπή του Αλέξη Τσίπρα στην εσωκομματική διαδικασία των εκλογών του ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να εκληφθεί αρχικά ως η ουδέτερη στάση ενός ιστορικού ηγέτη, που παραμέρισε για την επόμενη μέρα. Με τους όρους που έγινε όμως η σύγκρουση, φάνταζε τελικά ως ιδιαίτερα ευνοϊκή για την υποψηφιότητα του Στέφανου Κασσελάκη.
Στην πορεία του χρόνου, το κλίμα άλλαξε και η φιλική σχέση μεταξύ των δύο έγινε μάχη χαρακωμάτων είτε γίνεται με ευθείες αναφορές του ενός προς τον άλλον είτε ως proxy war. Το επεισοδιακό συνέδριο του Φεβρουαρίου πιστώνεται ως νίκη του Κασσελάκη.
Παρόλα αυτά, ο Αλέξης Τσίπρας, συνιστά προφανώς ακόμα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο το οποίο, όσο η κατάσταση στην κεντροαριστερά συνεχίζει να είναι κατακερματισμένη, ενισχύεται διαρκώς. Στο σενάριο αυτό, όπως καταλαβαίνετε, έχουμε μία δυναμική επιστροφή του ιστορικού ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία, αν μη τι άλλο, θα αποτελέσει και πάλι έναν βασικό άξονα σε μία πλήρως ανακατεμένη κεντροαριστερά.
Τρομερή σημασία για μία τέτοια κίνηση θα έχει προφανώς το timing, η ίδια η πρόθεση του Τσίπρα και φυσικά το πόσο ανοιχτοί είναι οι δίαυλοι επικοινωνίας του ίδιου και των ανθρώπων του με τους νυν προεδρικούς, με όσους αποχώρησαν και φυσικά με τη Νέα Αριστερά (δύσκολο εγχείρημα και για τις δύο περιπτώσεις).
Από την άλλη, και μόνο του το όνομα του Αλέξη Τσίπρα είναι αρκετό προκειμένου να επιτευχθεί μία συσπείρωση στον κόσμο της αριστεράς. Υπενθυμίζεται, ότι στις περισσότερες έρευνες, ο Τσίπρας μοιάζει ως ο ιδανικότερος να ηγηθεί μίας ενιαίας κεντροαριστεράς.