Tο πρόγραμμα περιλαμβάνει ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και animation από γυναίκες δημιουργούς και ειδικό spotlight στον παλαιστινιακό κινηματογράφο.
Το 8ο Φεστιβάλ WIFT GR – 50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο επιστρέφει για το ετήσιο κινηματογραφικό του ραντεβού στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, από αύριο, Πέμπτη 28 Νοεμβρίου μέχρι και την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2024. Η αυλαία ανοίγει με την προβολή της ταινίας της σημαντικής σκηνοθέτιδας, Πέννυς Παναγιωτοπούλου, “Wishbone”
Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ, θα προβληθούν ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και animation από γυναίκες δημιουργούς με θεματικές που σχετίζονται με την οικογένεια αλλά και ευρύτερα ζητήματα. Επίσης, ειδικό βάρος έχει το γεγονός ότι το φεστιβάλ σε συνεργασία με την καλλιτεχνική διευθύντρια του Athens Palestinian Film Festival, Carol Sansour, θα στρέψει τον προβολέα στη γυναικεία παλαιστινιακή κινηματογραφική παραγωγή.
Το αφιέρωμα της 8ης διοργάνωσης έχει τίτλο «Είμαστε Μία Οικογένεια;» και εστιάζει στην αντιφατικότητα των οικογενειακών σχέσεων, την αμφισβήτηση της παραδοσιακής μορφής της οικογένειας και την αναζήτηση νέων μορφών οικογενειακότητας, δίνοντας έμφαση στο ερωτηματικό του τίτλου.
Ο πυρήνας της θεματικής του φετινού Φεστιβάλ WΙFT GR (Women in Film and Television Greece), η οικογένεια, ως θεσμός, εμφανίζει σχέσεις αγάπης και προστασίας αλλά και σχέσεις καταπίεσης και βίας. Σίγουρα στην Ελλάδα γνωρίζουμε καλά πόσο έντονα μπορεί να λειτουργήσει ο θεσμός της οικογένειας ως κυρίαρχος μοχλός αναπαραγωγής των έμφυλων στερεοτύπων και παραδοσιακών ρόλων. Από την άλλη, σε αρκετές περιπτώσεις, μπορεί και να διαμορφώνει χαρακτήρες με όρους ισότητας, αποδοχής και συμπερίληψης.
Σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο δημιουργούνται νέες μορφές οικογένειας όπως ομόφυλα ζευγάρια, μονογονεικές οικογένειες αλλά και οικογένειες επιλογής, επηρεάζοντας την καλλιτεχνική δημιουργία και συνεπώς την κινηματογραφική παραγωγή.
Με όλα αυτά στο μυαλό και σίγουρα κρατώντας το πόσο βαθιά ανδροκρατούμενα παραμένουν τα κινηματογραφικά σετ παγκοσμίως, αλλά και στην Ελλάδα, απηύθυνα μερικές ερωτήσεις στη Μαρία Λούκα, Πρόεδρο του WIFT GR, ντοκιμαντερίστρια και σεναριογράφο και τη Νιόβη Αναζίκου, Αντιπρόεδρο του WIFT GR, ντοκιμαντερίστρια και δημοσιογράφο.
Οι δύο γυναίκες απάντησαν από κοινού και επικεντρώθηκαν στις ουσιαστικές τομές που απαιτούνται σε επίπεδο θεσμών, δομών αλλά και νοοτροπιών για να μετασχηματιστεί θετικά ο οπτικοακουστικός τομέας, στην ισότητα που προϋποθέτει τη δημιουργία ενός επαγγελματικού περιβάλλοντος που όλες και όλα θα είμαστε ασφαλείς και στην άρση των αποκλεισμών για τα λιγότερο προνομιούχα άτομα, που θα οδηγήσει σε ένα πιο ανοιχτό και ευρύχωρο δημιουργικό βλέμμα.
Τα κινηματογραφικά σετ παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανδροκρατούμενα; Πόσο μακριά πιστεύετε ότι είμαστε από την ισότητα των φύλων στον ελληνικό κινηματογράφο;
Έχουμε υπάρξει και οι δύο αρκετές φορές σε σετ που ήταν σε μεγάλο βαθμό ανδροκρατούμενα, έχουμε αισθανθεί ότι πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ περισσότερο από τους άνδρες συναδέλφους μας για να κερδίσουμε σεβασμό, έχουμε έρθει σίγουρα σε αμήχανη θέση, όταν στους επαγγελματικούς μας χώρους αναπαράγονται σεξιστικά αστεία και στερεότυπα και γενικότερα έχουμε αντιμετωπίσει τις μικροεπιθετικότητες και τον σεξισμό της καθημερινότητας που έχουν αντιμετωπίσει οι περισσότερες εργαζόμενες στην τηλεοπτική και κινηματογραφική παραγωγή.
Οπότε ναι, τα σετ συχνά είναι ανδροκρατούμενα, αλλά πέρα από αυτό τα ζητήματα των εγκατεστημένων έμφυλων προνομίων εκτείνονται σε αρκετούς τομείς, από τους έμφυλους καταμερισμούς στην ίδια την παραγωγή –π.χ. θεωρείται αυτονόητο ότι τη διεύθυνση φωτογραφίας την κάνει κάποιος άνδρας, ενώ την ενδυματολογία κάποια γυναίκα– μέχρι το ίδιο το κινηματογραφικό βλέμμα, το οποίο ορίστηκε στη βάση ανδρικών κριτηρίων.
Ωστόσο, έχει σημασία να επισημάνουμε πως η γενιά μας ζει μια αρκετά ενδιαφέρουσα αμφισβήτηση και αναταραχή στο πεδίο των έμφυλων ρόλων και δικαιωμάτων που διαπερνά και τον κλάδο μας. Προβλήματα δηλαδή που σοβούσαν για δεκαετίες για πρώτη φορά ορατοποιούνται, αρθρώνονται διεκδικήσεις, αναπτύσσονται γόνιμες και εμπνευστικές συνομιλίες με τα φεμινιστικά κινήματα και τις σπουδές φύλου και αρκετές γυναίκες, θηλυκότητες και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα συγκροτούν το δικό τους βλέμμα μακριά από εθνοπατριαρχικές και ετεροκανονιστικές αναπαραστάσεις. Κι όλο αυτό είναι ζωογόνο και ενθαρρυντικό. Έχουν διανυθεί κάποια βήματα, μένουν πολλά ακόμα να γίνουν, όμως περπατάμε πάνω στο δρόμο μας.
Με αφορμή το σύνθημα WIFT GR, τι βήματα πιστεύετε ότι πρέπει να γίνουν για να επιτευχθεί το 50/50 στο σινεμά;
Προσπαθούμε να προσεγγίσουμε την έννοια της έμφυλης ισότητας με πολυπρισματικά και διαθεματικά εργαλεία. Αυτό σημαίνει πως για εμάς η ισότητα δεν περιορίζεται μόνο σε νούμερα και ποσοστά –τα οποία σαφώς έχουν σημασία και αποτυπώνουν την πραγματικότητα, αλλά δεν θα μας αρκούσε μόνο μια ρύθμιση που θα προσέγγιζε την ισότητα με ποσοστιαία λογική.
Κρίνουμε πως χρειάζονται ουσιαστικές τομές και αλλαγές σε επίπεδο θεσμών, δομών και νοοτροπιών. Οπότε ισότητα για εμάς σημαίνει η δημιουργία ενός επαγγελματικού περιβάλλοντος που όλες και όλα θα είμαστε ασφαλείς, δεν θα κινδυνεύουμε από σεξιστικές και ομοτρανσφοβικές συμπεριφορές, από πρακτικές που συνιστούν σεξουαλική παρενόχληση, από σεξουαλική κακοποίηση και βία.
Αυτό σημαίνει εργασιακούς όρους που δεν θα βασίζονται στην εργασιακή εξουθένωση και την υπερεντατικοποίηση. Σημαίνει στήριξη της γυναικείας και queer δημιουργίας με χρηματοδοτικά εργαλεία που δε θα γραφειοκρατικοποιούν κι ούτε θα μαραζώνουν τη δημιουργικότητα, να μπορούμε δηλαδή να ζούμε αξιοπρεπώς από τη δουλειά μας σε ενεστώτα χρόνο.
Σημαίνει δομές και διαδικασίες που θα υποστηρίζουν τα αναπαραγωγικά μας δικαιώματα, ώστε να μην πετάγονται εκτός κλάδου αλλά να παίρνουν τον χώρο και τον χρόνο που χρειάζονται γυναίκες σε εγκυμοσύνη, σε λοχεία, νέες μητέρες, γυναίκες που έχουν κάνει άμβλωση, γυναίκες που βιώνουν περιγεννητική απώλεια, γυναίκες με δυσμηνόρροια ή δυσκολίες στον κύκλο τους.
Σημαίνει πραγματική συμπερίληψη, ώστε να αρθούν οι αποκλεισμοί για τα λιγότερο προνομιούχα άτομα, για ανάπηρες γυναίκες, για θηλυκότητες με μεταναστευτική καταγωγή, για υποκείμενα με ψυχικές ευαλωτότητες, για queer ή non binary άτομα. Αυτά είναι εντέλει που θα φτιάξουν κι ένα πολύ πιο ανοιχτό και ευρύχωρο βλέμμα στην οπτικοακουστική παραγωγή, το οποίο έχουμε ανάγκη.
Ποιο είναι το σκεπτικό πίσω από το πρόγραμμα του φετινού Φεστιβάλ WIFT GR;
Η θεματική μας είναι «είμαστε μια οικογένεια;» και προφανώς η έμφαση δίνεται στο ερωτηματικό. Θεωρούμε το ζήτημα της οικογένειας και της οικογενειακότητας κεντρικό για τη σχεσιακότητα, για το συναίσθημα, για την αναπαραγωγή ή την αμφισβήτηση ρόλων και εξουσιών, για τη διαιώνιση τραυμάτων αλλά και για την αναζήτηση επουλωτικών εργαλείων.
Η ηγεμονική μορφή της πυρηνικής οικογένειας που ήταν ένα περίκλειστο σύστημα υφίσταται αναγκαίους μετασχηματισμούς, με αποτέλεσμα να μπορούμε πλέον να συζητάμε για μια πιο διευρυμένη έννοια οικογενειακότητας που περιλαμβάνει -και θέλουμε αυτό να συμβεί ακόμα πιο γενναία και ισότιμα- τις ΛΟΑΤΚΙ οικογένειες και τις οικογένειες επιλογής.
Μας ενδιαφέρει πολύ, λοιπόν, να διασταυρώσουμε τις ανησυχίες και τις επιθυμίες μας με τις κοινωνικές τάσεις μέσα από το πρίσμα του κινηματογράφου. Οι ταινίες που επιλέχθηκαν ακουμπούν σ’ αυτό και νιώθουμε πολύ περήφανες για το φετινό μας πρόγραμμα. Όλες οι ταινίες είναι ξεχωριστές και σκιαγραφούν το στίγμα μας. Και είμαστε απίστευτα χαρούμενες που θα έχουμε μαζί μας την Αριάν Λαμπέντ, την Πέννυ Παπαναγιωτοπούλου, την Ελένη Αλεξανδράκη και τη Τζέλη Χατζηδημητρίου με τις ταινίες τους. Και βέβαια την Carol Sansour, καλλιτεχνική διευθύντρια του παλαιστινιακού κινηματογραφικού φεστιβάλ στην Αθήνα, μια σπουδαία γυναίκα με την οποία συνεργαζόμαστε πρώτη φορά με μια εβληματική ταινία της παλαιστινιακής γυναικείας δημιουργίας, το “Aida Returns”.
«Μικρές Γυναικείες Ιστορίες», συζητήσεις και workshops
Ακόμη, στο 8ο Φεστιβάλ μας, συνεχίζουμε για δεύτερη χρονιά τον θεσμό του Διαγωνιστικού τμήματος «Μικρές Γυναικείες Ιστορίες», που αφορά ταινίες μικρού μήκους από γυναίκες δημιουργούς και θηλυκότητες στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας τη δυναμική παρουσία τους στον σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο.
Επιπλέον, το πρόγραμμα των προβολών θα πλαισιωθεί και από άλλες σημαντικές δράσεις, μεταξύ των οποίων ανοιχτές συζητήσεις, workshops και Q&A με την παρουσία σκηνοθετριών, συντελεστριών και άλλων προσκεκλημένων. Έχουμε προγραμματίσει δύο βασικές συζητήσεις, η μια την Παρασκευή 29 Νοεμβρίου για την οικογένεια που συνομιλεί με τη θεματική του φεστιβάλ και η άλλη την Κυριακή 1 Δεκεμβρίου για την εποχή μετά το Metoo στον οπτικοακουστικό κλάδο.
Επίσης, είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενες για το workshop «Πρακτικές και εργαλεία συναίνεσης στην οπτικοακουστική παραγωγή», με εισηγήτρια τη Γεωργία Παΐζη, το οποίο θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 30 Νοεμβρίου, διερευνώντας πρακτικές διατύπωσης και εφαρμογής της συναίνεσης ως σκηνοθετικό και ερμηνευτικό εργαλείο.
Όλα τα παραπάνω, που είμαστε ενθουσιασμένες που θα μοιραστούμε με το κοινό, τα μέλη μας, τους θεατές και τους/τις φίλους/-ες του WIFT GR, οφείλονται στην ομαδικότητα η οποία αποτελεί βασικό μας πυλώνα. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα του φεστιβάλ είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας του Διοικητικού Συμβουλίου, της ομάδας του φεστιβάλ και των μελών μας και μέσα από αυτή τη συνεργασία, επιδιώκουμε να ενισχύσουμε το μήνυμα ότι σε ένα περιβάλλον που παράγει τέχνη και κοιτάζει τα κοινωνικά ζητήματα κατάματα, όπως αυτό το φεστιβάλ, κάθε μέλος μπορεί να αισθάνεται υποστηριζόμενο και ενδυναμωμένο.
Ελπίζουμε το φεστιβάλ να προσφέρει έναν πιο φωτεινό χώρο στη κοινωνία, να δώσει ορατότητα σε ζητήματα στον οπτικοακουστικό τομέα στην Ελλάδα και να ανοίξει διάλογο για όσα χρειάζεται να αλλάξουν.
Δείτε εδώ το πλήρες πρόγραμμα του 8ου Φεστιβάλ WIFT GR
Η είσοδος στις προβολές και τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ θα είναι ελεύθερη.
Τα μηδενικά εισιτήρια που θα σας εξασφαλίσουν την είσοδο σας στις προβολές του Φεστιβάλ, θα μπορείτε να τα προμηθευτείτε από το ταμείο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, την ημέρα της κάθε προβολής.
Λίγα λόγια για το δίκτυο WIFT GR | Women in Film and Television Greece
Το WIFT GR είναι ένα δίκτυο γυναικών και εν γένει θηλυκοτήτων που εργάζονται σε όλους τους τομείς των οπτικοακουστικών μέσων στην Ελλάδα και αποτελεί μέρος ενός διεθνούς δικτύου με περισσότερα από 50 παραρτήματα σε έξι ηπείρους, που εκπροσωπούν περισσότερα από 15.000 μέλη και επιδιώκουν τον ίδιο σκοπό: την έμφυλη ισότητα, την εξάλειψη των στερεοτύπων και των διακρίσεων στον κινηματογράφο και την τηλεόραση.