Έχει φτάσει το 2022 και ερχόμαστε ακόμη αντιμέτωποι με την πατριαρχία και όσα αυτη προξενεί. Σε όλες τις κοινωνίες καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σε καθημερινή βάση κοινωνικές νόρμες, στερεότυπα και αντιλήψεις που απορρέουν από το ανδροκρατούμενο σύστημα που επικρατεί. Ένα από τα κοινωνικά φαινόμενα τα οποία πηγάζουν από την πατριαρχία είναι, η γνωστή σε όλους μας, “τοξική αρρενωπότητα”.
Τι είναι η τοξική αρρενωπότητα;
Η τοξική αρρενωπότητα αποτελεί ένα σύνολο στάσεων, τρόπων συμπεριφοράς αλλά και σκέψεις ανδρών, όλα επηρεασμένα από πατριαρχικά στερεότυπα και σεξιστικές νοοτροπίες. Σχετίζεται με επικρατούσες κοινωνικές νόρμες, και αποφέρει διάφορες ψυχολογικές και κοινωνικές συνέπειες. Περιλαμβάνει την τάση για κυριαρχία, την υποτίμηση των γυναικών και την καταστολή όλων των συναισθημάτων.
Επιτρέπει εντούτοις τον θυμό, τις εκρήξεις, τις βρισιές και κάθε άλλο μέσω ξεσπάσματος. Εκφράζεται με μισογυνισμό, ομοφοβία, επίδειξη δύναμης και άλλες κακοποιητικές και παρενοχλητικές συμπεριφορές.
Γιατί συμβαίνει όμως αυτο;
Με τον ανδρισμό να έχει ταυτιστεί με την αρρενωπότητα, τις σεξουαλικές εμπειρίες, την εκδήλωση δύναμης, την έλλειψη συναισθημάτων και θηλυπρέπειας, οι άντρες αισθάνονται συνεχώς υπόχρεοι να αποδείξουν την ανδροπρέπεια τους. Προβαίνουν, έτσι, σε τοξικές συμπεριφορές προκειμένου να είναι “σωστοί” απέναντι στα πρότυπα που έχει επιβάλει η κοινωνία και η κουλτουρα της πατριαρχίας. Βρίσκονται λοιπόν σε μια αγωνιώδη προσπάθεια να ανταπεξέλθουν στις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από και προς την κοινωνία, για να είναι κάποιος αρκετά “άνδρας”.
Τι είναι το “the man box” και πως σχετίζεται με την πατριαρχία
Το «κουτί του άνδρα» ή αλλιως “the man box”, είναι τα περιθώρια τα οποία θέτουν οι πατριαρχικές νοοτροπίες και τα σεξιστικά στερεότυπα προς τους άνδρες, ενισχύοντας και αναπτύσσοντας έτσι την τοξική αρρενωπότητα. Με άλλα λόγια, η κοινωνία απαιτεί από τους άνδρες να μπαίνουν σε έναν συγκεκριμένο κοινωνικό ρόλο, κατασκευασμένο απο την πατριαρχία, και ταυτισμένο με το βιολογικό φύλο τους.
Όποιος αποκλίνει από τον ρόλο αυτόν και τις συμπεριφορές που αντιστοιχούν, κατακρίνεται και καταδικάζεται τόσο από μέλη της κοινωνίας όσο και από το ίδιο το σύστημα. Είναι, λοιπόν, εγκλωβισμένοι σε ένα “κουτί”, με ό,τι η πατριαρχία συμφωνεί και θεωρεί ιδανικό και φυσικό.
Μισογυνισμός και τοξική αρρενωπότητα
Η τοξική αρρενωπότητα όμως δεν έχει αντίκτυπο μόνο στους ίδιους τους άνδρες αλλα και όλους τους ανθρώπους γύρω τους. Το φαινόμενο αυτο τους οδηγεί να αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως καθαρά ανδρικο με γυναίκες που απλα περιφέρονται γύρω τους, δίνοντας τους έτσι την αίσθηση πως μπορούν να κάνουν ο,τι και όποτε το θέλουν για να εξασφαλίσουν την δική τους ικανοποίηση.
Μια απο τις διάφορες συνέπειες του φαινομένου αυτού είναι η σεξουαλικοποίηση, η αντικειμενοποίηση αλλα και η παρενόχληση των γυναικών. Στη προσπάθεια τους να αναδείξουν τον ανδρισμό τους, παραβιάζουν τα όρια των άλλων κακοποιώντας τους με διάφορους τρόπους. Οι γυναίκες ειναι τα πιο συχνά θύματα αυτού του φαινομένου.
Ταυτόχρονα, νιωθουν entitled να κρίνουν μονίμως τις γυναίκες είτε για την εμφάνιση, είτε για την συμπεριφορά τους, περιμένοντας από αυτές να εντάσσονται στα δικά τους γούστα και στάνταρ. Κατακλύζονται από μια διεφθαρμένη και εξουσιαστική αντίληψη, που έχει δημιουργηθεί λόγω των πατριαρχικών στερεοτύπων και η κοινωνία ενισχύει αυτη τους την αντίληψη με φράσεις της νοοτροπίας “boys will be boys”, δίνοντας τους την αίσθηση ότι οι άνδρες μπορούν να έχουν το ακαταλόγιστο, κανονικοποιώντας έτσι βιαιες, τοξικες και παραβατικες συμπεριφορές.
Περιθώρια
Για την πατριαρχία, ενας άνδρας δεν είναι αρκετά άνδρας αν δεν μπει στο “the man box” mindset, και εφόσον ο σεξισμός κυριαρχεί ακόμη και στην κοινωνία του σήμερα, δεν είναι αποδεκτό και φυσιολογικό οι άντρες να είναι θηλυπρεπείς, να ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και να βάφονται ή/και να φορούν “θυληπρεπη” ρούχα. Δεν είναι επίσης αποδεκτό να εκδηλώνουν έντονα τα συναισθήματα τους, να αρνούνται τις σεξουαλικές επαφές με γυναίκες, να μην κάνουν τις πρώτες κινήσεις και να μην είναι δυνατοί.
Φράσεις όπως οι: «Τι άντρας είσαι αν δεν θες να κανεις σεξ», «Οι άνδρες δεν κλαινε», που επικρατούν και ενισχύουν την τοξική αρρενωπότητα, έχουν ενταχθεί στην καθημερινότητα μας εδώ και δεκαετίες. Αλλά δεν σταματούν εκεί. Στερεοτυπικές φράσεις και απόψεις όπως οι: «Φέρσου σαν άνδρας», «Οι ανδρες κάνουν την πρώτη κίνηση», «Δεν βάφονται οι άντρες» «Οι άνδρες πληρώνουν στα ραντεβού», έχουν εμποτιστεί βαθιά στη συνείδηση των αντρών εδώ και χρόνια.
Η τοξική αρρενωπότητα λοιπόν δημιουργεί πολλά προβλήματα στη καθημερινή ζωή όλων μας, με τον φεμινισμό, ως κίνημα ισότητας, να προσπαθεί να αντιμετωπίσει το φαινόμενο αυτό που τόσο πολύ προξενεί κοινωνικές επιπτώσεις. Είναι πολύ σημαντικό όλοι μας να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε να αναπαράγουμε νοοτροπίες και κουλτούρες που προωθούν και διατηρούν πατριαρχικά κατάλοιπα και αντ’ αυτού, να αρχίσουμε να τα ξεριζώνουμε!