Έτσι ξεκινούσε ένα ακόμη από τα δεκάδες μηνύματα που λαμβάνω, κυρίως από γυναίκες, που μοιράζονται μαζί μου τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους για το σεξισμό, την έμφυλη καταπίεση και το shaming που βιώνουν στην καθημερινότητά τους.
«Σχολιάζει συνεχώς το σώμα μου, μου λέει με κάθε τρόπο ότι θεωρεί ότι πρέπει να χάσω βάρος και με κοιτάει επικριτικά κάθε φορά που ξεκινάω να τρώω», συνέχιζε το μήνυμα από τη διαδικτυακή μου φίλη.
Σοκαρίστηκα, η πρώτη μου αντίδραση ήταν να τη ρωτήσω αν είναι καλά και αν χρειάζεται βοήθεια. Ένας άνθρωπος που κάνει τόσο επιθετικά σχόλια για το σώμα και την εμφάνισή μας, και μάλιστα φτάνει στο σημείο να μας κάνει να ντρεπόμαστε κάθε φορά που τρώμε, είναι επικίνδυνος για την ψυχική αλλά και σωματική μας υγεία. Στη συνέχεια σκέφτηκα: Πόσες φορές έχω ακούσει εγώ από συντρόφους μου ή και φίλους μου στο παρελθόν σχόλια για την εμφάνισή μου, το σώμα μου, τα κιλά μου, το πρόσωπό μου. Από τα μαλλιά μου και τη μύτη μου μέχρι τα δάχτυλα των ποδιών μου, τίποτα δεν έχει μείνει ασχολίαστο με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Αναρωτήθηκα: Είμαστε, άραγε, πολλές εμείς που έχουμε βιώσει κάτι τέτοιο από κάποιον με τον οποίο βγαίναμε περιστασιακά ή είχαμε σχέση; Τότε, κατέφυγα για ακόμη μία φορά στο Instagram, όπου έθεσα δημόσια την ερώτηση στο προφίλ μου:
«Σου έχει κάνει ποτέ body shaming ο/η σύντροφος, γκόμενος ή σύζυγος;»
Όταν άνοιξα να δω τις απαντήσεις, είχαν δει το story μου 1200 άτομα, από τα οποία 213 είχαν απαντήσει ότι έχουν υποστεί body shaming από σύντροφο (το 64% όσων απάντησαν), και 120 (το υπόλοιπο 36%) ότι δεν έχουν βιώσει κάτι τέτοιο.
Και τότε άνοιξε για ακόμη μία φορά ο ασκός του Αιόλου αναφορικά με το body shaming
Δεκάδες αφηγήσεις γέμισαν τα μηνύματά μου, κυρίως από γυναίκες και θηλυκότητες που έχουν υποστεί body shaming από πρώην ή νυν σύντροφο.
«Του είχα μιλήσει για το κόμπλεξ που έχω με τις γάμπες μου και είχε απαντήσει ότι είναι λογικό, καθώς, όπως είπε, οι γάμπες μου είναι πολύ χοντρές για γυναικείες γάμπες», έλεγε ένα από τα πρώτα μηνύματα. Μου έλεγε ότι πρέπει να πάρω τουλάχιστον δέκα κιλά για να δείχνω πιο θηλυκή και όχι τόσο παιδάκι. Να έχω, βρε παιδί μου, τα πιασίματά μου. Ήμουν 19 τότε. Ο πρώην μου μαζί με ένα φίλο του έβλεπαν μπροστά μου κάτι μοντέλα στον υπολογιστή. Τότε γύρισε προς εμένα και μου είπε: «Μήπως να αρχίσεις να πηγαίνεις γυμναστήριο;»
Από γυναίκες που τις κατηγόρησαν ότι έχουν παραπάνω λίπος, μέχρι γυναίκες που τους έλεγαν ότι δεν έχουν αρκετό και από εκείνες που τις πίεζαν να κάνουν περισσότερη γυμναστική, μέχρι εκείνες που τους έλεγαν ότι κάνουν υπερβολική γυμναστική, τίποτα δεν έλειπε από τις ιστορίες που γέμισαν τα εισερχόμενά μου.
«Μου είπε ότι το γεγονός ότι πάχυνα σημαίνει ότι δεν θέλω να προσπαθήσω για τη σχέση μας και άρα πρέπει να χωρίσουμε». Έλεγε ένα ακόμη μήνυμα. Τα πιο τρομακτικά, όμως, ήρθαν αργότερα. «Περνούσα φάση νευρικής ανορεξίας και προφανώς είχα εμμονή με τις θερμίδες τότε. Εκείνος με φώναζε «χοντρούλα» και μου υπενθύμιζε πόσες θερμίδες έχει το κάθε φρούτο», έλεγε ένα μήνυμα που με άφησε με το στόμα ανοικτό όταν αντιλήφθηκα για το πόσο μεγάλο είναι το μέγεθος της κακοποίησης.
Και, δυστυχώς, λίγα μόλις λεπτά αργότερα, διάβασα ένα ακόμη στο ίδιο μήκος κύματος: «Μου έπαιρνε το πιάτο όταν θεωρούσε ότι έχω φάει αρκετά».
«Νομίζω δεν αντέχω να διαβάσω άλλο», σκέφτηκα και έκλεισα το Instagram.
Άνοιξα ένα κενό word και αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο. Για εσένα που μοιράστηκες μαζί μου την ιστορία σου και για εσένα που ακόμη δεν έχεις τολμήσει να τη μοιραστείς πουθενά. Για εσένα που κατάφερες να ξεπεράσεις όλα αυτά τα σχόλια που άκουσες, αλλά και για εσένα που ακόμη παλεύεις να προχωρήσεις μπροστά και να ξεφύγεις από την κακοποίηση. Γιατί το body shaming είναι κακοποίηση, και έχει τεράστιες συνέπειες στην ψυχική και σωματική μας υγεία. Το body shaming είναι κακοποίηση, και ως τέτοια πρέπει να το αντιμετωπίζουμε.
Για ποιο λόγο, όμως, είναι τόσο κανονικοποιημένο το να ακούμε από το σύντροφό μας (ειδικά αν είναι άντρας) το πώς «είναι» ή «θα έπρεπε να είναι» το σώμα μας;
Για ποιο λόγο συχνά αδυνατούμε ακόμη και να μας υπερασπιστούμε όταν ακούμε τέτοια λόγια; Από τα πρώτα μας κιόλας βήματα ως κορίτσια σ’ αυτό τον κόσμο ακούμε από παντού το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η εμφάνισή μας. Τα ρούχα, τα μαλλιά μας, η τριχοφυΐα, οι αναλογίες μας, βρίσκονται όλα στο στόχαστρο. Το πώς δείχνουμε εξωτερικά μετράει συχνά πολύ περισσότερο από όλες μας τις αρετές, τις ικανότητες και τις επιτυχίες. Η εμφάνισή μας πρέπει να ικανοποιεί τα γούστα και τις διαθέσεις των αντρών γύρω μας και η αξία μας δείχνει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το αν και κατά πόσο αρέσουμε σε αυτούς.
Και μέσα σε όλη αυτή τη δίνη, η αγκαλιά του συντρόφου μας, αυτή που θα έπρεπε να είναι η πιο ζεστή και ασφαλής, γίνεται τελικά εκείνη που πονάει περισσότερο. Η αγκαλιά στην οποία αφηνόμαστε πιο ευάλωτες, είναι εκείνη που βγάζει τα πιο πολλά αγκάθια. Γιατί το να σχολιάζει το σώμα σου αρνητικά αυτός που αγαπάς ή γουστάρεις, να σε κρίνει αυτός που σε βλέπει καθημερινά γυμνή, να σε εκφοβίζει, να γελά εις βάρος σου, είναι ένα πραγματικό αγκάθι που μπορεί να αφήσει πολύ βαθιές πληγές. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο σκοπός του.
Το body shaming είναι ένα ακόμη εργαλείο συναισθηματικής χειραγώγησης ενός άλλου ατόμου (συνήθως γυναίκας ή θηλυκότητας), συχνά κεκαλυμμένο με το μανδύα του νοιαξίματος («εγώ για το καλό σου το λέω, για να μη σε κοροϊδεύουν»/ «γιατί δεν θα σε θέλει κανείς») που κάνει το θύμα ευάλωτο σε κάθε μορφής κακοποίηση (negging). Παράλληλα, απειλεί την ψυχική και σωματική του υγεία με το να συμβάλλει σε πολλαπλά επίπεδα ως παράγοντας στην ανάπτυξη άγχους, κατάθλιψης και διατροφικών διαταραχών.
Κι επειδή το body shaming είναι ακόμα μια μορφή κακοποίησης – και ως τέτοια πρέπει να το αντιμετωπίζουμε – αν αυτή τη στιγμή που μιλάμε βρίσκεσαι σε μια σχέση που εμπεριέχει τέτοια είδους κριτική, σχόλια και εκφοβισμό, θέλω να σου πω αρχικά ότι δεν είσαι μόνη. Είμαστε πολλές που έχουμε ζήσει κάτι τέτοιο, και είμαστε στο πλάι σου. Θέλω, ακόμη, να σου θυμίσω πως στις σχέσεις μπαίνουμε για να είμαστε καλύτερα, όχι χειρότερα. Και πως σ’ εσένα και στο σώμα σου αξίζουν μόνο αγκαλιές, χάδια, τρυφερότητα και απολαύσεις και όχι σκληρότητα και βία οποιασδήποτε μορφής. Στο σώμα σου αξίζουν λόγια όμορφα γιατί μόνο αυτά μπορούν να του δώσουν στέρεο έδαφος και να του επιτρέψουν πραγματικά να ανθίσει.
Κι αν στο περιβάλλον που βρίσκεσαι τα λόγια αυτά δεν τα ακούς και αντιθέτως σε ταΐζουν με κριτική και προσβολές, ήρθε η ώρα να διεκδικήσεις για εσένα και το σώμα σου κάτι καλύτερο. Να θυμηθείς πως είσαι θησαυρός πολύτιμος και πως εκεί έξω υπάρχουν άλλα άτομα που αντί να σε μειώσουν θα σου κρατάνε το χέρι όσο εξελίσσεσαι και θα σε παίρνουν αγκαλιά για να σου δίνουν δύναμη. Κι αυτή, και μόνο αυτή, είναι αγάπη που πραγματικά αξίζεις.