Παρόλο που το Costa Navarino προβάλλεται ως πρότυπο βιωσιμότητας, το ρεπορτάζ των Reporters United αποκαλύπτει σοβαρά ζητήματα στη διαχείριση νερού, με αμφιλεγόμενα στοιχεία και έλλειψη ελέγχου.
Το Costa Navarino θεωρείται μία από τις κορυφαίες τουριστικές επενδύσεις στη Μεσόγειο και έχει χτίσει μια ισχυρή δημόσια εικόνα με την υποστήριξη των ΜΜΕ και επαίνους από τρεις πρωθυπουργούς. Ωστόσο, ρεπορτάζ των Reporters United αποκαλύπτει σοβαρές ανεπάρκειες στην υλοποίηση της «αειφορίας» που προβάλλει η εταιρεία.
Από τη δημιουργία του το 2010, το Costa Navarino έχει παρουσιαστεί επανειλημμένα στα ελληνικά ΜΜΕ ως το κορυφαίο τουριστικό συγκρότημα στην Ελλάδα και «επίγειος παράδεισος». Παρά τη θετική προβολή, η έρευνα των Reporters United, που διήρκεσε πάνω από έναν χρόνο, φέρνει στην επιφάνεια σημαντικά ζητήματα στη διαχείριση του νερού από την ΤΕΜΕΣ, την εταιρεία που διαχειρίζεται το συγκρότημα.
Η έρευνα περιλάμβανε επιτόπια επίσκεψη και φωτογράφηση της περιοχής, χαρτογράφηση των υποδομών για τη διαχείριση του νερού και ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων. Διαπιστώθηκε ότι η ΤΕΜΕΣ δεν ελέγχεται από ανεξάρτητη αρχή για τις ποσότητες νερού που αντλεί από τα τοπικά ποτάμια, το οποίο χρησιμοποιείται για την άρδευση τεσσάρων γηπέδων γκολφ. Η εταιρεία μετρά και αναφέρει μόνη της τα δεδομένα, με την Περιφέρεια να μην ελέγχει αυτά τα στοιχεία.
(costanavarino.com)
Άντληση νερού από ποταμούς, γεωτρήσεις και πηγές
Η ΤΕΜΕΣ ισχυρίζεται ότι αντλεί λιγότερο από το 1% της απορροής των τοπικών ποταμών, αλλά τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν αμφιβολίες για την ακρίβεια αυτού του ισχυρισμού. Επιπλέον, οι υπολογισμοί της ΤΕΜΕΣ για τις συνολικές ποσότητες του νερού των ποταμών είναι πολύ υψηλότεροι από τα επίσημα στοιχεία του κράτους, γεγονός που δεν έχει επαρκώς εξηγηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος ή την ίδια την ΤΕΜΕΣ.
Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι το Costa Navarino έχει επωφεληθεί από ευνοϊκές συνθήκες για την άντληση του νερού, καθώς φαίνεται να αντλεί περισσότερο νερό από ό,τι έχει αρχικά αδειοδοτηθεί. Ειδικότερα, η άντληση νερού από τον ποταμό Γιαννούζαγα ξεπέρασε το 7%, ενώ η αρχική άδεια επέτρεπε μόνο το 4%. Το ποσοστό ίσως τελικά να φτάσει το 11%, κάτι που ενδέχεται να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη πίεση στους τοπικούς υδάτινους πόρους.
Επιπλέον, η ΤΕΜΕΣ αντλεί νερό για την ύδρευση των ξενοδοχείων της και των 274 πισίνων από γεωτρήσεις και πηγές ενός ορεινού χωριού, με την εταιρεία να πληρώνει το νερό αυτό με έκπτωση 20% σε σχέση με τη μέση τιμή που πληρώνουν οι κάτοικοι του χωριού. Αυτή η έκπτωση δόθηκε ως ανταποδοτικό όφελος για την κατασκευή ενός αγωγού, ο οποίος μεταφέρει το νερό στις εγκαταστάσεις του Costa Navarino. Ωστόσο, η κατανάλωση νερού από τα ξενοδοχεία υπερβαίνει κατά πολύ την κατανάλωση των χωριών.
Συνολική κατανάλωση ετησίως: 1,74 δισεκατομμύρια λίτρα
Η εταιρεία ΤΕΜΕΣ, υπεύθυνη για τη λειτουργία των ξενοδοχείων και των γηπέδων γκολφ της Costa Navarino, παρουσιάζεται ως σημαντικός καταναλωτής νερού στην περιοχή. Σύμφωνα με τα στοιχεία που η ίδια η εταιρεία παρείχε στο Reporters United, η συνολική κατανάλωση νερού για ύδρευση και άρδευση φτάνει τα 1,74 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (1,74 δισεκατομμύρια λίτρα) ετησίως. Αυτή η ποσότητα αντιστοιχεί στην ετήσια κατανάλωση νερού 26.484 οικιακών καταναλωτών, με δεδομένο τον μέσο όρο της ημερήσιας κατανάλωσης 180 λίτρα ανά άτομο στην Ελλάδα.
Η άρδευση των γηπέδων γκολφ, που ποτίζονται από δύο τοπικά ποτάμια, τον Σέλα και τον Γιαννούζαγα, αποτελεί σημαντικό μέρος της συνολικής κατανάλωσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας, η αντλία νερού από αυτά τα ποτάμια ανέρχεται σε πάνω από 1,35 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (1,35 δισεκατομμύρια λίτρα) ετησίως.
Η συνολική έκταση των εγκαταστάσεων της Costa Navarino πλησιάζει τα 7.000 στρέμματα, περιλαμβάνοντας τα ξενοδοχεία και τα γήπεδα γκολφ. Για να καλυφθούν οι ανάγκες σε νερό, η εταιρεία καταναλώνει τουλάχιστον 1,74 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως. Ειδικότερα, η ΠΟΤΑ Ρωμανού διαθέτει 274 πισίνες με συνολική χωρητικότητα 12.284 κυβικών μέτρων. Το νερό που χρησιμοποιείται για αυτές τις πισίνες προέρχεται από το δημοτικό δίκτυο ύδρευσης, δηλαδή τις πηγές και γεωτρήσεις του δήμου.
Η εταιρεία υποστηρίζει ότι το νερό στις πισίνες ανακυκλώνεται διαρκώς μέσω φίλτρων και τελικά ανακυκλώνεται 100% για αρδευτική χρήση, δηλαδή για το πότισμα των ξενοδοχείων. Ωστόσο, ο Βαγγέλης Τερζής, εμπειρογνώμονας στη διαχείριση αποβλήτων και πρώην υπεύθυνος πολιτικής για το νερό του WWF Ελλάδας, επισημαίνει ότι μια πισίνα περίπου 750 κυβικών μέτρων χάνει από την εξάτμιση τουλάχιστον 6 κυβικά μέτρα νερού ημερησίως, το οποίο αναγκαία αντικαθίσταται από το δίκτυο ύδρευσης.
Σύμφωνα με την ΤΕΜΕΣ, οι ποσότητες που αντλεί είναι μικρότερες του 1% της ετήσιας απορροής των ποταμών Σέλα, Ξεριά και Γιαννούζαγα. Ειδικότερα, αναφέρει ότι μια τρίτη λιμνοδεξαμενή που κατασκευάστηκε το 2018-20 για τις ανάγκες του Navarino Hills έχει χωρητικότητα 480.000 κυβικών μέτρων και αντλεί ποσότητα μικρότερη του 1,5% της απορροής του ποταμού Γιαννούζαγα.
Η άποψη των εμπειρογνωμόνων
Ωστόσο, ο ισχυρισμός της ΤΕΜΕΣ ότι αντλεί λιγότερο από 1% της απορροής των ποταμών αμφισβητείται. Οι Reporters United επικοινώνησαν με τη Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, η οποία ανέφερε ότι διαθέτει περιορισμένα μέσα και προσωπικό και δεν έχει τη δυνατότητα να επαληθεύσει την ακρίβεια των στοιχείων που παρέχει η ΤΕΜΕΣ. Οι μετρήσεις της ΤΕΜΕΣ για τις απορροές των ποταμών φαίνεται να είναι σημαντικά υψηλότερες από τις επίσημες εκτιμήσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος.
Σύμφωνα με τον επιστήμονα που ερωτήθηκε, οι απορροές που υπολογίζει η ΤΕΜΕΣ είναι απίθανες και δεν συνάδουν με τα δεδομένα των βροχοπτώσεων στην περιοχή. Ο ειδικός επισημαίνει ότι η ΤΕΜΕΣ παρουσιάζει πολύ υψηλότερες απορροές από αυτές που θα μπορούσαν να προκύψουν από τις μετρήσεις των βροχοπτώσεων.
Η ΤΕΜΕΣ υποστηρίζει ότι οι μετρήσεις της βασίζονται σε ειδική εξίσωση που καταρτίστηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η οποία μπορεί να έχει αποκλίσεις σε σχέση με θεωρητικούς υπολογισμούς. Ωστόσο, το υπουργείο Περιβάλλοντος σημειώνει ότι δεν είναι απόλυτα συγκρίσιμα τα στοιχεία της ΤΕΜΕΣ με τα επίσημα δεδομένα, ενώ ορισμένοι ειδικοί προτείνουν διερεύνηση των αποκλίσεων.