Το 2024, η Ευρώπη ήρθε αντιμέτωπη με τις χειρότερες πλημμύρες από το 2013, καθώς σχεδόν το 30% των ποταμών υπερχείλισαν, ενώ ταυτόχρονα καταγράφηκαν εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες-ρεκόρ.
Ανησυχητικά τα δεδομένα της έκθεσης του προγράμματος Κοπέρνικος και του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού.
Η κοινή ανακοίνωση των δύο φορέων αναφέρει πως τουλάχιστον 335 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας των πλημμυρών, ενώ περισσότεροι από 410.000 επηρεάστηκαν συνολικά από τα ακραία φαινόμενα.
Η δυτική Ευρώπη βρέθηκε στο επίκεντρο της κρίσης, με το 2024 να καταγράφεται ως η δέκατη πιο υγρή χρονιά από το 1950, έτος έναρξης τήρησης αρχείων. Οι πλημμύρες και οι καταιγίδες προκάλεσαν οικονομικές ζημιές που αγγίζουν τα 18 δισεκατομμύρια δολάρια.
Όπως ανέφερε η Σαμάνθα Μπέρτζες από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τις Μεσοπρόθεσμες Μετεωρολογικές Προβλέψεις (ECMWF), πρόκειται «για τις πιο εκτεταμένες πλημμύρες» που έχει γνωρίσει η Ευρώπη «από το 2013».
Οι φυσικές καταστροφές σημειώθηκαν τη χρονιά που καταγράφηκε ως η πιο θερμή παγκοσμίως, αλλά και για την Ευρώπη ειδικότερα, γεγονός που υπογραμμίζει τη σύνδεση ενός θερμότερου πλανήτη με πιο έντονες και βίαιες βροχοπτώσεις.
Η Σελέστ Σάουλο από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό δήλωσε: «Κάθε επιπλέον δέκατο του βαθμού που αυξάνει η θερμοκρασία έχει σημασία διότι εντείνει τους κινδύνους για τις ζωές μας, τις οικονομίες μας και για τον πλανήτη μας».
Τον Σεπτέμβριο, η καταιγίδα Μπόρις προκάλεσε σε διάστημα πέντε ημερών ποσότητα βροχής αντίστοιχη τριών μηνών, με αποτέλεσμα πλημμύρες σε οκτώ χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Ένα μήνα αργότερα, καταρρακτώδεις βροχές προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές στη Βαλένθια και τον θάνατο 232 ανθρώπων στην Ισπανία.
Σχεδόν κάθε μήνα του έτους καταγράφηκαν πλημμύρες: Ιανουάριο στη Βρετανία, Φεβρουάριο στη βόρεια Ισπανία, Μάρτιο και Μάιο στη βόρεια Γαλλία, Ιούνιο στη Γερμανία και την Ελβετία.
Την ίδια περίοδο, η νοτιοανατολική Ευρώπη επλήγη από τον μακρύτερης διάρκειας καύσωνα που έχει καταγραφεί, με διάρκεια 13 ημερών. Παράλληλα, οι παγετώνες της Σουηδίας υποχώρησαν με πρωτοφανή ρυθμό και αυξήθηκε το θερμικό στρες για τους κατοίκους.
Η Μπέρτζες επεσήμανε ότι «αυτή η αντίθεση» δεν σχετίζεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή, αλλά με διαφορετικά συστήματα πίεσης που επηρεάζουν τα σύννεφα και τη μεταφορά υγρασίας. Ωστόσο, σημείωσε πως οι καταιγίδες του 2024 «μάλλον ήταν πιο βίαιες εξαιτίας της πιο ζεστής και πιο υγρής ατμόσφαιρας» και συμπλήρωσε: «Με την κλιματική αλλαγή παρατηρούμε πιο συχνά και πιο ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα».
Οι διαπιστώσεις αυτές επιβεβαιώνουν και τις προβλέψεις της IPCC, σύμφωνα με τις οποίες η Ευρώπη βρίσκεται μεταξύ των περιοχών που είναι πιο ευάλωτες σε πλημμύρες λόγω υπερθέρμανσης.
Από τη δεκαετία του 1980, η θερμοκρασία στην Ευρώπη αυξάνεται με ρυθμό διπλάσιο σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο. Η Φλοράνς Ραμπιέ, διευθύντρια του ECMWF, εξήγησε ότι πρόκειται «για την ήπειρο που θερμαίνεται περισσότερο» και ότι η Ευρώπη έχει καταστεί ένα από τα «καυτά σημεία» της κλιματικής αλλαγής.
Ο Άντριου Φερόν, επιστημονικός συντονιστής της ΕΕ στο UNFCCC, προειδοποίησε: «Είναι επείγον να δράσουμε διότι η σοβαρότητα του κινδύνου αναμένεται να φτάσει σε κρίσιμα ή καταστροφικά επίπεδα ως τα μέσα ή το τέλος του αιώνα».
Η έκθεση καταγράφει επίσης πως μόνο οι μισές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν αναπτύξει στρατηγικές προσαρμογής για την αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων, αν και «πρόκειται για ενθαρρυντική πρόοδο σε σχέση με το 2018», όταν το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 18%.