H ηθοποιός που αγαπά το πολιτικό θέατρο, μιλά για τη λογοκρισία, τους δημοσιογράφους που πρέπει να μάθουν να κάνουν τις σωστές ερωτήσεις, το 1312 που ακούστηκε στην ΕΡΤ, ενώ δεν ξεχνά ότι είναι «σπόρος του ’08» που ανθίζει επαναστάσεις.
Την Άλκηστις Ζιρώ τη συνάντησα ένα σούρουπο, παραμονές της Άνοιξης, στον λόφο Στρέφη, μια ώρα που ο ουρανός όσο πιο ροζ γινόταν τόσο πιο πολύ πάγωνε η ανάσα μας. Κοιτάξαμε τα τσιμέντα από ψηλά, κουμπώσαμε μέχρι πάνω τις ζακέτες μας και μιλήσαμε για το πώς κυλάει η ζωή στην Ελλάδα το 2025, για μια γενιά που δεν γνώρισε τις εποχές με τα χρυσά κουτάλια και τους πράσινους ήλιους, αλλά με μνημόνια και φτωχοποίηση.
«Μεγάλωσα σε μια οικογένεια της οποίας το σπίτι το πήρε η τράπεζα λόγω ενός δανείου για το οποίο ακόμη πληρώνουμε τόκους. Όταν ήρθε η οικονομική κρίση, ο πατέρας μου, όπως και τόσοι άλλοι άνθρωποι, έχασε τη δουλειά του. Θυμάμαι κουβέντες αγωνίας μπροστά από τηλεοράσεις που μετέδιδαν μόνο κακά νέα.
Ανάσα σε όλη αυτή τη δυστοπία αποτέλεσε για εμένα το καλλιτεχνικό σχολείο στο οποίο πήγα όταν ήμουν Α’ Γυμνασίου. Με διαμόρφωσε καθοριστικά σαν οντότητα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου το 2008, όταν ήμουν 12 χρονών. Στο σχολείο έγινε κατάληψη για πάνω από δύο μήνες, με την υποστήριξη των καθηγητών μας. Οι μεγαλύτεροι του σχολείου μάς μάζεψαν την πρώτη μέρα, μας εξήγησαν τι είχε συμβεί και πως με το μετρό θα κατεβαίναμε στο κέντρο. Στην πορεία εκείνη κι ενώ βρισκόμασταν στην Πανεπιστημίου, η νεοσύστατη τότε ομάδα ΔΕΛΤΑ, έβαλε μπρος τα μηχανάκια και έπεσαν πάνω στο μπλοκ του καλλιτεχνικού σχολείου. Μας πάτησαν με τις ρόδες, χτυπώντας μας με τα γκλομπ. Τρέξαμε εδώ κι εκεί. Για εμένα, το κέντρο της Αθήνας ήταν κάτι άγνωστο. Στην Ομόνοια, ζήτησα από έναν φοιτητή να πάρω τηλέφωνο τη μαμά μου, να της πω ότι είμαι καλά. Με ρώτησε πόσο χρονών είμαι και κλαίγοντας του είπα ότι είμαι 12. Αφού με ηρέμησε και λίγο πριν φύγει, μου είπε: “Μην ξεχάσεις ποτέ, ότι είσαι σπόρος του ‘08”. Και ξέρεις… δεν το ξέχασα ποτέ, όπως και την οργή που νιώθαμε τότε. Πέρασαν χρόνια και μόνο αυτές τις ημέρες νιώθω ότι θυμίζουν κάτι ξανά από την περίοδο εκείνη».
Η Άλκηστις μού λέει ότι ποτέ δεν της άρεσαν ιδιαίτερα τα μαθήματα και πως το καλλιτεχνικό σχολείο δημιουργούσε μια άλλη συνθήκη, την οποία οι γονείς της αγκάλιασαν αμέσως.
«Όταν ξεκίνησα φροντιστήριο ζορίστηκα πολύ. Μίλησα στους γονείς μου που ευτυχώς δεν καθρέφτισαν επάνω μου όνειρα και απωθημένα δικά τους και με διαβεβαίωσαν ότι κανένας βαθμός Πανελληνίων δεν καθορίζει τη ζωή μας. Μου είπαν ότι θα καταφέρω μόνο ό,τι αγαπάω κοπιάζοντας γι’ αυτό, αφαιρώντας μου το άγχος ότι πρέπει με έναν τρόπο να τους ικανοποιήσω.
Η μητέρα μου, είναι ο καθημερινός μου ήρωας. Όσο μεγάλωνα άρχισα να την παρατηρώ περισσότερο ως γυναίκα, τον δυναμισμό που έχει. Σκέφτομαι πόσες δυσκολίες έχει περάσει, παραμένοντας η χαρά της ζωής. Δεν την έχει γονατίσει τίποτα. Μεγάλες ηρωίδες στις σύντομες ζωές μας. Όχι, δεν αμφισβήτησα ποτέ μέχρι σήμερα την επιλογή μου, παρά τις στιγμές που με τρόμαξε η αβεβαιότητα που κουβαλά το επάγγελμα αυτό και που από νωρίς αγκαλιάζεις την απόρριψη.
Τα τελευταία χρόνια κάνω ακριβώς αυτό που έχω ονειρευτεί, που δεν είναι άλλο από το πολιτικό θέατρο. Στην τηλεόραση τα πράγματα είναι διαφορετικά. Βλέπουμε ότι συνειδητά επιλέγουν τη μυθοπλασία εποχής, για να μην ειπωθούν πράγματα τα οποία θα πονέσουν το σήμερα. Φέτος, ήμουν στη σειρά “Αρχελάου 5” στην κρατική τηλεόραση, η οποία δεν ανανεώθηκε όπως είχε συμφωνηθεί για 80 ακόμη επεισόδια. Ήταν μια σειρά της εποχής της, προοδευτική και καυστική. Απ’ το πρώτο κιόλας επεισόδιο απαγόρευσαν στο γκέι ζευγάρι της σειράς να έχει οποιαδήποτε σωματική επαφή, ενώ είχαν διαβάσει τον πιλότο, ξέροντας όμως καλά ότι οποιαδήποτε στιγμή μπορούν να τον αλλάξουν.
Βέβαια, καταφέρναμε και βρίσκαμε τρόπους να περάσουμε τα νοήματα που θέλαμε. Το αγαπημένο μας ήταν το 1312, το οποίο και χρησιμοποιούσαμε παντού χωρίς να μας αντιληφθούν. Όταν ας πούμε ερχόταν κάποιος στο μπαρ της σειράς κι έλεγε: “Παιδιά, έχετε wifi;”, απαντούσαμε: “Ναι, Αρχελάου 5 1312”. Επίσης, στο τελευταίο επεισόδιο, αποφασίσαμε να φορέσουμε μπλούζες που στου Γιάννη έγραφε ΦΡΙ και η δικιά μου είχε το καρπούζι. Παίξαμε όλο το επεισόδιο δίπλα δίπλα ώστε να μην μπορούν να το κόψουν πουθενά. Φυσικά μεγάλος ντόρος έγινε και τις δύο ατάκες για τα Τέμπη. “Θα τους στείλουμε με τραίνο”, “Μην γίνουμε και δολοφόνοι”. Η ΕΡΤ, δεν το πρόσεξε όταν έπαιξε στον αέρα. Φαντάζομαι ότι τους έκραξαν και το κατέβασαν απ’ το web. Διαμαρτυρηθήκαμε δημοσιοποιώντας ότι λογοκρίνεται η δουλειά μας και το ανέβασαν ξανά κανονικά, κάνοντας λόγο για τεχνικό πρόβλημα».
Μένουμε στο θέμα της λογοκρισίας.
«Πριν κάποια χρόνια, μου είχαν ζητήσει έμμεσα από μια δουλειά να σταματήσω να ανεβάζω κοινωνικοπολιτικά θέματα στο Instagram μου “για το καλό μου”. Προφανώς κάτι τέτοιο δεν συνέβη ποτέ. Το προφίλ ανήκει μόνο σε εμένα, ανεξάρτητα με ποιον δουλεύω κάθε φορά. Αν δεν σου κάνει, κόψε μου τον ρόλο, μην μου κάνεις όμως σύσταση γιατί δεν ανέχομαι τη λογοκρισία».
Γυρνάμε ξανά στο πολιτικό θέατρο, τη ρωτάω αν μέσα απ’ τις τελευταίες της παραστάσεις καταφέρνει να μεταβολίσει μέσα της προσωπικές ανησυχίες.
«Πέρυσι, στην παράσταση “Αυτές που δεν προλάβατε”, βρέθηκα σε ένα απόλυτα ασφαλές περιβάλλον, δουλεύοντας με φίλες μου που ήμαστε δέκα χρόνια μαζί. Μέσα απ’ αυτό το έργο, μοιραστήκαμε εμπειρίες και τραύματα, κάτι που λειτούργησε επουλωτικά. Παράλληλα, ήταν πολύ ελπιδοφόρο να βλέπουμε στις θέσεις μπροστά μας, θηλυκότητες να αγκαλιάζονται νιώθοντας παρούσες και σίγουρες ότι μπορούμε να ανατρέψουμε το σκοτάδι. Πλέον, οι γυναίκες επικοινωνούμε πιο ουσιαστικά μεταξύ μας, διαβάζουμε η μια τι μπορεί να κρύβει το χαμόγελο της άλλης από πίσω.
Φέτος, στα “Ανεξάρτητα Κράτη”, η αλήθεια είναι τόσο σκληρή που δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Το έργο που έχει γράψει ο Αντώνης Τσιοτσιόπουλους και ο Γιώργος Παλούμπης, είναι μια κλειδαρότρυπα μέσα απ’ την οποία μπορείς να δεις όλη τη σαπίλα της ελληνικής κοινωνίας. Φεύγω πιο βαριά απ’ αυτή την παράσταση. Αυτό που μου δίνει δύναμη, είναι το ότι μπορώ χωρίς να κάνω καμία τοποθέτηση ως Άλκηστις, να μιλάω ακριβώς γι’ αυτά που θέλω να πω μέσα απ’ τον ρόλο μου.
Οι άνθρωποι κτηνοποιούνται όταν μένουν αμέτοχοι και αδιάφοροι. Συμβαίνει κάτι γύρω μας και αρχίζουμε τα ευχολόγια να μην συμβεί σε εμάς. Έχουν εξαπολύσει τόσο φόβο και τρομοκρατία και ξεχνάμε τη δύναμη της διεκδίκησης. Σαπίζει η ανθρωπιά στη μοναξιά. Μας έχουν κάνει να πιστεύουμε ότι δεν έχουμε κανέναν».
Στην παράσταση στην οποία πρωταγωνιστεί η Άλκηστις, ανέβηκε πρώτη φορά στο θέατρο, πανό για τον Νίκο Ρωμανό.
«Ήταν κάτι στο οποίο συμφωνήσαμε όλες κι όλοι να το κάνουμε. Το κοινό ανταποκρίθηκε πολύ θερμά. Θυμάμαι βέβαια ένα σχόλιο στη φωτογραφία που ανέβασε το θέατρο του Νέου Κόσμου, που έλεγε: “Πολύ ωραία η παράσταση, διαφωνώ με τη στάση των ηθοποιών να χειραγωγήσουν το χειροκρότημα του κοινού για τον Νίκο Ρωμανό”. Ήταν φανερό ότι δεν κατάλαβε τίποτα απ’ την παράσταση που είδε, όπως ακριβώς δεν καταλαβαίνω κι εγώ πώς γίνεται να μην έχει πέσει ακόμη αυτή η κυβέρνηση μετά απ’ όλα όσα έχουν συμβεί.
Μέχρι και ο Πορτοσάλτε σχολίασε στο ραδιόφωνο το πανό για τον Ρωμανό, είπε πως ήταν ανεπίτρεπτη κίνηση, ότι ο λαός απ’ το υστέρημα του πληρώνει εισιτήριο για να βλέπει να υποστηρίζονται τρομοκράτες. Προσωπικά, νιώθω τεράστια οργή για όσα έχει χρειαστεί να βιώσει ο Νίκος Ρωμανός. Σκέφτομαι ότι μπροστά στα μάτια του ανθρώπου αυτού δολοφονήθηκε ο κολλητός του απ’ τον κρατικό μηχανισμό και πως μέχρι σήμερα συνεχίζεται το σχέδιο εξόντωσής του. Με συγκλονίζει αυτό, με ανατριχιάζει ότι για να καλύψουν τα αίσχη τους, καταστρέφουν τη ζωή ενός ανθρώπου».
Επιστρέφουμε στο θέατρο, αναρωτιέμαι ποιο είναι το μεγαλύτερο κλισέ με το οποίο μπήκε σε αυτό το επάγγελμα.
«Ένα μεγάλο κλισέ που καταρρίπτεται, είναι το ότι αν είσαι μεγάλο όνομα θα γεμίσει το θέατρο. Δεν ισχύει πλέον αυτό. Ο κόσμος έχει αρχίσει να εκπαιδεύεται στα θεάματα, αποκτά φίλτρα και έχει απαιτήσεις. Κι εγώ χρειάστηκε να μάθω να μην θεοποιώ ανθρώπους, γιατί γνωρίζοντάς τους ήρθε η απομυθοποίηση και δεν ήταν πολύ ευχάριστο. Όσο μεγαλώνω, αξιολογώ τον κάθε καλλιτέχνη απ’ τη συνολική του στάση απέναντι στα πράγματα, έχοντας κοινό παρονομαστή το ότι καμία και κανείς δεν μπορεί να μένει αμέτοχη/ος».
Τη ρωτάω πώς ένιωσε όταν πρόσφατα ένας συνάδελφός της εξέφρασε τη γνώμη του για τις εκτρώσεις.
«Δεν με θύμωσε η δήλωση του Άρη Σερβετάλη, γιατί οι σκέψεις του και τι υπηρετούν αυτές, είναι εδώ και καιρό γνωστές. Αυτό που με εξοργίζει είναι οι δημοσιογράφοι που σκόπιμα ρωτάνε τον συγκεκριμένο άνθρωπο για τέτοια ζητήματα, γνωρίζοντας πάνω-κάτω τι θα πει. Σαν τα κοράκια θα τρέξουν να ρωτήσουν τον κάθε έναν για το τι θα κάνω εγώ και η κάθε γυναίκα με το σώμα της. Είμαστε στο 2025, δεν το διανοούμαι τι συζητάμε. Ας ασχοληθούν με το έγκλημα στα Τέμπη βγάζοντας καμιά αλήθεια που μας έχουν τρελάνει στο ψέμα και ας αφήσουν τα κορμιά μας να αποφασίζουμε εμείς γι’ αυτά».