Περίπου πενήντα επιζώντες, παρά την προχωρημένη ηλικία τους, θα συμμετάσχουν στις τελετές μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος.
Ογδόντα χρόνια μετά την απελευθέρωση του Άουσβιτς-Μπιρκενάου, ο κόσμος τιμά τη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, με επίκεντρο την ιστορική αυτή επέτειο που λαμβάνει χώρα στο πρώην ναζιστικό γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στη νότια Πολωνία. Περίπου πενήντα επιζώντες, παρά την προχωρημένη ηλικία τους, θα συμμετάσχουν στις τελετές μαζί με βασιλείς, προέδρους και ηγέτες από 54 χώρες. Μεταξύ αυτών, παρόντες θα είναι ο βασιλιάς Κάρολος Γ’, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, καθώς και οι Γερμανοί ηγέτες Όλαφ Σολτς και Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ. Η τελετή θα αρχίσει στις 16:00 (τοπική ώρα, 17:00 ώρα Ελλάδας).
Ο εκπρόσωπος του μουσείου του Άουσβιτς, Πάβελ Σαβίτσκι, εξήγησε ότι η φετινή επέτειος θα επικεντρωθεί αποκλειστικά στους επιζώντες και στο μήνυμά τους, ενώ υπογράμμισε: «Δεν θα υπάρξουν ομιλίες πολιτικών». Όπως σημειώνουν οι οργανωτές, αυτή πιθανώς είναι η τελευταία επέτειος με τόσο σημαντική παρουσία επιζώντων, καθώς «σε δέκα χρόνια, για την 90ή επέτειο, δεν θα είναι πια δυνατό να έχουμε μια τόσο μεγάλη ομάδα».
Το Άουσβιτς-Μπιρκενάου, σύμβολο της ναζιστικής γενοκτονίας, υπήρξε τόπος θανάτου για τουλάχιστον 1,1 εκατομμύρια ανθρώπους, κυρίως Εβραίους, μεταξύ 1940 και 1945. Πριν από την 80ή επέτειο, περίπου σαράντα επιζώντες μοιράστηκαν τις ιστορίες τους, με φωτογραφίες που τους απεικονίζουν μαζί με παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα – μια ζωντανή απόδειξη της νίκης επί της φρίκης. Ταυτόχρονα, προειδοποίησαν κατά της ανόδου του μίσους και του αντισημιτισμού, εκφράζοντας ανησυχία μήπως η ιστορία επαναληφθεί.
Η Τζούλια Βάλαχ, σχεδόν εκατό ετών, που επέζησε δύο χρόνια στο Μπιρκενάου, συγκλονίζει όταν δηλώνει: «Είναι υπερβολικά σκληρό να το διηγούμαι, υπερβολικά σκληρό», αλλά επιμένει: «Όσο μπορώ να το κάνω, θα το κάνω». Η εγγονή της, η Φράνκι, αναρωτιέται αν οι επόμενες γενιές θα πιστεύουν αυτές τις ιστορίες όταν δεν θα υπάρχουν πλέον επιζώντες.
Η Εσθήρ Σενότ, 97 ετών, τήρησε την υπόσχεση που είχε δώσει στην ετοιμοθάνατη αδελφή της, επιστρέφοντας στο Μπιρκενάου με Γάλλους μαθητές για να διασφαλίσει ότι «η ιστορία δεν θα μας ξεχάσει».
Το στρατόπεδο δημιουργήθηκε το 1940 στους στρατώνες του Οσβιέτσιμ και το όνομά του εκγερμανίσθηκε σε Άουσβιτς. Στις 17 Ιανουαρίου 1945, οι Ες-Ες οδήγησαν 60.000 εξαντλημένους κρατούμενους στην «Πορεία του Θανάτου». Στις 27 Ιανουαρίου, τα σοβιετικά στρατεύματα βρήκαν 7.000 επιζώντες, και η ημέρα αυτή ανακηρύχθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος.
Εν μέσω των εκδηλώσεων, η απουσία ρωσικής αντιπροσωπείας, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, έχει προκαλέσει αντιδράσεις, ενώ οι φήμες για πιθανή παρουσία του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου επίσης προκάλεσαν διαμάχες, παρότι το Ισραήλ εκπροσωπείται από τον υπουργό Παιδείας Γιοάβ Κις.
Αυτή η 80ή επέτειος αναδεικνύει τη σημασία της διατήρησης της μνήμης και της μετάδοσης της ιστορίας στις επόμενες γενιές, σε μια εποχή όπου η επιβίωση των επιζώντων δίνει τη θέση της στη μαρτυρία των απογόνων τους.