Το ακροδεξιό FPÖ αναδείχθηκε πρώτο στις αυστριακές εκλογές, ξεπερνώντας το κυβερνών ÖVP. Η άνοδος του κόμματος τροφοδοτήθηκε από ανησυχίες για το μεταναστευτικό, το κόστος ζωής και τον πληθωρισμό.
Η ακροδεξιά κέρδισε τις περισσότερες ψήφους σε αυστριακές εκλογές για πρώτη φορά από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου την Κυριακή, καθώς το Κόμμα της Ελευθερίας (FPÖ) μέσα σε ένα κύμα δημόσιας οργής για τη μετανάστευση και το κόστος ζωής κέρδισε το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα (ÖVP).
Το φιλορωσικό, αντι-ισλαμικό FPÖ κέρδισε το 29,2% των ψήφων, ξεπερνώντας τον κυβερνών ÖVP του καγκελαρίου Karl Nehammer, το οποίο βγήκε δεύτερο κόμμα με 26,5%, σύμφωνα με τα σχεδόν ολοκληρωμένα αποτελέσματα.
Το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα σημείωσε το χειρότερο αποτέλεσμά του – 21% – ενώ το φιλελεύθερο NEOS σημείωσε περίπου 9%. Παρά τις καταστροφικές πλημμύρες αυτόν τον μήνα από την καταιγίδα Μπόρις που έφερε στο προσκήνιο την κλιματική κρίση, οι Πράσινοι συγκέντρωσαν 8,3% κατακτώντας την πέμπτη θέση στα αποτελέσματα.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα και το απολιτικό κόμμα Beer δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το ποσοστό του 4%. Η συμμετοχή ήταν υψηλή, περίπου στο 78%.
Επωφελούμενος από την άνοδο της δεξιάς σε πολλά μέρη της Ευρώπης και παίρνοντας ως πρότυπο τον Ούγγρο Viktor Orbán, το FPÖ αξιοποίησε τους φόβους για τη μετανάστευση, το άσυλο και την εγκληματικότητα, οι οποίοι ενισχύθηκαν ακόμα περισσότερο από την ακύρωση τριών συναυλιών της Taylor Swift τον Αύγουστο στη Βιέννη για φερόμενη ισλαμιστική τρομοκρατική συνωμοσία. Ο αυξανόμενος πληθωρισμός, η χλιαρή οικονομική ανάπτυξη και η παρατεταμένη δυσαρέσκεια για τα αυστηρά κυβερνητικά μέτρα κατά τη διάρκεια του Covid οδήγησαν σε μια τεράστια αύξηση στην υποστήριξη του FPÖ από τις τελευταίες εκλογές του 2019.
Ο «καγκελάριος του λαού» Herbert Kickl
Ο πολωτικός υποψήφιος του FPÖ, Herbert Kickl, έκανε εκστρατεία χρησιμοποιώντας τον χαρακτηρισμό «καγκελάριος του λαού», ο οποίος χρησιμοποιήθηκε κάποτε για να περιγράψει τον αυστριακής καταγωγής Αδόλφο Χίτλερ. Είπε ότι ήταν έτοιμος να σχηματίσει κυβέρνηση με «κάθε ένα από τα κόμματα στο κοινοβούλιο».
«Έχουμε γράψει μαζί ένα κομμάτι ιστορίας σήμερα», είπε στους υποστηρικτές του κόμματος που ζητωκραύγαζαν στη Βιέννη. «Ανοίξαμε μια πόρτα σε μια νέα εποχή».
«Δεν χρειάζεται να αλλάξουμε τη θέση μας, γιατί πάντα λέγαμε ότι είμαστε έτοιμοι να ηγηθούμε μιας κυβέρνησης, είμαστε έτοιμοι να προωθήσουμε αυτήν την αλλαγή στην Αυστρία δίπλα στον λαό», είπε ο Kickl σε μια εμφάνισή του μαζί με άλλους αρχηγούς κομμάτων στο δημόσιο κανάλι ORF. «Τα άλλα κόμματα θα πρέπει να αναρωτηθούν ποια είναι η θέση τους για τη δημοκρατία», πρόσθεσε.
Ο προηγούμενος καγκελάριος Karl Nehammer χαρακτήρισε το αποτέλεσμα «πικρό», ενώ η υπουργός Άμυνας του, Klaudia Tanner, παραδέχτηκε ότι η καταστροφή για τα κυβερνητικά κόμματα ήταν μια «αφύπνιση».
Δεν κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία
Επειδή δεν κατάφερε να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, το FPÖ θα πρέπει να συνεργαστεί με ένα άλλο κόμμα για να κυβερνήσει. Σε αντίθεση με τα άλλα κεντρώα κόμματα, το ÖVP δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο συνεργασίας με την ακροδεξιά στην επόμενη κυβέρνηση, όπως έχει κάνει δύο φορές στο παρελθόν.
Ο Nehammer, ωστόσο, επανέλαβε την Κυριακή ότι ένα σενάριο στο οποίο ο Kickl, πρώην σκληροπυρηνικός υπουργός Εσωτερικών, θα γινόταν καγκελάριος δύσκολα θα οδηγούσε σε συνεργασία. Το σενάριο αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια αναμέτρηση στην οποία το FPÖ θα έπρεπε είτε να εγκαταλείψει τον Kickl είτε να κάνει ένα βήμα πίσω στην κυβέρνηση για να κερδίσει την υποστήριξη του ÖVP.
«Θα δούμε τις επόμενες εβδομάδες τι είναι πιο σημαντικό για τους ψηφοφόρους του FPÖ – η θέση του καγκελάριου ή ο Herbert Kickl», είπε ο πολιτικός επιστήμονας Peter Filzmaier στο ORF, προσθέτοντας ότι τα exit polling έδειξαν ότι ήταν κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα και όχι προσωπικότητες που παρακίνησαν τους ψηφοφόρους.
Βασικές θέσεις του FPÖ
Στην τελευταία του συγκέντρωση στο κέντρο της Βιέννης την Παρασκευή, ο Kickl απέσπασε επευφημίες από το πλήθος, θέτοντας το κόμμα ενάντια στις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσία, στους ακτιβιστές για την κλιματική αλλαγή, στις «drag queens στα σχολεία» και στην «πρώιμη σεξουαλικοποίηση των παιδιών μας».
Αναφέρθηκε σε μια προτεινόμενη συνταγματική τροποποίηση που ανακηρύσσει την ύπαρξη δύο μόνο δύο. Αλλά το μεγαλύτερο χειροκρότημα το έλαβε μετά την η έκκλησή του για το λεγόμενο “remigration”, δηλαδή την αναγκαστική απέλαση ανθρώπων «που πιστεύουν ότι δεν χρειάζεται να παίζουν σύμφωνα με τους κανόνες» της αυστριακής κοινωνίας.
Οι διαπραγματεύσεις για τον συνασπισμό αναμένεται να διαρκέσουν αρκετές εβδομάδες προτού συγκροτηθεί νέα κυβέρνηση. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, το ÖVP φαίνεται έτοιμο να κρατήσει την εξουσία, είτε με μια συμμαχία με την ακροδεξιά είτε με έναν άνευ προηγουμένου τριμερή συνασπισμό με μικρότερα κεντρώα κόμματα, όπως συνέβη με την κυβέρνηση της Γερμανίας, η οποία όμως δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ανάμεσα στους πολίτες. Μια αμφίδρομη συμμαχία με τους Σοσιαλδημοκράτες θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια ισχνή πλειοψηφία, αλλά οι αναλυτές είπαν ότι μια τέτοια συμφωνία θα ήταν απίθανη.