Τα νησιά της Ελλάδας αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα λειψυδρίας λόγω περιορισμένων βροχοπτώσεων τα τελευταία τρία χρόνια, με σοβαρές επιπτώσεις στις καλλιέργειες, την οικονομία και τη ζωή των τοπικών κοινωνιών.
Πολλά νησιά της χώρας μας συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας, καθώς οι βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία τρία χρόνια, με σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή.
Σύμφωνα με πληροφορίες από το ρεπορτάζ του Γιώργου Αλεξάκη για το News24/7, ήδη στη Νάξο, η ξηρασία καταστρέφει σοδειές, όπως πατάτες και ζωοτροφές, με τον συνεταιρισμό να αναφέρει μείωση στην παραγωγή πατάτας κατά 70%. Τα αποθέματα νερού είναι χαμηλά, ενώ οι δεξαμενές του νησιού διαθέτουν μόλις το ένα τρίτο της αναμενόμενης ποσότητας. «Η ξηρασία απειλεί ολόκληρο τον κλάδο, γιατί οι αρχές δεν έχουν κάνει κανένα σχέδιο για την αντιμετώπιση του προβλήματος, παρόλο που δεν έχει βρέξει σχεδόν καθόλου εδώ και τρία χρόνια» σχολιάζει ο Δημήτρης Καπούνης, πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου.
Ο δήμαρχος Νάξου, Δημήτρης Λιανός, σε δηλώσεις του στη γαλλική εφημερίδα Le Monde, τονίζει ότι οι μονάδες αφαλάτωσης που λειτουργούν από τον Απρίλιο καλύπτουν τις ανάγκες της τουριστικής περιόδου, αλλά το αφαλατωμένο νερό είναι περιορισμένο λόγω έλλειψης αγωγών και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη γεωργία λόγω κόστους. «Το κόστος των 1.000 λίτρων αφαλατωμένου νερού είναι 2,50 ευρώ, οπότε αναγκαστήκαμε να αυξήσουμε τους τοπικούς φόρους για τους κατοίκους,» σημειώνει ο δήμαρχος.
Η Παγκόσμια Επιτροπή για τα Οικονομικά του Νερού τονίζει πως η κλιματική κρίση και η κακή διαχείριση των πόρων έχουν θέσει τον παγκόσμιο κύκλο του νερού υπό πίεση. «Σήμερα, ο μισός πληθυσμός του πλανήτη αντιμετωπίζει λειψυδρία. Καθώς αυτός ο ζωτικός πόρος γίνεται όλο και πιο σπάνιος, η επισιτιστική ασφάλεια και η ανθρώπινη ανάπτυξη κινδυνεύουν και εμείς επιτρέπουμε να συμβεί αυτό» δηλώνει ο Γιόχαν Ρόκστρομ, διευθυντής του Ινστιτούτου Έρευνας για τις Κλιματικές Επιπτώσεις του Πότσνταμ.
Στην Ελλάδα, οι προβλέψεις δείχνουν μείωση στην παραγωγή τροφίμων, με τους αγρότες να επεκτείνουν τις καλλιέργειες για να καλύψουν τις απώλειες. «Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και δυστυχώς στο μέλλον θα τεθεί θέμα επάρκειας τροφίμων» αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας “Μπάρμπα Στάθης,” Νικήτας Ποθουλάκης. «Ήδη φέτος οι αποδόσεις των χωραφιών στη χώρα μας είναι μειωμένες από 15 ως 30% σε σχέση με πέρυσι! Οπότε αυτό που κοιτάμε είναι να επεκτείνουμε τα στρέμματα και να πάμε πλέον και σε άλλες περιοχές»
Τι ισχύει για την αφαλάτωση;
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) προωθεί τη λύση της αφαλάτωσης με τη χρήση πράσινης ενέργειας, κυρίως για τις νησιωτικές περιοχές. Ήδη, η μέθοδος αυτή έχει εφαρμοστεί σε νησιά όπως η Μήλος και η Τήλος, ενώ αναμένεται να επεκταθεί για τη διαχείριση της υδροδότησης. Η αφαλάτωση θεωρείται αναγκαία για τα νησιά λόγω της έντονης λειψυδρίας, με το βασικό ζήτημα να είναι η οικονομική βιωσιμότητα της λύσης.
Σύμφωνα με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρο Σκυλακάκη, υπάρχει ήδη σε εξέλιξη σχέδιο για την κατασκευή υβριδικών μονάδων παραγωγής ενέργειας από αιολικά και φωτοβολταϊκά, σε συνδυασμό με αντλησιοταμίευση, που θα υποστηρίζουν τις μονάδες αφαλάτωσης. Η ενέργεια που θα παράγεται θα χρησιμοποιείται για την παραγωγή πόσιμου νερού για ύδρευση και άρδευση. Έτσι, τα νησιά θα μπορούν να αντλούν νερό από τη θάλασσα, χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συστήματα αποθήκευσης.
Πρέπει, όμως, να βρεθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ κόστους και οφέλους, ώστε το κόστος του νερού να μην είναι απαγορευτικό. Οι κεφαλαιακές δαπάνες θα χρηματοδοτηθούν με 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών, κάτι που θα μειώσει τα βάρη που θα επωμιστούν οι τοπικές κοινωνίες.
Ο Υπουργός Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, δήλωσε ότι οι προκηρύξεις για αυτά τα έργα θα δημοσιευθούν σύντομα, καθώς είναι κρίσιμα για τα νησιά που αντιμετωπίζουν λειψυδρία. Οι ενδιαφερόμενοι νησιωτικοί δήμοι θα κληθούν να υποβάλουν τις προτάσεις τους.