Σήμερα, το Ισραήλ δηλώνει ανοιχτά την πρόθεσή του να ελέγξει πλήρως τη Γάζα, ενώ οι συνεχιζόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Δυτική Όχθη έχουν οδηγήσει στην εκκένωση πολλών προσφυγικών καταυλισμών.
Εβδομήντα επτά χρόνια μετά τη “Νάκμπα” – τη μαζική έξοδο Παλαιστινίων που συνδέεται με τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ – οι Παλαιστίνιοι καταγγέλλουν πως βρίσκονται αντιμέτωποι με νέες απόπειρες εκδίωξης από τις πατρογονικές τους εστίες.
Στη Ραμάλα, οι δρόμοι γέμισαν με παλαιστινιακές και μαύρες σημαίες τιμώντας την εβδομάδα μνήμης, την ώρα που στη Λωρίδα της Γάζας, όπου οι εχθροπραξίες συνεχίζονται για πάνω από 19 μήνες, δεν υπήρξε καμία επίσημη εκδήλωση.
Η 77η επέτειος της “Νάκμπα” — λέξη που στα αραβικά σημαίνει “καταστροφή” — θυμίζει την περίοδο κατά την οποία περίπου 760.000 Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν ή αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους μετά την ίδρυση του Ισραήλ το 1948.
«Η ημέρα της Νάκμπα δεν είναι πλέον μια ανάμνηση, σήμερα», δηλώνει η Μάλακ Ραντουάν, της οποίας το σπίτι καταστράφηκε κατά τον πόλεμο στη Γάζα. Η σύγκρουση πυροδοτήθηκε από την πρωτοφανή επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023.
«Έχει γίνει καθημερινή πραγματικότητα ότι ζούμε στη Γάζα», εξηγεί η Μάλακ, χήρα στα 36 της. Εδώ και μήνες ζει χωρίς «ασφάλεια», μετακινούμενη από σκηνή σε σκηνή με τα παιδιά της, όπως και το μεγαλύτερο μέρος των 2,4 εκατομμυρίων κατοίκων της περιοχής που έχουν εκτοπιστεί από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς.
Ο κίνδυνος μόνιμης απομάκρυνσης των Παλαιστινίων επισημάνθηκε ξανά όταν ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πρότεινε την εκκένωση της Γάζας, προτείνοντας να μετατραπεί σε “Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής” — πρόταση που, σύμφωνα με δημοσιεύματα, επανέλαβε εν μέρει και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου.
«Η Νάκμπα δεν περιορίζεται στον εκτοπισμό», συνεχίζει η Μάλακ. «Η Νάκμπα είναι να βλέπεις το παιδί σου να αδυνατίζει και να χάνει βάρος μπροστά στα μάτια σου χωρίς να μπορείς να κάνεις τίποτα».
Στη Ραμάλα, η Λίνα Αμπού Κουουέικ συμμετέχει στις εκδηλώσεις και δηλώνει: «Κάθε μέρα, πρέπει να μιλάμε για τη χώρα μας, να λέμε τι απέγιναν οι πρόγονοί μας, τι ακριβώς τους συνέβη. Είναι καθήκον, γιατί αν ξεχάσουμε την αιτία, αυτή θα χαθεί».
«Ζούμε κάθε μέρα μια νέα Νάκμπα, μέσα από τις ισραηλινές επιθέσεις κατά των καταυλισμών», τονίζει ο Νάιλ Νάκλεχ, που κατάγεται από οικογένεια προσφύγων.
Παρά τις αντιδράσεις στην ισραηλινή κοινωνία και κυβερνητικά σχόλια που επικρίνουν τις τελετές, διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο Τελ Αβίβ για να τιμήσουν τη μνήμη της Νάκμπα.
«Η γενοκτονία που διαπράττει σήμερα το Ισραήλ στη Γάζα είναι κάτι που δεν μπορούμε πλέον να ανεχτούμε, δεν μπορούμε πλέον να μένουμε σιωπηλοί», αναφέρει ο Νάτζι Ελάλι Αμπου Σεχαντέχ, Παλαιστίνιος φοιτητής Κοινωνιολογίας.
Μετά το 1948, οι Παλαιστίνιοι που έμειναν στο Ισραήλ αποκαλούνται “Άραβες πολίτες του Ισραήλ”, παρότι πολλοί διατηρούν την παλαιστινιακή τους ταυτότητα.
Σε όλες τις τελετές μνήμης, κυρίαρχο σύμβολο αποτελεί το “κλειδί της επιστροφής”, που αντιπροσωπεύει τα κλειδιά των σπιτιών που εγκαταλείφθηκαν το 1948, και το δικαίωμα των Παλαιστινίων να επιστρέψουν σε αυτά τα μέρη.