Νέες αποκαλύψεις δείχνουν συγκάλυψη στο ναυάγιο της Πύλου, με εξαφάνιση κρίσιμων συνομιλιών του Λιμενικού, εντολές να μην καταγραφούν στοιχεία και πιέσεις στους μετανάστες να αρνηθούν διάσωση στην Ελλάδα.
Νέες αποκαλύψεις φέρνουν στο φως σοβαρές ενδείξεις συγκάλυψης γύρω από το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου. Ώρες πριν τη βύθιση του υπερφορτωμένου αλιευτικού, αξιωματικοί του Κέντρου Επιχειρήσεων του Λιμενικού φαίνεται να κατηύθυναν τόσο τους πρόσφυγες όσο και τα παραπλέοντα πλοία να δηλώσουν ότι δεν επιθυμούν διάσωση στην Ελλάδα, αλλά μεταφορά στην Ιταλία.
Παράλληλα, κρίσιμες επιχειρησιακές συνομιλίες που θα μπορούσαν να διαλευκάνουν τις συνθήκες του ναυαγίου λείπουν από το αποδεικτικό υλικό που παραδόθηκε στην Εισαγγελία του Ναυτοδικείου, η οποία διερευνά τυχόν ευθύνες των εμπλεκομένων αξιωματικών. Σύμφωνα με αποκαλύψεις της Εφημερίδας των Συντακτών και του Omniatv, από τον φάκελο που παραδόθηκε στη Δικαιοσύνη απουσιάζουν ολόκληρα τμήματα κρίσιμων συνομιλιών του Ενιαίου Κέντρου Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ), της νευραλγικής υπηρεσίας που έχει την ευθύνη του συντονισμού επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης.
Οι κρίσιμες συνομιλίες που αγνοούνται
Το αλιευτικό σκάφος, που έπλεε στην ελληνική ζώνη έρευνας και διάσωσης με χαλασμένες μηχανές, χωρίς σωστικά μέσα και με 750 πρόσφυγες και μετανάστες, βρισκόταν υπό συνεχή παρακολούθηση από το ΕΚΣΕΔ τουλάχιστον 15 ώρες πριν τη βύθισή του. Το κέντρο έδινε εντολές για μέρες, τόσο πριν όσο και μετά το ναυάγιο.
Όλες οι εντολές που δόθηκαν ή παραλείφθηκαν είναι καθοριστικές για την πλήρη αποτύπωση των συνθηκών του ναυαγίου. Το γεγονός ότι το περιπολικό ΠΠΛΣ-920 του Λιμενικού, που φέρεται να προκάλεσε την ανατροπή του σκάφους προσπαθώντας να το ρυμουλκήσει εκτός Ελλάδας, ήταν ακατάλληλο για διάσωση και ανεπαρκώς εξοπλισμένο, επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την κατάσταση.
Η εξαφάνιση κρίσιμων συνομιλιών ενισχύει τις υποψίες για απόπειρα συγκάλυψης, με πρακτικές που θυμίζουν τις υποθέσεις των Τεμπών και του σκανδάλου των υποκλοπών. Από την πρώτη στιγμή, υπήρξαν αντιφατικές δηλώσεις που επιχείρησαν να ρίξουν την αποκλειστική ευθύνη στους διακινητές, ενώ στη συνέχεια εξαφανίστηκαν βασικά αποδεικτικά στοιχεία.
Δύο κραυγαλέες «συμπτώσεις»
- Έλλειψη καταγραφών από το περιπολικό ΠΠΛΣ-920
- Το πλοίο δεν διέθετε Σύστημα Καταγραφής Δεδομένων Ταξιδιού (VDR), γνωστό ως «μαύρο κουτί».
- Οι κάμερες του σκάφους είτε δεν λειτουργούσαν είτε το καταγραφικό τους είχε βλάβη εδώ και μήνες, όπως ισχυρίστηκε αργότερα το Λιμενικό.
- Κενά στις καταγεγραμμένες κλήσεις του ΕΚΣΕΔ
- Δεν καταγράφεται καμία επικοινωνία του ΕΚΣΕΔ τις πιο κρίσιμες ώρες, δυόμισι ώρες πριν και 18 λεπτά μετά το ναυάγιο.
- Το υλικό που παραδόθηκε στην Εισαγγελία επιλέχθηκε από επιτροπή του Λιμενικού και όχι από ανεξάρτητη αρχή.
- Δεν δόθηκαν όλες οι κλήσεις, αλλά μόνο όσες θεωρήθηκε ότι σχετίζονται άμεσα με το περιστατικό.
Ποιοι διάλεξαν τι θα δώσουν
Η επιλογή του αποδεικτικού υλικού από τον ίδιο τον οργανισμό που ελέγχεται εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τη διαφάνεια της διαδικασίας. Η εφημερίδα Καθημερινή επισήμανε ότι το αρχηγείο του Λιμενικού απέφυγε να παραδώσει το σύνολο των συνομιλιών του Κέντρου Επιχειρήσεων τη νύχτα του ναυαγίου.
Το πιο εντυπωσιακό κενό αφορά τη μη καταγραφή καμίας επικοινωνίας του ΕΚΣΕΔ τις κρίσιμες ώρες. Ενδεικτικά:
- Καμία καταγραφή επικοινωνίας με το ΠΠΛΣ-920 ούτε για την εντολή απόπλου, ούτε για την άφιξή του στο σημείο στις 22:40.
- Καμία καταγραφή επικοινωνίας με το αλιευτικό 24 λεπτά πριν τη βύθιση, όταν είχε δηλωθεί μηχανική βλάβη.
- Αντιθέτως, αμέσως μετά το ναυάγιο, υπάρχουν τουλάχιστον 12 καταγεγραμμένες κλήσεις μεταξύ του ΕΚΣΕΔ και του 920, στις οποίες ζητείται ενημέρωση για τη διάσωση.
Η απόκρυψη κρίσιμων συνομιλιών
Η πιο σοκαριστική αποκάλυψη αφορά καταγεγραμμένη συνομιλία μεταξύ του ΕΚΣΕΔ και του αλιευτικού στις 13 Ιουνίου. Σε αυτή, ακούγεται αξιωματικός του ΕΚΣΕΔ να ζητά από τους πρόσφυγες να δηλώσουν στον καπετάνιο παραπλέοντος πλοίου ότι δεν θέλουν να διασωθούν στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, στα αγγλικά, ο χειριστής του ΕΚΣΕΔ λέει:
«Πείτε στον καπετάνιο του μεγάλου πλοίου ‘δεν θέλουμε να πάμε στην Ελλάδα’. Οκέι;»
Αυτή η συνομιλία ακούγεται στο βάθος μιας άλλης κλήσης, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι υπήρχαν και άλλες κλήσεις που δεν καταγράφηκαν ή διαγράφηκαν.
Η επιμονή να μην έρθουν στην Ελλάδα
Μία ώρα πριν από αυτή τη συνομιλία, αξιωματικοί του Λιμενικού συζητούσαν μεταξύ τους στο Κέντρο Επιχειρήσεων και επέμεναν να καταγραφεί ότι το αλιευτικό είχε προορισμό την Ιταλία. Σε καταγραφή μιας συνομιλίας τους, ακούγεται:
«Να καταγραφεί από ένα πλοίο ότι δεν θέλω να πάω στην Ελλάδα, το καταλάβατε;»
Αυτή η επιμονή εξηγεί γιατί το Λιμενικό δεν προχώρησε άμεσα σε επιχείρηση διάσωσης, ακόμα και όταν το αλιευτικό ήταν ακυβέρνητο, υπερφορτωμένο και χωρίς σωστικά μέσα.
Η συγκάλυψη και η απόδοση ευθυνών
Το ναυάγιο της Πύλου, που κόστισε τη ζωή σε περισσότερους από 650 ανθρώπους, φαίνεται πως θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Η απουσία κρίσιμων καταγραφών, οι αντιφατικές δηλώσεις και οι εντολές να μην καταγραφούν συγκεκριμένες συνομιλίες δημιουργούν μια εικόνα συστηματικής συγκάλυψης.
Η αποκάλυψη αυτών των στοιχείων αναμένεται να εντείνει τις πιέσεις προς τη Δικαιοσύνη και να οδηγήσει σε νέες έρευνες για τις ευθύνες του Λιμενικού, αλλά και για το αν υπήρξε προσπάθεια παραπλάνησης των αρχών και της κοινής γνώμης.