«Φτάνει! Ας βάλουμε όρια στον τουρισμό» ήταν το σύνθημα των διαδηλωτών κατά του υπερτουρισμού στη Βαρκελώνη. Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;
Χιλιάδες άτομα συγκεντρώθηκαν στη Βαρκελώνη για να διαδηλώσουν κατά του μαζικού τουρισμού. Οι διαδηλωτές, οι οποίοι κατέκλυσαν πολυσύχναστα σημεία της πόλης, «οπλίστηκαν» με νεροπίστολα και «επιτέθηκαν» σε τουρίστες που έτρωγαν σε κοντινά εστιατόρια. Ζήτησαν αλλαγές έτσι ώστε να περιοριστεί ο υπερτουρισμός στην Βαρκελώνη, η οποία αποτελεί πρώτο προορισμό στην Ισπανία. Με βασικό σύνθημα «Φτάνει! Ας βάλουμε όρια στον τουρισμό» τόνισαν μεταξύ άλλων τις τιμές των ενοικίων που είχαν αυξηθεί κατά 68% στην τελευταία δεκαετία, τις συνέπειες στα τοπικά καταστήματα, τις επιπτώσεις στο περιβάλλον αλλά και τις συνθήκες απασχόλησης των ντόπιων.
Thousands of residents in Barcelona took to the streets, shooting water guns at visitors and taping off hotel exits to protest against tourism. They say it’s making the housing crisis worse and contributing to water shortages amid extreme heat and drought. @EVYSTADIUM reports: pic.twitter.com/LWACnValIk
— WIRED (@WIRED) July 8, 2024
Η Ισπανία αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο τουριστικό προορισμό παγκοσμίως, μετά τη Γαλλία, και πέρυσι υποδέχτηκε συνολικά 85,1 εκατομμύρια τουρίστες. Με 12 εκατομμύρια να επισκέπτονται τη Βαρκελώνη, είναι λογικό να υπάρχει η αίσθηση ανάμεσα στους ντόπιους πως η πόλη «βουλιάζει» από τουρίστες. Όπως δήλωσε η Isa Miralles, μια 35χρονη μουσικός που ζει στην συνοικία Μπαρσελονέτα: «Τα μαγαζιά της γειτονιάς κλείνουν για να αφήσουν την θέση τους σε ένα εμπορικό μοντέλο που δεν αντιστοιχεί στις ανάγκες της γειτονιάς. Οι άνθρωποι (…) δεν μπορούν να πληρώσουν τα ενοίκια, αναγκάζονται να φύγουν».
Ο 70χρονος κοινωνιολόγος Ζόρντι Γκουγιού, ο οποίος κατάγεται από τη Βαρκελώνη εξήγησε πως «Δεν έχουμε τίποτε κατά του τουρισμού, αλλά με τον υπερβάλλοντα τουρισμό, ναι, διότι κάνει την πόλη αβίωτη».
Ο δήμαρχος της Βαρκελώνης είχε δηλώσει τις προθέσεις του να περιορίσει σημαντικά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις στην πόλη μέχρι το 2028, όμως πολλοί κάτοικοι θεωρούν πως από μόνο του το παραπάνω μέτρο δεν θα ήταν αρκετό. Παρά τη σημαντική συμβολή που έχουν διαδραματίσει στο αυξημένο κόστος ενοικίασης ενός σπιτιού, δεν είναι ο μόνος παράγοντας έξαρσης του υπερτουρισμού. Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με τον ιστότοπο ακινήτων Idealista, τα ενοίκια έχουν αυξηθεί 18% σε σχέση με τον περσινό Ιούνιο σε Βαρκελώνη και Μαδρίτη.
Οι επιπτώσεις του υπερτουρισμού έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και σε πολλές άλλες πόλεις της Ευρώπης. Δημοφιλείς προορισμοί όπως Άμστερνταμ, η Βενετία, το Παρίσι, τα Κανάρια Νησιά και η Μαγιόρκα δείχνουν παρόμοιο κλίμα με εκείνο της Βαρκελώνης. Το Παρίσι αναμένει φέτος πάνω από 37 εκατομμύρια επισκέπτες, και η Γαλλική κυβέρνηση να προσπαθεί να λάβει μέτρα ώστε να μην επισκέπτεται το 80% των επισκεπτών μόνο το 20% της επικράτειας. Η Βενετία είναι επίσης χαρακτηριστική περίπτωση, η οποία παρά τις προσπάθειες των τοπικών αρχών, υπάρχει δυσκολία στον περιορισμό του κύματος των τουριστών που την επισκέπτεται όλον τον χρόνο.
(kathimerini.gr)
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Η συζήτηση σχετικά με τον υπερτουρισμό είναι σε πλήρη ισχύ και στη χώρα μας, ιδιαίτερα σε σχέση με την Αθήνα και τα πιο δημοφιλή νησιά όπως η Σαντορίνη. Το 2023 αποτέλεσε χρονιά-ρεκόρ, καθώς οι επισκέπτες από το εξωτερικό ξεπέρασαν τα 32 εκατομμύρια. Έτσι, η «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας απέφερε το 2023 πάνω από 20,5 δις. Ευρώ σε έσοδα, και ξεπέρασε το ρεκόρ του 2019, δηλαδή τα 18,2 δις.
Σύμφωνα με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος, στην περίοδο 2009 με 2023 ο αριθμός των ξενοδοχείων αυξήθηκε κατά 5%, αλλά το αντίστοιχο ποσοστό για τις μονάδες μεσαίου και μεγάλου μεγέθους, τα δωμάτια, είναι 16%. Το 2009, τα πολυτελή ξενοδοχεία, δηλαδή εκείνα των 2 και 5 αστέρων, αποτελούσαν το 15% του συνόλου των ξενοδοχείων, αλλά το 2023 το ποσοστό αυτό ήταν 26%. Η ποιότητα, δηλαδή, των υπηρεσιών, αλλά και τα χρήματα που προτίθενται να δώσουν οι επισκέπτες αυξήθηκαν.
ΟΥΡΑ ΣΤΑ ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ (ΑΝΤΩΝΗΣ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ/EUROKINISSI)
Η Αττική, η οποία έχει 4 εκατομμύρια κατοίκους, πέρυσι υποδέχτηκε 6,5-7 εκατομμύρια τουρίστες. Οι απόψεις διίστανται. Όπως έγραψε ο Γιάννης Ρέτσος, CEO των Electra Hotels & Resorts και πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, στην Καθημερινή:
«Έχουμε μπροστά μας μια τεράστια ευκαιρία. Η μικρή Ελλάδα των 10 εκατ. κατοίκων συγκαταλέγεται στις πέντε μεγαλύτερες παγκόσμιες τουριστικές δυνάμεις. Μπορεί ακόμη ψηλότερα. Με αυστηρές όμως προϋποθέσεις. Ξεκάθαρη, συμφωνημένη και με κεντρικό διευθυντήριο στρατηγική, ειδικό χωροταξικό σχέδιο για τον τουρισμό (ένα από τα διαχρονικότερα ανέκδοτα του τομέα), για να μπορέσει επιτέλους να ελεγχθεί και να μετρηθεί η φέρουσα ικανότητα. Επενδύσεις σε υποδομές, όχι μόνο σε δρόμους και αεροδρόμια, αλλά και σε λιμάνια, μαρίνες, δίκτυα κοινής ωφέλειας, διαχείριση απορριμμάτων, πράσινες μορφές ενέργειας. Πρακτικές ελέγχου τουριστικών ροών σε σημεία και περιόδους αιχμής».
«Πρέπει επιτέλους να κατανοήσουμε ότι ο επισκέπτης της μιας ή των δύο ημερών της Ρώμης, δεν θεωρεί δεδομένο ότι θα επισκεφθεί το Κολοσσαίο αν δεν έχει φροντίσει να βρει εγκαίρως εισιτήριο στα προβλεπόμενα slots. Γιατί λοιπόν να θεωρούμε φυσιολογικό και επιβεβλημένο ο επισκέπτης της Ακρόπολης να περιμένει δύο ώρες σε μια ουρά τον Ιούλιο στους 40 βαθμούς για να μπει; Και γιατί είναι λογικό και δεν χρήζει καμιάς επέμβασης, ο επιβάτης κρουαζιέρας στη Σαντορίνη να επιβαρύνει τις υποδομές που προσπαθεί την ίδια στιγμή να απολαύσει ο επισκέπτης που πληρώνει 600 και 700 ευρώ τη βραδιά, με μόνο όφελος για το νησί ένα πλαστικό μπουκάλι νερό που θα αγοράσει και το οποίο θα πετάξει και στα σκουπίδια του νησιού πριν επιστρέψει στο πλοίο του;»