Ιστορική χαρακτηρίζεται η νίκη του Κιρ Στάρμερ με το Εργατικό Κόμμα στη Μ. Βρετανία. Τα αποτελέσματα δίνουν τέλος σε 14 χρόνια συντηρητικής διακυβέρνησης.
Έπειτα από μιάμιση δεκαετία που σηματοδοτήθηκε από πολλές αλλαγές το Εργατικό Κόμμα του Στάρμερ τοποθετήθηκε ως η επιλογή της αλλαγής και της μεταρρύθμισης. Κατάφερε να αποκτήσει αυτοδυναμία, έχοντας κερδίσει πάνω από 400 από τις 650 έδρες του κοινοβουλίου.
“Τα καταφέραμε!” Ο Στάρμερ είπε στους υποστηρικτές στη νικηφόρα ομιλία του τις πρωινές ώρες της Παρασκευής. «Η αλλαγή αρχίζει τώρα». Το κόμμα του αναμένεται να διεκδικήσει πάνω από 410 έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων των 650 εδρών. Παράλληλα, οι Συντηρητικοί επρόκειτο να μειωθούν σε κάτω από 130 έδρες – αποτέλεσμα που, εάν επιβεβαιωθεί, θα σήμαινε τη χειρότερη επίδοση του κόμματος στην σχεδόν 200χρονη ιστορία του. Σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί το exit poll, οι Εργατικοί θα έχουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία περίπου 170 εδρών, λίγο λιγότερο από το ρεκόρ που πέτυχαν υπό τον Τόνι Μπλερ το 1997, ο οποίος αργότερα έγινε ο μακροβιότερος πρωθυπουργός του εργατικού κόμματος.
«Σε όλη τη χώρα μας, ο κόσμος θα ξυπνήσει με τα νέα, ανακουφισμένος ότι ένα βάρος έχει αρθεί, ένα βάρος που επιτέλους αφαιρέθηκε από τους ώμους αυτού του μεγάλου έθνους», είπε ο Στάρμερ, δεσμευόμενος να αποκαταστήσει την ελπίδα στις βρετανικές οικογένειες. «Η ελπίδα μπορεί να μην καίει έντονα στη Βρετανία αυτή τη στιγμή, αλλά έχουμε κερδίσει την εντολή να ανάψουμε ξανά τη φωτιά. Αυτός είναι ο σκοπός αυτού του κόμματος και αυτής της κυβέρνησης».
Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ, ο οποίος είπε ότι τηλεφώνησε στον Στάρμερ για να τον συγχαρεί για τη νίκη των Εργατικών, δήλωσε πω ο βρετανικός λαός εξέδωσε «μια απογοητευτική ετυμηγορία» και ανέλαβε «την ευθύνη για την απώλεια».
Πώς λειτουργούν οι εκλογές της Μ. Βρετανίας;
Οι κάλπες άνοιξαν στις 7 π.μ. ώρα Ηνωμένου Βασιλείου το πρωί της Πέμπτης και έκλεισαν στις 10 μ.μ. της ίδια ημέρας. Οι βρετανοί εκλέγουν 650 νέα μέλη του κοινοβουλίου – MPs, όπως τους ονομάζουν – για να εκπροσωπήσουν την κάθε περιοχή. Ο πρωθυπουργός είναι εκείνος που έχει την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων, όταν έχει στο κόμμα του τους περισσότερους εκλεγμένους βουλευτές. Τα πρώτα αποτελέσματα βγαίνουν συνήθως γύρω στις 11:30 μ.μ., ενώ το μεγαλύερο μέρους τους ανακοινώνεται μεταξύ 3 π.μ. και 5 π.μ. το πρωί της Παρασκευής. Τότε είναι και η ώρα κατά την οποία συνήθως ο ηττημένος αρχηγός κόμματος συνήθως παραχωρεί τη θέση του.
Ο νικητής αναμένεται να κατευθυνθεί στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ την Παρασκευή το πρωί για να δει τον βασιλιά ή τη βασίλισσα, στην περίπτωση αυτή τον βασιλιά Κάρολο, και να του πει ότι είναι σίγουροι πως μπορούν να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση. Στη συνέχεια θα πάνε στο Νο. 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, που εδώ και δεκαετίες είναι η επίσημη κατοικία των πρωθυπουργών της Βρετανίας.
Το παρασκήνιο των φετινών εκλογών
Το δημοψήφισμα του 2016 για το Brexit υπήρξε καταλύτης για μια ασταθή περίοδο στη βρετανική πολιτική σκηνή. Το κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα, γνωστό και ως Τόρις, άλλαξε πολλές φορές ηγέτη, με την ελπίδα της σταθερότητας. Η Τερέζα Μέι δεν μπόρεσε να ολοκληρώσει το Brexit και οδηγήθηκε στο τέλος της ηγεσίας της. Ένας λανθασμένος χειρισμός της πανδημίας του Covid-19, όπως και μια σειρά επιζήμιων σκανδάλων πλήγωσε ανεπανόρθωτα τη διοίκηση του Μπόρις Τζόνσον πριν από δύο χρόνια. Τον ακολούθησε η Λιζ Τρας, της οποίας η διοίκηση κατέρρευσε μέσα σε λίγες εβδομάδες και οδήγησε τους Συντηρητικούς σε πολύ άσχημη θέση στις δημοσκοπήσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως στις χθεσινές εκλογές η Λιζ Τρας έχασε τη θέση της και δεν εξελέγη στο Συντηρητικό Κόμμα. Από τον Οκτώβρη του 2022, τη θέση του πρωθυπουργού ανέλαβε ο Ρίσι Σούνακ ο οποίος επιχείρησε να ανανεώσει την οικονομία της χώρας και τη θέση του Συντηρητικού Κόμματος. Όταν όμως αυτή η προσπάθεια απέτυχε, ο Σούνακ προκάλεσε την έκπληξη ακόμα και των δικών του βουλευτών και προκήρυξε πρόωρες εκλογές.
Ποιος είναι ο Κιρ Στάρμερ;
Ο Κιρ Στάρμερ, ο νέος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, επαγγέλλεται δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων από μια μικρή πόλη στη νότια Αγγλία. Η νίκη του ήταν συντριπτική, ωστόσο δεν αποτελεί ένα πολύ γνωστό πρόσωπο για τον βρετανικό λαό. Ο Στάρμερ είναι πολιτικός τα τελευταία εννέα χρόνια. Το 2020 ανέλαβε την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος, το οποίο ένα χρόνο πρωτύτερα, το 2019, αντιμετώπισε τη χειρότερη εκλογική του ήττα από το 1935. Σήμερα, το κόμμα αποτελεί την κυρίαρχη δύναμη στη βρετανική πολιτική σκηνή. Η επιτυχία του Στάρμερ τον τοποθετεί ως έναν από τους πιο σημαντικούς κεντρώους ηγέτες στον κόσμο.
Στα 61 του, ο Στάρμερ έχει μακρά πορεία. Ο πατέρας του ήταν ένας σιωπηλός, αυταρχικός κατασκευαστής εργαλείων, κάτι που αναφέρει τόσο αρκετά συχνά που άλλοι πολιτικοί, και κάποιες φορές ψηφοφόροι, τον κοροϊδεύουν γι’ αυτό. Η μητέρα του ήταν νοσοκόμα και έπασχε από τη νόσο Still. Οι γονείς του Στάρμερ τον ονόμασαν Κιρ εξαιτίας του Keir Hardie, τον πρώτο ηγέτη του Εργατικού Κόμματος. Αρίστευσε στο σχολείο και έγινε δικηγόρος. Τα αδέρφια του τον αποκαλούσαν «Superboy».
Όταν ο ηγέτης του αριστερού Εργατικού Κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν έπεσε το 2019, ο Στάρμερ κράτησε μια ξεκάθαρα αριστερή στάση. Έκανε 10 δεσμεύσεις για να προσελκύσει τους υποστηρικτές του προκατόχου του. Μόλις ανέλαβε την εξουσία, τις αναίρεσε όλες, εκτός από την τελευταία: να λειτουργήσει ως αποτελεσματική αντιπολίτευση.
Ο Στάρμερ είπε ότι ο Covid-19, η Ουκρανία και η κατάσταση των δημόσιων οικονομικών του απαγορεύουν να προχωρήσει με τις αρχικές του στάσεις. «Είμαι στην αντιπολίτευση τώρα για εννέα πολλά χρόνια», είπε ο Στάρμερ τον Ιανουάριο στην Tanya Gold του Politico. «Αυτό δεν αλλάζει ζωές. Έπρεπε να πάρουμε το Εργατικό Κόμμα και να το γυρίσουμε κυριολεκτικά από μέσα προς τα έξω. Χάσαμε το δρόμο μας μέχρι το 2019 ως κόμμα, χάσαμε το δρόμο μας, χάσαμε τον προσανατολισμό μας».
Βέβαια, ορισμένοι εγείρουν προβληματισμούς, καθώς ο Στάρμερ έχει ανακαλέσει αρκετές προοδευτικές θέσεις του από όταν ανέλαβε την ηγεσία του εργατικού κόμματος το 2020. Ανάμεσα σε αυτές, η δήλωσή του πως η κυβέρνησή του δεν θα άλλαζε το “Two Child Benefit Limit”, μια πολιτική των Συντηρητικών, η οποία εμποδίζει τις οικογένειες να διεκδικούν επιδόματα πρόνοιας για το τρίτο ή τα επόμενα παιδιά τους. Η πολιτική αυτή ονομάστηκε «ανείπωτα σκληρή» και η απροθυμία του Στάρμερ να την αλλάξει οδήγησε πολλούς βρετανούς να του βγάλουν το παρατσούκλι “Sir Kid Starver”.