Λίγες μέρες μετά την καταστροφική πυρκαγιά στην Αττική, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν επώδυνο απολογισμό. Η απώλεια μιας ανθρώπινης ζωής και τα χιλιάδες καμένα στρέμματα αναδεικνύουν την ανάγκη για επαναξιολόγηση, όμως η εμπιστοσύνη των πολιτών στον κρατικό μηχανισμό καταρρέει.
Έχουν πλέον περάσει μερικές ημέρες από το ξέσπασμα της καταστροφικής πυρκαγιάς στην Αττική. Η πυρκαγιά εκδηλώθηκε την Κυριακή 11 Αυγούστου και σταδιακά έπληξε όλο και περισσότερο τον αστικό ιστό της, καίγοντας σπίτια, επιχειρήσεις και αυτοκίνητα, ενώ κάηκαν χιλιάδες στρέμματα πρασίνου. Ένας από τους λίγους πνεύμονες πρασίνου της πόλης έχει πληγεί ανεπανόρθωτα. Στο Πάτημα Χαλανδρίου βρέθηκε απανθρακωμένη η σορός μιας γυναίκας που δεν κατάφερε να ξεφύγει από τις φλόγες.
Το πύρινο μέτωπο στην Αττική έφτασε σε μήκος πάνω από 30 χιλιόμετρα, ενώ οι φλόγες ξεπέρασαν σε κάποια σημεία ακόμα και τα 25 μέτρα σε ύψος. Η πυρκαγιά την Κυριακή 11/08 έκαιγε ανεξέλεγκτα στις περιοχές γύρω από τον Βαρνάβα και τη Σταμάτα Αττικής, ενώ στις 5 τα ξημερώματα της Δευτέρας 12/08 πέρασε στην Πεντέλη.
Ο χάρτης της NASA που με τις εστίες της πυρκαγιάς
Τα αναπάντητα ερωτήματα και ο απολογισμός της επόμενης ημέρας
Παρακολουθώντας τα εφιαλτικά ρεπορτάζ σε τηλεόραση και διαδίκτυο, τα ερωτήματα που προέκυψαν ήταν πολλά: Πώς έλαβε η φωτιά τέτοιες διαστάσεις, πώς εκδηλώθηκε σε τέτοια έκταση σε μια από τις πιο οργανωμένες περιοχές της χώρας, πόσους ακόμα πυρόπληκτους θα μετρήσουμε, πόσες χιλιάδες στρέμματα θα καούν φέτος;
ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΟ ΒΑΡΝΑΒΑ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ / EUROKINISSI)
Σύμφωνα με την Εταιρεία Διαχείρισης και Προστασίας Περιβάλλοντος ΥΛΗ, οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι κάηκαν 102.780 στρέμματα. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί στο 2,5% της έκτασης της Αττικής, και αφορά κυρίως έξι δήμους: Μαραθώνα 51.786, Διονύσου 29.816, Πεντέλης 11.703, Ωρωπού 8.517 και Ραφήνας – Πικερμίου 958, ενώ μικρές εκτάσεις κάηκαν στους Δήμους Χαλανδρίου, Βριλησσίων και Παλλήνης.
Στους παραπάνω δήμους έχει ξεκινήσει επίσης η διεξαγωγή αυτοψιών σε κτιριακές υποδομές των πυρκαγιών που επλήγησαν. Από τις 130 αυτοψίες προέκυψε πως 78 κατοικίες είναι «κόκκινες» ή «κίτρινες», δηλαδή ακατάλληλες προς χρήση και κατεδαφιστέες ή προσωρινά ακατάλληλες προς χρήση που απαιτούν επισκευαστικές εργασίες. Προβλέπεται πως οι ιδιοκτήτες των κατοικιών που έχουν χαρακτηριστεί «κόκκινες» μπορούν να λάβουν ποσό ενίσχυσης (πρώτη αρωγή) που ανέρχεται στα 10.000 ευρώ, ενώ οι ιδιοκτήτες των «κίτρινων» κατοικιών θα λάβουν οικονομική ενίσχυση ύψους 5.000 ευρώ.
ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗ / ΕΠΟΜΕΝΗ ΗΜΕΡΑ / ΒΑΡΝΑΒΑΣ (ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ / EUROKINISSI)
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Τάνιας Γεωργιοπούλου στην Καθημερινή υπολογίζεται πως περίπου 50 σπίτια έχουν καταστραφεί ολοσχερώς. Επιπλέον, αρκετές είναι οι βλάβες που έχουν εντοπιστεί σε υποδομές όπως το ηλεκτρικό και υδρευτικό δίκτυο, οι οποίες όμως επρόκειτο να αποκατασταθούν μέσα στα πρώτα 24ωρα. Σημαντικός ήταν επίσης ο αριθμός των οχημάτων κάηκαν.
Οι πληγέντες δήμοι δεν φιλοξενούν πλέον πολίτες στα σημεία που δημιουργήθηκαν για παροχή βοήθειας, όμως σύμφωνα με την αρμόδια γενική γραμματεία του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ενεργοποιήθηκε ειδική πλατφόρμα για την προσωρινή διαμονή των πληγέντων σε συνεργασία με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας, φιλοξενώντας πάνω από 600 πυρόπληκτους σε ξενοδοχεία της Αττικής.
Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΤΟ ΠΑΤΗΜΑ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ ΟΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΕ Η ΑΠΑΝΘΡΑΚΩΜΕΝΗ ΣΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ (ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΟΥΜΑΣ / EUROKINISSI)
Τι δεν λειτούργησε σωστά;
Ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, υποστήριξε ότι ο κρατικός μηχανισμός λειτούργησε άψογα κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς. Ωστόσο, οι δηλώσεις αυτές δεν εξηγούν το χάος που επικράτησε. Οι εξηγήσεις για την καταστροφή επικεντρώνονται στην κλιματική αλλαγή, την ένταση των ανέμων, την ξηρή βλάστηση, και άλλους παράγοντες όπως τα ακαθάριστα οικόπεδα και το δύσβατο έδαφος.
Όπως σχολίασε ο πυρομετεωρολόγος Δρ Θοδωρής Μ. Γιάνναρος σε ρεπορτάζ της Νίκης Μπάκουλη, η βελτίωση στην καταστολή των πυρκαγιών είναι εμφανής, αλλά η πρόληψη παραμένει ανεπαρκής. Η έγκαιρη ανίχνευση των πυρκαγιών και οι περιπολίες σε ημέρες υψηλού κινδύνου είναι θετικά στοιχεία, αλλά δεν ακολουθούνται όλες οι οδηγίες που έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας.
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που επισημαίνουν οι εμπειρογνώμονες είναι η έλλειψη τακτικής ανάλυσης της φωτιάς. Αυτό γίνεται εμφανές από τις δηλώσεις του Νίκου Λαυράνου, Προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πυροσβεστών, ο οποίος ανέφερε ότι η πυρκαγιά κινούταν προς διαφορετικές κατευθύνσεις, καθιστώντας δύσκολη την εφαρμογή του επιχειρησιακού σχεδίου.
ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΟ ΒΑΡΝΑΒΑ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ / EUROKINISSI)
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο Δρ Γιάνναρος: «κανείς δεν λέει πως όλα είναι ‘μαύρα’ σε ό,τι αφορά την πυρόσβεση. Υπάρχουν ωστόσο, κάποια αφηγήματα που είναι διαχρονικά γνωστά. Στενοχωριέμαι όταν χρησιμοποιούν για λόγους εντυπωσιασμού όρους που χρησιμοποιούνται και προωθούνται χρόνια και για λόγους ενσυναίσθησης.
Είναι γνωστό στους πυροσβέστες πως η φωτιά και η ξηρή βλάστηση κάνει κηλιδώσεις (καύτρες που δημιουργούν νέες εστίες). Μπορεί να είναι τυχαίες και να αυξήσουν την επικινδυνότητα, ωστόσο δεν είναι κάτι που εμφανίστηκε ξαφνικά.
Επίσης, οι συγκλίσεις των ανέμων μπροστά στο μέτωπο μιας πυρκαγιάς είναι στοιχειώδης γνώση για τη συμπεριφορά της. Περιμένεις μια φωτιά να κάνει στροβιλισμούς ανέμου -επίσης στοιχειώδης γνώση. Όπως και ότι αν μπει σε πλαγιά, θα αρχίσει να επιταχύνει όπως ανεβαίνει. Ή αν μπει σε χαράδρα -όπως έγινε πέρυσι στην Πάρνηθα- θα παρουσιάσει εκρηκτική συμπεριφορά, «ανεβαίνοντας» με μεγάλη και συχνά ακραία ταχύτητα προς τ’ ανάντη. Είναι επίσης στοιχειώδης γνώση πως όλες οι φωτιές κινούνται και στην ουρά τους.
ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΟ ΒΑΡΝΑΒΑ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ / EUROKINISSI)
Υπάρχουν δηλαδή, πράγματα που γνωρίζουμε ώστε να έχουμε μια καλή αίσθηση ως προς την αναμενόμενη εξάπλωση και συμπεριφορά μιας πυρκαγιάς. Σίγουρα υπάρχουν και κάποια που δεν περιμένουμε, γιατί προσπαθούμε κι εμείς να καταλάβουμε τι γίνεται. Δεν είμαστε όμως, στο απόλυτο σκοτάδι. Δεν έχουμε την απόλυτη γνώση, ούτε όμως πέφτουμε από τα σύννεφα σαν να συμβαίνουν για πρώτη φορά πράγματα που γίνονται πάντα».
Η διαχείριση μιας πυρκαγιάς εξαρτάται από μια στρατηγική που βασίζεται σε συνεχείς και ακριβείς πληροφορίες για την εξάπλωσή της. Χωρίς αυτές τις πληροφορίες, η φωτιά δεν μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά, και η επιβίωσή μας θα εξαρτάται από την τύχη.
Η πυρκαγιά στην Αττική άφησε πίσω της εκτενείς καταστροφές, αποδεικνύοντας πόσο σημαντική είναι όχι μόνο η άμεση αντίδραση αλλά και η πρόληψη. Η αναγνώριση λαθών και η εφαρμογή στρατηγικών βελτίωσης είναι κρίσιμες για την προστασία των κατοίκων και του περιβάλλοντος στο μέλλον.