Ο Άκης Καπράνος, κριτικός κινηματογράφου και μουσικός, είναι ο ιδρυτής του Midnight Express, μιας επίμονα πετυχημένης μεταμεσονύχτιας κινηματογραφικής λέσχης.
Films will tear us apart again; Ο κριτικός κινηματογράφου Άκης Καπράνος όταν μιλάει για το σινεμά, θυμάται τους φίλους του. «Το σινεμά μού έμαθε να ακούω τους άλλους. Θυμάμαι μια ατάκα του Νίκου Γραμματικού: Το σινεμά είναι μια περιπέτεια που συναντάμε στους άλλους. Το καλύτερο το είχε πει ο συγχωρεμένος ο Νίκος ο Παναγιωτόπουλος: Δεν ξέρουμε πώς φιλιούνταν οι άνθρωποι πριν το σινεμά. Το πρώτο φιλί που έδωσες το έδωσες μιμούμενη κάποια σκηνή κάποιας ταινίας. Ο ρόλος του σινεμά στη ζωή μας είναι κυριαρχικός».
Αντιμέτωπος με το ερώτημα αν «υπάρχουν σήμερα πραγματικοί ήρωες στον χώρο του σινεμά» ο ίδιος απαντάει: «Φυσικά. Ήρωες είναι όλοι οι Έλληνες σκηνοθέτες που κάνουν ταινίες σ’ αυτή τη χώρα με ψίχουλα. Ήρωες κατά τη γνώμη μου είναι και ορισμένοι από τους παραγωγούς τους».
Στο δε δίλλημα φεστιβαλικό σινεμά ή Χόλυγουντ, ο Άκης Καπράνος απαντά «σινεμά του περιθωρίου, γιατί πιστεύω ότι αυτές οι ταινίες εκφράζουν έναν αιχμηρό αντικαθεστωτικό λόγο – και αναφέρομαι στις ταινίες εκείνες που δεν φιγουράρουν στα επίσημα διαγωνιστικά των Φεστιβάλ αλλά συνήθως κρύβονται στα παράλληλα προγράμματα τους».
Οι ταινίες που τον συγκλόνισαν είναι: «Το τρένο της μεγάλης φυγής», το «Εντιμότατοι Φίλοι μου» και «Τα σκυλιά στη Χλόη», «γιατί γίνομαι σμπαράλια, όταν τελειώνουν – κάπως έτσι υπενθυμίζω στον εαυτό μου πως ακόμα έχω συναισθήματα».
Για τον Άκη Καπράνο λοιπόν, το σινεμά είναι ο τόπος στον οποίο οι εαυτοί μας διαλύονται για να τους επανεφεύρουμε μέσα στην σκοτεινή αίθουσα, μέσα απ’ τους άλλους. Σε αντίθεση λοιπόν με τους Joy Division (love will tear us apart), ο Άκης πιστεύει πως το σινεμά είναι εκείνο που μας κάνει σμπαράλια ξανά και ξανά. Αυτός ακριβώς είναι ο κυριαρχικός ρόλος του στις ζωές των σινεφίλ. Μόνο που αυτό δεν το πιστεύει μόνο ο Άκης, αλλά όσες και όσοι έχουμε βρεθεί στις προβολές του Midnight Express τα τελευταία χρόνια.
Φωτεινές μνήμες σε σκοτεινές αίθουσες
Η πρώτη σχετική με το σινεμά μνήμη του εντοπίζεται στον παιδικό κινηματογράφο ΣΙΝΕΑΚ, στον Πειραιά. «Ήταν ένα αποκλειστικά παιδικό σινεμά έπαιζε δηλαδή μόνο παιδικές ταινίες. Το εισιτήριο κόστιζε 20 δραχμές. Είχε μια ταινία την εβδομάδα. Εκεί έχω δει τις περιπέτειες του Χοντρού και του Λιγνού, τις βωβές ταινίες του Τσάπλιν, σοβιετικά και ιαπωνικά animation της εποχής, τον Αστερίξ, και τον Λούκυ Λούκ. Αυτό που θυμάμαι περισσότερο είναι η πρώτη αίσθηση. Η πρώτη φορά που ένιωσα αυτό το χάσιμο, αυτή την σχεδόν trance κατάσταση που βιώνει ένα παιδί, όταν πάει πρώτη φορά σινεμά και χάνεται μέσα στην ταινία και έχει πλέον αποκοπεί από την πραγματικότητα και όλοι του οι βιορυθμοί συντονίζονται με τους φιλμικούς ρυθμούς», θυμάται.
Η αίθουσα του ΣΙΝΕΑΚ βοήθησε τον Άκη Καπράνο να καταλάβει πως «οι σκοτεινές αίθουσες είναι η μεγαλύτερη απόδειξη που έχουμε για την ύπαρξη του φωτός».
Η ταινία όμως που του αποκάλυψε πως θέλει να ασχοληθεί με το σινεμά ήταν το Suspiria, του Dario Argento. «Το είδα σε ηλικία 12 χρονών γιατί ήθελα να απεμπλακώ από τη φοβία των ταινιών τρόμου που με βάραινε από παιδί. Θα πήγαινα πρώτη γυμνασίου και είπα στον εαυτό μου: τώρα πρέπει να ανδρωθείς! Είδα πρώτα το Suspiria και μετά ξεκίνησα να νοικιάζω τις ταινίες τρόμου 10 – 10. Με σόκαρε ο τρόπος με τον οποίο, στον Argento, κάτι τόσο αποτρόπαιο αποδίδεται τόσο μαγευτικά. Άρχισα λοιπόν να αναζητώ κι άλλες ταινίες αυτού του σκηνοθέτη. Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που αναζητώ σκηνοθέτη. Λίγο αργότερα διάβασα ένα άρθρο για τον Argento, το οποίο ανέφερε άλλους σκηνοθέτες, όπως ο Fellini και Bava, οπότε σιγά – σιγά, είχα γίνει σινεφίλ!».
Ο Άκης Καπράνος πράγματι ασχολήθηκε με το σινεμά, ως σινεφίλ, ως κριτικός και πρίν από επτά χρόνια ως εμπνευστής μιας ιδέας που έμελλε να ανανεώσει τις αθηναϊκές νύχτες, του Midnight Express.
Ένα διαφορετικό εξπρές του μεσονυχτίου
Σύμφωνα με τον ίδιο η αρχική ιδέα ήταν να δημιουργήσει ένα μέρος όπου ο κόσμος στο σινεμά είναι ελεύθερος να αντιδρά σε ερεθίσματα.
«Το ότι το κοινό αντιδρά σε αυτά που βλέπει είναι χαρακτηριστικό της λαϊκότητας του σινεμά: Πήγαινε ο κόσμος να δει ένα θρίλερ και φώναζε στην ηρωίδα “Πίσω σου!”. Ήθελα λοιπόν να δημιουργήσω έναν χώρο στον οποίο αυτή η λαϊκότητα θα μπορούσε να εκφραστεί πηγαία και άφοβα. Πιστεύω βαθιά πως ενωνόμαστε στην ομοιότητα, όχι στη διαφορετικότητα, πως έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον τα κοινά μας σημεία απ’ τα σημεία που μας διχάζουν. Με αυτό το σκεπτικό δημιούργησα το Midnight Express», εξηγεί.
«Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε πως το Midnight δεν δημιουργήθηκε για να παράξει κανένα κέρδος. Δεν έχει κανέναν σπόνσορα. Δεν παίρνει ΕΣΠΑ. Αν συντηρείται, συντηρείται γιατί το στηρίζει ο κόσμος. Νιώθω τεράστια ευγνωμοσύνη στους ανθρώπους που το στηρίζουν, γιατί δεν στηρίζουν μόνο τις ταινίες, στηρίζουν και εμένα σαν άνθρωπο και το εισπράττω αυτό» συνεχίζει ο Άκης.
Το κοινό της κινηματογραφικής λέσχης του Άκη αποτελείται από φοιτητόκοσμο, νεαρόκοσμο και κουηρόκοσμο. «Έρχονται πολλοί φοιτητές, αλλά και όλες οι φυλές της νύχτας. Αξίζει να σημειώσουμε πως την στιγμή που το εισιτήριο των θερινών σινεμά αγγίζει τα 10 ευρώ, το εισητήριο για μια προβολή του Midnight Express κοστίζει μόλις 6 έυρώ. Δεν έχω πρόθεση να δυσκολέψω τους οπαδούς του Midnight, όλοι στο ίδιο ζόρι ήμαστε».
Ο ίδιος αναφέρει σε σχέση με τη διαδικασία επιλογής των ταινιών που προβάλλει: «Συνήθως επιλέγω ταινίες που είτε εγώ, είτε τα περισσότερα μέλη της ομάδας του Midnight δεν έχουμε δει στη μεγάλη οθόνη. Τέτοια παραδείγματα είναι το Christine του John Carpenter και τo All That Jazz του Bob Fosse. Επίσης, μεγάλη επιτυχία θεώρησα την προβολή της ταινίας Ευτυχία του Todd Solondz. Κατά τη γνώμη μου ο κόσμος του Midnight Express, δεν θα έβλεπε αυτή την ταινία υπό άλλες συνθήκες».
Παρελθόν, παρόν και μέλλον
Τα τελευταία χρόνια ο Άκης αντί να φέρνει επιφανείς cineανθρώπους προκειμένου να προλογίσουν τις ταινίες επιλέγει μέλη της ομάδας του Midnight Express. «Η Δανάη Δαφνομήλη ας πούμε, προλόγισε για παράδειγμα το Rocky Horror Show ως μέλος της ομάδας, γιατί ήξερα ότι την αγαπά πολύ», σημειώνει.
Από την επτάχρονη σχεδόν διαδρομή της κινηματογραφικής του λέσχης συγκρατεί μεταξύ άλλων δύο συγκινητικές στιγμές. Η πρώτη αφορά στην διοργάνωση μιας προβολής του Rocky Horror Picture Show με στόχο την συγκέντρωση οικονομικής ενίσχυσης για την υπόθεση της δολοφονίας του Ζακ Κωστόπουλου.
Η δεύτερη έχει να κάνει με μια συνέντευξη του στο TedX της Θεσσαλονίκης, όπου η δημοσιογράφος Βίκυ Γεωργιάδου του εκμυστηρεύτηκε πως «δεν έχει νιώσει ποτέ της πιο ασφαλής βγαίνοντας στην πόλη το βράδυ, παρά μόνο όταν έρχεται στις μεταμεσονύχτιες προβολές μας. Δε μπορώ να σου περιγράψω το συναίσθημα – επιβεβαίωσε όλες τις προσδοκίες μου!».
Κλείνοντας ο Άκης Καπράνος μοιράζεται μας πως το Midnight Express «αναμένεται να επεκταθεί σε μόνιμη βάση στη Θεσσαλονίκη. Απ’ τον Οκτώβριο θα είμαστε κάθε βδομάδα στον κινηματογράφο Βακούρα. Το άλλο που μπορώ να πω είναι ότι θα αναζητήσουμε μια μόνιμη στέγη στην Αθήνα, όπου θα μπορούμε να κάνουμε μεγαλύτερα πράγματα».