Ο κόσμος είναι μια θεατρική σκηνή και όλοι, έγραφε ο Σαίξπηρ, είμαστε ηθοποιοί, με τις εισόδους μας και τις εξόδους μας. Αυτή η σκέψη διέτρεχε τον νου μου, ενόσω ζούσα το Festen, σαν «προσκεκλημένη» σε «οικογενειακή γιορτή».

Τι συντελείται εντός μας όταν βιώνουμε και δεν παρακολουθούμε απλώς μια παράσταση, όταν η θεατρική διαδικασία βγαίνει από τη σκηνή και οι θεατές γίνονται συνοδοιπόροι του σκηνοθέτη και των ηθοποιών; Η παράσταση Festen (του Τόμας Βίντερμπεργκ, σε θεατρική διασκευή των Μπο Χάνσεν & Μόγκενς Ρούκοφ) λειτούργησε ως μια νέα αφορμή για να θυμηθούμε πως το θέατρο ως συλλογικό βίωμα ενώνει σπαραγμένα σώματα και συναισθήματα και πως είναι άρρηκτα δεμένο με την ψυχική λύτρωση. Ιδιαίτερα όταν είναι βιωματικό, όπως στην περίπτωση της παράστασης του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου, τα ιαματικά οφέλη αυτής της εμπειρίας πολλαπλασιάζονται.

Η παράσταση βασίζεται στην ταινία «Οικογενειακή Γιορτή» του σκηνοθέτη Τόμας Βίντερμπεργκ, που είχε σοκάρει το 1988, για την ωμή κινηματογραφική αισθητική της, πιστή στα πρότυπα του κινηματογραφικού «Δόγματος 95».

Ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος στήνει τη δική του δραματική γιορτή, με τους θεατές να λειτουργούν ως προσκεκλημένοι των γενεθλίων του «πατριάρχη» της πολυμελούς οικογένειας. Η παράσταση δεν ξεκινά στη σκηνή αλλά στο φουαγιέ του θεάτρου και όλοι εμείς, μαζί με τους ηθοποιούς, γινόμαστε μέρος των συμβάντων. Τα όρια μεταξύ ερμηνευτή και θεατή θολώνουν και η εμπειρία γίνεται βαθιά προσωπική.

Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνλαλή

Για τις κοινωνικές επιστήμες, το θέατρο είναι ένα σημειωτικό σύστημα που συνιστά δείκτη του κοινωνικού γίγνεσθαι. Αυτό σημαίνει πως αντανακλά τις κοινωνικές δομές και σχέσεις που επικρατούν τη στιγμή της δημιουργίας. Μια καταιγιστική επιθετικότητα -που έχει τις ρίζες της στην ενδοοικογενειακή βία και συγκεκριμένα στη σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών από τον ίδιο τον πατέρα τους- κατακλύζει τον χώρο, με αποτέλεσμα το θέατρο «Άλμα» να μετατρέπεται, από τη μια, σε σπίτι που στεγάζει μια γιορτή και από την άλλη σε πεδίο μάχης.

Οι ηθοποιοί βρίσκονται σε διαρκή επικοινωνία με τους θεατές, από το φουαγιέ και τις σκάλες, μέχρι το μπαρ και το πεζοδρόμιο. Κι όλοι γινόμαστε μέρος της θεατρικής διαδικασίας. Δεν παρακολουθούμε, αλλά εμπλεκόμαστε κι όχι με άνεση, τόσο σε πρακτικό επίπεδο, όσο και σε ψυχικό. Δεν καθόμαστε στα γνώριμα καθίσματα της πλατείας.

Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνλαλή

Είμαστε για ώρα όρθιοι και μετακινούμενοι μέσα στον χώρο, χωρίς να γνωρίζουμε τι ακριβώς θα ακολουθήσει. Το βιωματικό θέατρο εξαλείφει τα όρια μεταξύ πραγματικού και φανταστικού, δημιουργώντας ένα νέο ενδιάμεσο σύμπαν. Δεν πρόκειται για μια ακόμα παθητική καλλιτεχνική εμπειρία, αλλά είμαστε παρόντες και παρούσες, ως μέρος ενός θεατρικού συμβάντος.

Βιώνουμε τον σπαραγμό και την οργή, βιώνουμε τη γιορτή που εξελίσσεται σε ένα είδος σφαγής. Το βιωματικό θέατρο προσφέρει μια βαθύτερη σύνδεση του θεατή με το θεατρικό συμβάν. Συντονιζόμαστε με το θεατρικό συμβάν και μας ανακινούνται δικοί μας φόβοι, επιθυμίες  και τραύματα.

Η μνήμη μας αναμοχλεύεται ερήμην μας. Το ίδιο και η λήθη μας. Δεν είμαστε απλοί θεατές, δεν καταναλώνουμε παθητικά τέχνη, ούτε κάνουμε δραματοθεραπεία.

Γινόμαστε δρώντα υποκείμενα, μέρος ενός θεατρικού συμβάντος που βγαίνει από την κανονικότητα και  είναι ίαση και γέφυρα μαζί -σχεδόν όπως όταν το θέατρο βγαίνει από την κανονικότητά του και πάει σε νοσοκομεία, δομές φιλοξενίας προσφύγων, φυλακές, όπου ζουν άνθρωποι πλήρως αποκομμένοι από την κοινωνία.

Παραδοσιακά, το θέατρο λειτουργεί με έναν σαφή διαχωρισμό ανάμεσα στη σκηνή και στην πλατεία, με αποτέλεσμα ο θεατής να παραμένει παθητικός παρατηρητής. Το βιωματικό θέατρο σπάει αυτό το φράγμα, επιτρέποντας στο κοινό να αλληλεπιδράσει άμεσα με τους καλλιτέχνες, το σκηνικό και κατ’ επέκταση με αυτό που συντελείται μπροστά του.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, το βιωματικό θέατρο δεν είναι μια νέα υπόθεση, αλλά εντοπίζεται στις πρώτες μορφές θεατρικής πράξης, όπου τα άτομα εισέρχονταν σε μια συλλογική εμπειρία τελετουργιών και φεστιβάλ. Γι’ αυτό τον λόγο, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος οδηγεί τελικά το θέατρο στις ρίζες του, κάνοντας το θεατή να γίνει μέρος ενός θεατρικού σύμπαντος, να συνδεθεί με το έργο με έναν άλλο τρόπο, μέσα από μια νέα και ταυτόχρονα παλιά γλώσσα.

Μέσα από τη θεατρική μεταφορά του πρωτοποριακού έργου του  Δανού Βίντερμπεργκ, επιτίθεται και σε όλες τις κατεστημένες θεατρικές νόρμες, καταργεί τις αποστάσεις σκηνής και πλατείας,  δημιουργώντας μια μοναδική θεατρική εμπειρία, που ζητά την εμπλοκή μας και τη σωματική συμμετοχή μας, αγγίζοντας βαθιά τον ψυχισμό μας.

Γνωμούλα;
+1
0
Έκλαψα
+1
0
Βαριέμαι
+1
0
Νευρίασα
+1
0
Αγαπώ
+1
0
Σοκαρίστηκα