Η Kangela, κατά κόσμον γνωστή και ως Άγγελος, την βρίσκει να φρικάρει ελληνορθόδοξους μικροαστούς.
Ο Άγγελος Τορτικώλης είναι παιδί του αθηναϊκού κέντρου. Μεγάλωσε σε ένα αρκετά προστατευτικό περιβάλλον με την μητέρα και την γιαγιά του να αποτελούν τον πυρήνα του προσωπικού του σύμπαντος.
Οι πρώτες του μνήμες εντοπίζονται στην ηλικία των έξι, στην περιοχή της Κυψέλης, τέσσερεις δεκαετίες πριν.
The Muse
«Πέρναγα πολύ χρόνο με τη γιαγιά μου όταν ήμουν μικρός, γιατί η μαμά μου δούλευε. Η γιαγιά μου, που λες, ήταν πολύ προστατευτική γιατί καθώς μεγάλωνα φαινόταν η κουηροσύνη μου. Έχω μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον όπου μπορούσα να εκφραστώ. Δεν μου λέγανε μην κάνεις αυτό ή εκείνο. Η μάνα μου είναι πολύ απελευθερωμένος άνθρωπος γενικά. Δεν με περιορίσανε ποτέ στο κομμάτι της έκφρασης φύλου. Μέναμε λοιπόν στον τέταρτο όροφο μιας πολυκατοικίας εδώ πιο πάνω, και θυμάμαι πως η γιαγιά ήταν πάντα έξω στο μπαλκόνι. Θυμάμαι να παίζω στην αλάνα κι αυτή να παρακολουθεί από το μπαλκόνι πως είμαι εντάξει, πως δεν με ενοχλεί κανείς. Αυτή είναι η πρώτη μου μνήμη. Σε περίπτωση δε που με έβλεπε να κλαίω ή να με πειράζει κανείς, γινόταν έξαλλη και φώναζε απ’ το μπαλκόνι», αναφέρει.
Ο Άγγελος όταν αναφέρεται στη γιαγιά του μιλάει λίγο πιο δυνατά απ’ τη συνηθισμένη του συχνότητα. Είναι πολύ πιθανόν η επιβλητική φωνή του να μιμείται την επιβλητική παρουσία της στην διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Σε ορισμένες φυλές ιθαγενών του Αμαζονίου απαντάται η εξής συνήθεια: η αναφορά του ονόματος ενός νεκρού προγόνου σημαίνει ατίμωση, καθώς το όνομα είναι πάντα ανάλογο της ιερότητας που είχε το πρόσωπο εν ζωή.
Ο Άγγελος δεν ανέφερε ποτέ το όνομα της γιαγιάς του. Κι όμως εκείνη ήταν παντού, στο σπίτι του, στον τρόπο που σκέφτεται και κυρίως πίσω από την Kangela. Την περιγράφει αλμοδοβαρικά. Η γιαγιά του Άγγελου ήταν αυτό που λέμε κοκέτα. Φορούσε κολιέ με χρωματιστές πέρλες και μακριές φούστες. Στα μάτια του φάνταζε Σπανιόλα.
«Μου είχε πει η γιαγιά μου πως την έβαζα να γυρνάει σαν μπαλαρίνα περιστρεφόμενη γύρω απ’ τον άξονά της. Με συγκλόνιζε η κίνηση του υφάσματος». Αργότερα ο Άγγελος ασχολήθηκε με το σχέδιο μόδας.
Το πρώτο πράγμα που παρατηρείς πατώντας το πόδι σου στο κατώφλι του σπιτιού του Άγγελου Τορτικώλη είναι ο αδιανόητα ευφάνταστος τρόπος με τον οποίο έχει καταφέρει να κουιρέψει την πιο φολκλόρ μορφή βαλκάνιας λαϊκής τέχνης, το κέντημα.
Μικρά αυτοπορτέτα της Kangela Tromokratisch, drag κεντήματα, ορισμένα βυζάκια, λουλουδάκια του αγρού κοσμούν τους τοίχους του.
Με παρελθόν στον χώρο της μόδας, αποφάσισε να εκμεταλλευτεί τον κενό χρόνο που δημιούργησε η πανδημία του κοβιντ παρακολουθώντας online μαθήματα κεντήματος. Με το πέρας των μαθημάτων είναι προφανές πως κατάφερε να αναστήσει την γιαγιά του και να δημιουργήσει μια νέα μορφή λαϊκής κουηροτέχνης.
Kangela: A piece of art
Η επιρροή της γιαγιάς του είναι εμφανής και σε μιαν άλλη πλευρά της ζωής του. Πριν από 7 χρονιά, ο Άγγελος φιλοξενούσε την κολλητή και drag-daughter του Veronique. «Δεν δούλευε καμία απ’ τις δυο μας τότε, ούτε είχαμε κάποια σχέση ακόμα με το drag. H Veronique γυρνάει και μου λέει μια μέρα: θέλω να σε βάψω. Ε, βάψε με, της λέω κι εγώ. Καθόμαστε, λοιπόν στον καναπέ και τσουκ- τσουκ – τσουκ, με ζωγραφίζει. Όταν τελειώνει λοιπόν κοιτάω τον καθρέφτη και παθαίνω σοκ, και λέω τι είναι αυτό μαλάκα μου;».
Η διαδικασία επαναλήφθηκε πλειστάκις. Σταδιακά και κουιροτρόπως, ο Άγγελος και η Veronique ξεκίνησαν να κινηματογραφούν το δημιούργημά τους. Κάπως έτσι προέκυψε η Kangela Tromokratisch, η drag persona του Άγγελου. Ως αποτέλεσμα του σοκ και της βαρεμάρας των δύο κολλητών.
«Έτσι ξεκίνησε η Kangela, για αστείο. Το drag είναι performance, είναι τέχνη. Ασχολούμαι λοιπόν με το drag, σε ένα πιο ελεύθερο και καλλιτεχνικό πλαίσιο, μέσω της περσόνας μου. Η αρχική σύλληψη της Kangelas βασιζόταν στο πρότυπο της μέσης ελληνίδας νοικοκυράς. Θεωρώ ότι μεγαλύτερη έμπνευση για τη δημιουργία της αποτέλεσαν η γιαγιά μου και η μάνα μου. Οι δύο γυναίκες τις ζωής μου και η μοναδική μου οικογένεια».
Kangela, γιατί είσαι Tromokratisch;
Σε αντίθεση με τον Άγγελο, που έχει ζήσει μεγάλο μέρος της ζωής του στο εξωτερικό, η Kangela, είναι pure ελληνική ελληνιόλα. Για την ακρίβεια, χωρίς την βοήθεια της ενδέχεται να μην μπορούσε να διαχειριστεί το τραύμα του επαναπατρισμού στην Ελλάδα των μνημονίων, της αναταραχής και της πρώτης φοράς αριστερά.
Δεν ήμουν πολιτικό άτομο πριν γυρίσω στην Ελλάδα, η κοινωνική κατάσταση με εξώθησε να γίνω.
Η λειτουργία της Kangelaς εντοπίζεται στον τρόπο με τον οποίο ο Άγγελος διαχειρίστηκε την ελληνικότητά του αφού επέστρεψε από χρόνια διαμονή στο εξωτερικό. «Με βοήθησε να ξανανακαλύψω, να επανοικειοποιηθώ και να επαναπροσδιορίσω την ταυτότητά μου. Δεν υπάρχει διαφορά στο πως κριτικάρω εγώ και η Kangela τα κακώς κείμενα της ελληνικής κοινωνίας. Για την ακρίβεια μέσω της Kangelas κατάφερα να δημιουργήσω μια πλατφόρμα μέσα απ’ την οποία μπορώ να εκφράσω τις πολιτικές μου απόψεις. Δεν ήμουν πολιτικό άτομο πριν γυρίσω στην Ελλάδα, η κοινωνική κατάσταση με εξώθησε να γίνω. Μόλις γύρισα συνειδητοποίησα πως επί 16 χρόνια που έλλειπα δεν είχε αλλάξει τίποτα».
Η τελευταία αυτή σκέψη οδήγησε τον Άγγελο να γίνει Tromokratisch. Στην περίπτωσή του δεν είναι υπερβολικό να πούμε πως η τρομοκρατία λειτούργησε ως τρόπος διαχείρισης των εθνικών του τραυμάτων.
Ο Άγγελος βρίσκει ωστόσο πως την τελευταία δεκαετία η Αθήνα έχει μετατραπεί σε μεγάλη κουιρομάνα. «Υπάρχει πλέον μια άρκετά μεγάλη κοινότητα κουιριών στην Αθήνα, τα οποία σχετίζονται με διαφορετικούς τρόπους μεταξύ τους, έχουν διαφορετικές ταυτότητες και επιθυμίες, αλλά συνυπάρχουν. Απ’ την άλλη όμως φαίνεται να ανεβαίνει η ακροδεξιά και ο φόβος. Όσο χειροτερεύουν τα πράγματα οικονομικά και πολιτικά, τόσο οι άνθρωποι φοβούνται και φρικάρουν και πάνε πίσω και προσπαθούν να βρούνε καταφύγιο αν θέλεις στις παραδόσεις και τη θρησκεία. Σε πράγματα δηλαδή που τους παρέχουν ένα ψεύτικο αίσθημα ασφάλειας ακριβώς επειδή δεν τους παρέχουν ασφάλεια αυτά που θα ‘πρεπε δηλαδή: το πορτοφόλι τους, η δουλειά τους, η υγεία τους, η κοινωνία τους», σημειώνει.
Η επανοικειοποίηση της παράδοσης
Για τον Άγγελο η επανοικειοποίηση της παράδοσης είναι ένας τρόπος να ξεπεράσει τους φόβους του. Με δυο λόγια ο Άγγελος υποστηρίζει πως μόνο οικειοποιούμενες το παρελθόν μας μπορούμε να ξεπεράσουμε τους φόβους για το μέλλον.
«Το queerness έχει το ίδιο μια παράδοση, το ζήτημα είναι πως αναπαρίσταται και πώς διασώζεται μια τέτοια παράδοση, πως εντάσσεται στην γενική παράδοση», σημειώνει.
Ο Άγγελος εκτιμά πως το σοκ είναι το νέο sexy. Υποστηρίζει πως το εν λόγω συναίσθημα μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο προκειμένου να επιστραφεί στην κοινωνία ο τρόμος με τον οποίο αντιμετωπίζει το queerness και ο φόβος στον οποίο μας επιβάλει να ζούμε.
«Γι αυτό κι εγώ την βρίσκω να φρικάρω ελληνορθόδοξους μικροαστούς. Όταν μετά την έκθεση των ΦΥΤΑ, 200 Χρόνια Ασφυξία, μας έκανε εξώφυλλο η Espresso για να μας κράξει, είπα: κάτι κάνουμε πολύ καλά. Καύλωσα, φίλη»
Με αυτό το σκεπτικό αποφάσισε να επικεντρωθεί στο νέο του project: μια σειρά κεντημάτων εμπνευσμένα από διάφορα ενσταντανέ ενός sex-tape του ίδιου και κάποιου συντρόφου του.
«Οφείλουμε να επανοικειοποιηθούμε την παράδοση, γι αυτό ακριβώς αποφάσισα να πάρω τα κεντήματα των γιαγιάδων μας και να τα κάνω τσόντα», αναφέρει κλείνοντας.