Το πρόβλημα της λειψυδρίας πλήττει τα ελληνικά νησιά, με τις ελάχιστες βροχοπτώσεις και την αυξημένη τουριστική ζήτηση να επιδεινώνουν την κατάσταση. Η κήρυξη έκτακτης ανάγκης είναι πια κανόνας.
Το πρόβλημα της λειψυδρίας καραδοκεί στη χώρα μας, με ολοένα και περισσότερους δήμους να κηρύσσονται σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης. Πολλά νησιά της χώρας μας αντιμετωπίζουν ήδη ελλείψεις, ιδιαίτερα στο νότιο Αιγαίο όπου η ανομβρία κυριαρχεί. Το 50% των βροχοπτώσεων έχει χαθεί για φέτος, ενώ στην Κρήτη το πρόβλημα είναι ακόμα πιο ανησυχητικό, με το ποσοστό αυτό να αγγίζει το 60%.
Τα νησιά που πλήττονται από λειψυδρία
Πέντε από τους δήμους της Κρήτης έχουν κηρυχθεί ήδη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας. Όπως εξηγεί σε ανάλυσή του το CNN, άλλα νησιά όπως η Λέρος, η Σίφνος και η Κεφαλονιά έχουν επίσης κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω των ελάχιστων βροχοπτώσεων και των ασυνήθιστα ζεστών χειμώνων. Οι παράγοντες αυτοί έχουν επηρεάσει τις δεξαμενές και τις υπόγειες πηγές νερού.
(lykavitos.gr)
Στη Νάξο σταδιακά αποκαλύπτονται αποξηραμένες κοίτες λιμνών, ενώ οι δεξαμενές του νησιού έχουν συρρικνωθεί δραματικά. Οι δύο δεξαμενές της Νάξου έχουν συγκεντρώσει 200 χιλιάδες κυβικά μέτρα νερού, δηλαδή το ένα τρίτο από αυτό που συγκέντρωσαν πέρυσι. Παρόλο που προς το παρόν οι ανάγκες του νησιού καλύπτονται, με χιλιάδες ακόμα τουρίστες να αναμένονται στο νησί την επόμενη περίοδο, υπάρχει μια έντονη ανησυχία. Όπως είπε στο CNN ο δήμαρχος Νάξου Δημήτρης Λιανός: “Η κατάσταση είναι σίγουρα κακή. Η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για την έλλειψη νερού που βιώνουμε, όμως ο τουρισμός επιδεινώνει το πρόβλημα αυξάνοντας τη ζήτηση”.
Η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει το πρόβλημα, καθώς υπολογίζεται από τους επιστήμονες ότι η Ελλάδα επρόκειτο να γίνει ξηρότερη. Ο τελευταίος χειμώνας ήταν ο θερμότερος από το 1960, έτος που ξεκίνησαν οι μετρήσεις, και σχεδόν κάθε μήνα σημειώθηκαν λιγότερες βροχοπτώσεις απ’ το φυσιολογικό. Οι θερμοκρασίες στη Μεσόγειο ήταν επίσης πιο υψηλές φέτος.
“Από τον Οκτώβριο, οι βροχοπτώσεις σε ορισμένα από τα νησιά είναι κατά 40% λιγότερες από το συνηθισμένο”, δήλωσε ο Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
(atholidays.gr)
Η Τήνος, η οποία δεν έχει δεξαμενές, αλλά καλύπτει τις ανάγκες του με πηγάδια και γεωτρήσεις σε υπόγειες πηγές. Οι τελευταίες έχουν αρχίσει να στεγνώνουν, με αποτέλεσμα σοβαρές επιπτώσεις στο νησί. Όπως δήλωσε το δήμαρχος Τήνου Παναγιώτης Κροντηράς: “Οι αγρότες έχουν επίσης πληγεί σοβαρά. Δεν μπορούν πλέον να εξαρτώνται από τα πηγάδια τους”.
Η κορύφωση της τουριστικής περιόδου επίσης δεν διευκολύνει τα χαμηλά ποσοστά νερού. Σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στην ΕΡΤ, απαιτείται παρακολούθηση των αποθεμάτων νερού και στη συνέχεια λήψη διαχειριστικών μέτρων. Οι δύο τομείς που υπερκαταναλώνουν νερό είναι η άρδευση, που ρουφά το 86% των αποθεμάτων, αλλά και ο τουρισμός. Λόγω έλλειψης επενδύσεων αφαλάτωσης, η τιμολόγηση του νερού στις τουριστικές περιοχές που έχουν και το μεγαλύτερο πρόβλημα θα πρέπει να επανεξεταστεί και οι τουριστικές εγκαταστάσεις να αναλάβουν μεγαλύτερο κόστος.
(Shutterstock)
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα στάλθηκαν πλοία με νερό στη Λέρο από το ελληνικό ναυτικό και το υπουργείο Άμυνας με σκοπό την κάλυψη των βασικών αναγκών του νησιού. Όμως σύμφωνα με τον δήμαρχο Λέρου Τιμόθεο Κοττάκη, το νησί δεν βρίσκεται σε σημείο να ακυρώσει τις κρατήσεις των τουριστών: “Μέχρι τα τέλη Ιουλίου, πιστεύουμε ότι θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε σε καλό δρόμο, καλύπτοντας τις ανάγκες μας”, είπε.
Σύμφωνα με την ομότιμη Καθηγήτρια Υδρολογίας ΕΜΠ Μαρία Μιμίκου: “αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση και δεν κάνουμε τίποτα θα έχουμε 1-2 χρόνια για να φθάσουμε στα χειρότερα. Δεν υπάρχει κεντρική στρατηγική ανάπτυξη και διαχείριση των υδατικών πόρων. Πρώτα πρέπει να τους εκτιμήσουμε, να τους αναπτύξουμε και να τους διαχειριστούμε αυτή είναι η σειρά”.
Είναι καλύτερη η κατάσταση στην ηπειρωτική Ελλάδα;
Όμως το ζήτημα δεν αφορά μόνο τα νησιά, αλλά και την ηπειρωτική Ελλάδα: Περιοχές της Χαλκιδικής αντιμετωπίζουν πολύωρες διακοπές νερού, ενώ στον Έβρο εντοπίζονται νεκρά άλογα λόγω αφυδάτωσης και τα επίπεδα των αποθεμάτων νερού προκαλούν ανησυχία ακόμα και στην Αττική.
Στον δήμο Κασσάνδρας στη Χαλκιδική, σύμφωνα με τις καταγγελίες των κατοίκων, δεν υπάρχει σταθερή υδροδότηση εδώ και μια εβδομάδα. Ακόμη και όταν υπάρχει υδροδότηση, είναι μόνο για λίγες ώρες την ημέρα και με χαμηλή πίεση, δυσκολεύοντας την καθημερινότητα των κατοίκων. Μετά από επικοινωνία του makthes.gr με τη δημοτική αρχή του δήμου Κασσάνδρας, η δήμαρχος Αναστασία Χαλκιά παραδέχθηκε το μεγάλο πρόβλημα που υπάρχει με την υδροδότηση καθώς το νερό πραγματικά δεν αρκεί. Υπήρξε λοιπόν έκκληση για λελογισμένη χρήση του νερού και καλεί τον κόσμο να μην ποτίζει, πλένει το αυτοκίνητό του κλπ καθώς ο δήμος δεν μπορεί να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες για νερό του καλοκαίρι.
Πολλά ζώα στον Έβρο εμφανίζουν συμπτώματα αφυδάτωσης. Η λειψυδρία, η εισχώρηση θαλασσινού νερού στο Δέλτα του ποταμού Έβρου και οι εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες φαίνεται να οδήγησαν στο θάνατο τα 5 άλογα από τα 200 που διαβιούν στην περιοχή.
Τι προτάθηκε ως λύση στο πρόβλημα;
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθεί μια καινοτόμα λύση για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας σε πολλά νησιά, συνδυάζοντας αφαλάτωση με παραγωγή πράσινης ενέργειας. Το φιλόδοξο αυτό σχέδιο περιλαμβάνει τη δημιουργία υβριδικών μονάδων παραγωγής ρεύματος με αιολικά πάρκα, φωτοβολταϊκά συστήματα, αντλησιοταμίευση και μονάδες αφαλάτωσης.
Η προκήρυξη για τα έργα αναμένεται το φθινόπωρο, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης. Η πλειοψηφία των πόρων θα διατεθεί για την κατασκευή των «πράσινων» μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, δικαιολογώντας την ένταξη των έργων στο συγκεκριμένο ταμείο. Μέσω της προκήρυξης, οι ενδιαφερόμενοι νησιωτικοί δήμοι που αντιμετωπίζουν λειψυδρία θα κληθούν να υποβάλουν τις προτάσεις τους.