Μια συζήτηση για την Κύπρο, το ανδροκρατούμενο κινηματογραφικό πεδίο και την μειονεκτική θέση της γυναίκας, την ανάγκη για δημιουργία, την επιμονή, τα όνειρα, το Netflix και το «Find me Falling».
Η Στελάνα ήξερε από πάντα τι ήθελε να κάνει στη ζωή της. Να δημιουργεί εικόνες, να διερμηνεύει ιστορίες και συναισθήματα και να δημιουργεί κόσμους γεμάτους έρωτα και αφοσίωση. Γεννήθηκε στη Νότιο Αφρική από Κύπριους γονείς, οι οποίοι λίγο μετά το πραξικόπημα του 1974 στην Κύπρο, μετανάστευσαν. Ήθελαν να δημιουργήσουν ένα ελπιδοφόρο αύριο για την οικογένειά τους.
Και τα κατάφεραν.
A love letter to Cyprus
Συζητώντας για την Κύπρο, την ρώτησα πώς νιώθει που έβαλε την Κύπρο στον χάρτη αφού παραμένει ακόμα –το «Find me Falling» αλλάζει σιγά σιγά το τοπίο– terra incognita. Μου απάντησε ότι ακόμη και σήμερα, έναν μήνα μετά από την πρεμιέρα της ταινίας στο Netflix, δεν έχει συνειδητοποιήσει τι έχει γίνει. Νιώθει πως όλο αυτό συμβαίνει σε κάποιον άλλο και όχι στην ίδια και πως όσο περήφανη και αν νιώθει –που νιώθει πολύ– όλο αυτό δεν θα είχε γίνει χωρίς την τεράστια συνεισφορά του Κυπριακού Υφυπουργείου Πολιτισμού, το Invest Cyprus, την Jupiter Peak Productions και των ανθρώπων που πίστεψαν στην ίδια και το όνειρό της.
Στόχος της ήταν να πει μια όμορφη ιστορία με φόντο την Κύπρο. Να αναδείξει την κυπριακή κουλτούρα, γεύση, άποψη, μουσική και διάλεκτο στον υπόλοιπο κόσμο και το Netflix το αγκάλιασε αυτό. Έφερε την Κύπρο σε πρώτο πλάνο χωρίς να την κάνει να φαίνεται σαν τουριστική διαφήμιση. Δημιούργησε το έδαφος ώστε το μικρό αυτό νησί της Μεσογείου να αποκτήσει επιτέλους την δική του ταυτότητα, πράγμα πολύ σημαντικό για μια τοποθεσίαπου, μέχρι το 1960, υπήρχε μόνο ως τμήμα της κυριαρχίας άλλων κυβερνήσεων.
«Η Κύπρος είναι ένας ξεχωριστός χαρακτήρας στην ταινία».
Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα, μετά το «Find me Falling», η Κύπρος και η ιστορία της έχει συζητηθεί στο «Kelly Clarkson show» –βραβευμένο με 22 Emmy– talk show της αμερικανικής τηλεόρασης, στο NBC, στο Fox και φυσικά στο παγκόσμιο Netflix. Την ίδια στιγμή, τα στατιστικά δείχνουν ότι πάνω από 36 εκατομμύρια συνδρομητές παγκοσμίως έχoυν δει την ταινία, η οποία παρέμεινε για 2 συνεχείς εβδομάδες στο νούμερο 1 και συνεχίζει να κατατάσσεται μεταξύ των top 10 παγκοσμίως.
Η ερώτηση που σχεδόν όλοι είχαμε όταν είδαμε το «Find me Falling» στο Netflix, ήταν: Πώς, όμως, μπαίνει μια ξένη ταινία στο Netflix; «Υπάρχουν διάφοροι τρόποι», μου λέει η Στελάνα. «Στη δική μας περίπτωση, το Netflix μπήκε όταν η ταινία είχε ήδη ολοκληρωθεί. Σε μια τραγικά δύσκολη χρονιά για τις ταινίες, λόγω της απεργίας των Αμερικανών σεναριογράφων, προσπαθούσαμε με κάθε τρόπο να βρούμε διανομείς για την ταινία. Μετά από τεράστιες προσπάθειες και λίγο πριν αρχίσω να απελπίζομαι, βρεθήκαμε στο American Film Market, όπου μέσα από μια ιδιωτική προβολή για διανομείς, η ταινία κατάφερε να κερδίσει το Netflix και αγόρασε τα δικαιώματά της αμέσως».
«Οφείλω πολλά στους ηθοποιούς μου, όμως», μου λέει. «Στον Harry Connick Jr., που αγκάλιασε την ταινία αυτή από την πρώτη στιγμή, στην Agni Scott και στην Ali Fumiko Whitney –αλλά και σε όλους τους ηθοποιούς, Κύπριους και ξένους– που έγιναν ίσως το πιο σημαντικό κομμάτι της ταινίας αυτής».
«Αλλά και ο Harry Connick Jr., ο οποίος μόνο μέσα από ένα γράμμα μου και το σενάριο, αποφάσισε να με εμπιστευθεί. Χωρίς να γνωρίζει το μέρος, εμένα, αν η ταινία αυτή θα αποκτήσει παγκόσμια διανομή, ο Harry είπε το ναι σε μια εντελώς ανεξάρτητη παραγωγή και έγινε μέρος του κόσμου αυτού. Λάτρεψε την Κύπρο, τον κόσμο της, γνώρισε την ιστορία της και έγινε κομμάτι της επιτυχίας της ταινίας αλλά και της αναγνώρισης του νησιού».
«Χωρίς τον Harry Connick Jr. δεν ξέρω αν η ταινία αυτή θα κατάφερνε να μπει στο Netflix».
Την ρώτησα τι έγραφε το γράμμα αυτό
«Πέρα από το να εξηγήσω γιατί θα ήταν ιδανικός για τον ρόλο αυτό», μου λέει, «προσπάθησα με κάποιο τρόπο να σκιαγραφήσω το “ταξίδι” αυτό». Απέχει πολύ από τις υποδομές του Hollywood η κυπριακή βιομηχανία. Το κλίμα όμως που θα αντιμετώπιζε, είχε όλα τα εχέγγυα της οικογενειακής θαλπωρής και φροντίδας. «Μοναδικός μας στόχος ήταν να δημιουργήσουμε μια όμορφη ταινία. Τίποτα άλλο πέρα από αυτό. Και αν μπορώ να περηφανευτώ για κάτι, είναι ότι όλη η ομάδα συντέλεσε στο να δηλώσει ο Harry πως ήταν η καλύτερη εμπειρία σε κινηματογραφική ταινία που έζησε ποτέ. Όταν ακούς από έναν ηθοποιό που έχει λάβει μέρος σε περισσότερες από 30 χολιγουντιανές ταινίες αυτά τα λόγια, τίποτα άλλο παρά περηφάνια δεν μπορείς να νιώσεις».
Μιλήσαμε, όμως, και για όλες τις δυσκολίες που αντιμετώπισε μέχρι να μπει η ταινία αυτή στο Netflix
«Οι Αμερικάνοι λένε: “Ιt takes a whole village to make a film” και έχουν απόλυτο δίκιο. Το “Find me Falling” δεν φτιάχτηκε σε μια μέρα. Χρειάστηκαν 9 χρόνια για να ολοκληρωθεί και να μπει στο Netflix. Ήταν ένας αγώνας επιμονής, υπομονής και βοήθειας από πολλούς ανθρώπους και οργανισμούς. Χωρίς το MFI, το EAVE, τον Charley Parlapanides, τους συμπαραγωγούς μου, Steven Shapiro και Keith Arnold, την Green Olive Films και τόσους άλλους, η ταινία αυτή θα ήταν ακόμα στο συρτάρι μου».
«Συν τοις άλλοις, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με μια παγκόσμια πανδημία, με την μεγαλύτερη απεργία της ένωσης σεναριογράφων στην Αμερική, με εταιρείες που έκλείναν και με τόσα άλλα».
«Δεν ήξεραν καν που είναι η Κύπρος. Μιλούσαμε για την Κύπρο και ήταν σαν να τους μιλούσες για το φεγγάρι».
Την ρώτησα τι μηνύματα λαμβάνει από τον κόσμο και πως αντιδρά σε αυτά
Μου απάντησε ότι συγκινείται τόσο πολύ όταν ακούει πως τόσοι Κύπριοι ένιωσαν περήφανοι για τον τόπο τους μέσα από την ταινία αυτή. Της λένε ότι δάκρυσαν όταν για πρώτη φορά, η «γλώσσα» τους και τα τραγούδια τους μπήκαν στο Netflix. «Είδαμε για πρώτη φορά τον τόπο μας και τους ανθρώπους μας. Νιώσαμε πως για πρώτη φορά κάποιος μας βλέπει και μας ακούει», μοιράζονται μαζί της.
Και, ως Κύπρια, ομολογώ πως αυτά ήταν τα συναισθήματα που κι εγώ –αλλά και όλοι όσοι συζήτησα μαζί τους για την ταινία αυτή– νιώσαμε. Μπορεί να σου αρέσει ή όχι η ταινία και αυτό είναι απόλυτα κατανοητό. Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει τα συναισθήματα ενός λαού, που για πρώτη φορά βλέπει τον τόπο του να αγκαλιάζεται και να συζητιέται για την ομορφιά του σ’ όλο τον πλανήτη.
Μια γυναίκα σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο
Ερωτώμενη για το πώς σαγηνεύτηκε από τον κόσμο αυτό μου απαντά πως ήταν η παρέα και η συντροφιά της από μωρό, αφού οι γονείς της δούλευαν πολύ σκληρά και η Στελάνα έμενε πολλές ώρες μόνη της έχοντας ως συντροφιά τις ιστορίες της τηλεόρασης. Από τα έξι της έτη, αντιλήφθηκε ότι το ταξίδι της ζωής της θα αποτελούντο σημαντικά από τον κόσμο αυτό. Δεν ήξερε πώς, αλλά ήξερε ότι κάπως θα το βρει. Από τη Νότια Αφρική ταξίδεψε στο Λονδίνο και μετά στην Ελλάδα και την Κύπρο. Ξεκίνησε να δουλεύει ως μοντέρ σε εταιρείες παραγωγής, η αγάπη της όμως για τον κόσμο της μυθοπλασίας την οδήγησε στην «Green Olive Films» και μετά στον κόσμο της σκηνοθεσίας και της συγγραφής. Σιγά-σιγά, και με τεράστιες προσπάθειες και θυσίες, η Στελάνα καταφέρνει να γίνει μία από τις λίγες γυναίκες –αναλογικά με τους άντρες– σκηνοθέτιδες και σεναριογράφους στον χώρο της Κυπριακής –αλλά και της παγκόσμιας– κινηματογραφικής βιομηχανίας.
«Όταν αποφάσισα να αφοσιωθώ στον κόσμο του κινηματογράφου και να φτιάχνω αποκλειστικά δικές μου παραγωγές, ήθελα η διαδικασία χρηματοδότησης των ταινιών μου να ορίζεται από εμένα. Γι’ αυτό αποφάσισα να δημιουργήσω την δική μου εταιρεία παραγωγής, “Meraki Films”. Μέσα από την εταιρεία αυτή, μου δόθηκε, όμως, και η ευκαιρία να στηρίξω και άλλες γυναίκες δημιουργούς του νησιού».
«Μέχρι να εγκριθεί η ταινία το 2022, είχαμε φτάσει σε σημείο οικονομικής εξάντλησης οικογενειακώς»
«Για μένα, ο κόσμος του κινηματογράφου, είναι πιο πολύ τρόπος ζωής παρά δουλειάς. Πριν από κάποια χρόνια, είχα παρακολουθήσει μια ομιλία του Charley Parlapanides με θέμα την κινηματογραφική παραγωγή. Προσπαθώντας να απαντήσει στο ερώτημα του: “Αν αξίζει κανείς να μπει στον χώρο αυτό” απάντησε: “Αν θες και μπορείς να κάνεις κάτι άλλο στη ζωή σου, κάνε αυτό το άλλο. Μπες σ’ αυτόν τον κόσμο μόνο αν δεν μπορείς να φανταστείς τον εαυτό σου σε κάτι άλλο”. Τότε, δεν το είχα καταλάβει απόλυτα και δεν του είχα δώσει την σημασία που έπρεπε. Μου πήρε αρκετά χρόνια και πολλές θυσίες και στερήσεις για να καταλάβω ότι ο μόνος τρόπος να επιζήσεις στη δουλειά αυτή, είναι να την αντιμετωπίσεις σαν εκείνον τον πρώτο και μοναδικά παράφορο έρωτά σου. Για να παραμείνεις άνθρωπος, να μην κάνεις εκπτώσεις πρέπει να έχεις την υπομονή, την αντοχή, την πίστη, την ψυχραιμία και τo “δικαίωμα στο λάθος”, όπως είχες σε εκείνον τον παράφορο έρωτα».
«Και ως γυναίκα, είναι ακόμα πιο δύσκολο να μην βουλιάξεις στον κόσμο αυτό. Προσπάθησα να μην αφήσω το γεγονός ότι είμαι γυναίκα να μπει εμπόδιο στο όνειρο και να βλέπω τον κόσμο αυτό όσο ονειρικά, άλλο τόσο ρεαλιστικά. Και αυτό προσπαθώ να περάσω και στην κόρη μου. Ίσως αυτός να ήταν και ένας από τους λόγος που μέχρι σήμερα κατάφερα να επιβιώσω, όσο καλύτερα μπορούσα, σ’ αυτόν τον τόσο κατ’ εξοχήν ανδροκρατούμενο κόσμο».
Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα μόνο το 26% των κινηματογραφικών παραγωγών έχουν γυναίκα σκηνοθέτη και μόνο το 22% των ταινιών παγκοσμίων έχουν γυναίκες στο crew τους.
«Καταλαβαίνεις, λοιπόν», μου λέει, «πως ακόμα και σήμερα ο χώρος αυτός συνεχίζει να είναι κατά βάση ανδροκρατούμενος. Πάνω από 160 άτομα, ηθοποιοί και συνεργείο, υπήρξαν μέρος του “Find me Falling” –πράγμα πρωτόγνωρο για τα κυπριακά δεδομένα– και ένα μεγάλο μέρους του αποτελείτο από γυναίκες, οι οποίες είχαν καθορίστηκες θέσεις στην δημιουργία της ταινίας αυτής και νιώθω περήφανη γι’ αυτό. Ήμασταν μια μέρα στο video village, με την manager του Harry Connick Jr. και άλλες γυναίκες. Σε μια φάση μου λέει: «Πρώτη φορά στα 35 χρόνια που υπάρχω στον χώρο αυτό, βρίσκομαι στο video village με γυναίκες μόνο».
Ποιο είναι το αύριό σου Στελάνα;
Και με αυτή την πίστη και την ελπίδα, η Στελάνα μπαίνει στην επόμενη μεγάλου μήκους ταινία της, το «Apart from her». Πρόκειται για μια πολύ διαφορετική ταινία από το «Find me Falling», η οποία, όπως μου λέει, αποτελεί το passion project της. «Είναι εμπνευσμένο από τις ιστορίες των γονιών μου. Η ιστορία των μεταναστών που έφυγαν από την Κύπρο μετά την εισβολή του 1974 και αποφάσισαν να φτιάξουν μια καινούργια ζωή σε μια χώρα χωρισμένη και πάλι. Χωρισμένη ανάμεσα σε λευκούς και μαύρους. Χωρισμένη από το Απαρτχάιντ. Μια ταινία εποχής, λοιπόν, που πάλι ψάχνει εταιρεία διανομής».
Να σημειωθεί πως πρόκειται για μια συμπαραγωγή Κύπρου, Ελλάδας και Αγγλίας.