Ανακοινωθέντα μέτρα για την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, βγαλμένα από τη «Νέα Παιδαγωγική» του Καζαντζάκη.
Κατά γενική ομολογία, υπάρχουν ορισμένα άκρως ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, τα οποία απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή ως προς τη διαχείρισή τους. Κι αυτό, λόγω του ότι, τυχόν «άτσαλα» μέτρα, ενδέχεται να προκαλέσουν νέες πληγές σε ένα κοινωνικό σύνολο, βγαλμένες από διηγήματα του 19ου αιώνα. Μια τέτοια περίπτωση, είναι αυτή του bullying, ενός επώδυνου φαινομένου με πολυεπίπεδες διαστάσεις.
Δυστυχώς, όμως, τα προτεινόμενα μέτρα που ανακοινώθηκαν πρόσφατα από την κυβέρνηση υποδηλώνουν μάλλον την επιφανειακή και, πιθανότατα, την αναποτελεσματική αντιμετώπισή του.
Απουσιάζει αισθητά η ενσυναίσθηση στις νέες κρατικές παρεμβάσεις κατά του bullying.
Με εμφανή τιμωρητική διάθεση, η κυβέρνηση προανήγγειλε τα εξής μέτρα κατά του bullying:
– Ενεργοποιείται η πενθήμερη αποβολή, καθώς αυτή τη στιγμή η υψηλότερη ποινή είναι η διήμερη αποβολή.
– Επανέρχεται και ο διαχωρισμός των απουσιών σε αδικαιολόγητες και δικαιολογημένες 40-75.
– Στις περιπτώσεις μαθητών, οι οποίοι έχουν προκαλέσει υλικές ζημιές στο σχολείο, τότε οι γονείς θα επιβαρύνονται οικονομικά για την κάλυψη του κόστους της επιδιόρθωσης.
– Θα ψηφιοποιηθεί το απουσιολόγιο, το βιβλίο ύλης και οι βαθμολογικές επιδόσεις των μαθητών, έτσι ώστε να μπορούν οι γονείς να γνωρίζουν ανά πάσα στιγμή τι συμβαίνει στο σχολείο. Θα διατεθεί εφαρμογή e-parents στους γονείς όπου θα μπορούν να βλέπουν σε άμεση ψηφιακή ενημέρωση την πορεία του μαθητή, τις απουσίες κ.λπ., μέσω των δεδομένων που καταχωρούνται στο myschool.
– Η χρήση κινητών τηλεφώνων στο σχολείο παραμένει απαγορευτική και όσοι μαθητές χρησιμοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα για να εκθέσουν συμμαθητές τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα έρχονται αντιμέτωποι με την αυστηρότερη ποινή, που είναι η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος.
– Θα υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής τμήματος και θα είναι πιο εύκολη γραφειοκρατικά η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος. Αν υπάρξει διαρροή προσωπικών δεδομένων για προσωπικές στιγμές παιδιών στο διαδίκτυο, τότε θα υπάρχει ακαριαία αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος.
– Θα απαγορεύεται η διαγραφή απουσιών στο τέλος της χρονιάς, με ρητές εξαιρέσεις όπως οι ιατρικοί λόγοι.
– Οι 114 απουσίες δεν θα είναι αδικαιολόγητες. Έως 2 ημέρες θα μπορούν να δικαιολογούν οι γονείς, για περισσότερες απαιτείται ιατρική γνωμάτευση.
Προφανώς, οι κυβερνώντες αγνοούν συνειδητά ότι ο σχολικός εκφοβισμός δεν προέρχεται από τους ίδιους τους μαθητές και τις μαθήτριες, με δική τους πρωτοβουλία, επειδή «έτσι θέλουν». Για την ακρίβεια, πηγάζει από αμέτρητες κοινωνικοπολιτικές κηλίδες, με παραλήπτες, σε πρώτο στάδιο, τους ενήλικες/γονείς που υφίστανται τη μία αδικία μετά την άλλη και έπειτα, αυτό μεταφέρεται με τον πιο λανθασμένο τρόπο και στα ανήλικα άτομα.
Όταν ο υπαίτιος μπαίνει ανεπιτυχώς σε ρόλο τιμωρού.
Καταρχάς, αποτελεί κοινή παραδοχή ότι ο σχολικός εκφοβισμός και η βία προκαλούν συλλογικό δέος και είναι συλλήβδην κατακριτέα από κάθε λογική φωνή. Η επίδραση του bullying στα θύματα, τις περισσότερες φορές, αφήνει ανεξίτηλο αποτύπωμα, οι ρίζες του οποίου παραμένουν ισχυρές, ακόμη και μετά την ενηλικίωσή τους. Υπό αυτό το πρίσμα, συχνά κρίνεται απαραίτητη η συμβολή της ψυχοθεραπείας, προκειμένου να υπάρξει οριστική απαγκίστρωση και απελευθέρωση από τα τραύματα.
Ωστόσο, η αυταρχική τιμωρία των θυτών δεν συνιστά επούλωση των προαναφερθέντων τραυμάτων, ούτε οριστική επίλυση του προβλήματος. Αντιθέτως, δημιουργεί ένα πλαίσιο καταπίεσης και απολυταρχισμού, όπου κυριαρχεί ο φόβος και ορίζονται ακραία αυστηρές τιμωρίες για ανήλικα παιδιά. Ας μην ξεχνάμε ότι, ως επί το πλείστον, τα ανήλικα άτομα έχουν την τάση να λειτουργούν μιμητικά, ως καθρέφτης των γονιών τους, ακριβώς επειδή αυτά είναι τα πρότυπά τους. Επομένως, δεν είναι μια συνθήκη που ξεκινά από τα ίδια τα παιδιά, για να βρίσκονται εκείνα στο ειδώλιο, αλλά αντανακλά προβληματικές συμπεριφορές ενηλίκων, βαθύτατα εμποτισμένες με στερεοτυπικές αντιλήψεις, ως επιστέγασμα των εγχώριων τεκταινόμενων.
Εν ολίγοις, η ίδια η πολιτεία καλλιεργεί μια σειρά συμπεριφορών μέσα από μια χρόνιες παθογένειες, όπως: Χειραγώγηση της δικαιοσύνης και της ενημέρωσης, αδικαιολόγητη γραφειοκρατία και αναμονή στις δημόσιες υπηρεσίες, προσφορά ανεπαρκούς παιδείας, υψηλά επίπεδα ανεργίας, ασφυκτικά χαμηλοί μισθοί, μηδαμινές παροχές σε ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, πρακτικές οικογενειοκρατίας, διαφθοράς, εργαλειοποίησης, στιγματισμού κ.ά.
Οι παιδαγωγοί σε ρόλο αστυφύλακα;
Εντός των επίμαχων παρεμβάσεων, παραλείπονται εμφανώς οι αναφορές στους/στις παιδαγωγούς, παρά το γεγονός ότι είναι καθ’ όλα αρμόδιοι/αρμόδιες, εκ των πραγμάτων, για τη διαμεσολάβηση, τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία των μαθητών. Σε έναν ουτοπικό κόσμο, χωρίς αυταρχισμούς, η δασκάλα θα έπιανε από το χέρι τους θύτες και θα τους εξηγούσε γιατί χρειάζεται να καλλιεργηθεί ο σεβασμός απέναντι σε όλους, όλες και όλα, ανεξαρτήτως καταγωγής, χρώματος, θρησκείας, προέλευσης, οικονομικής κατάστασης και πεποιθήσεων. Θα συντελούσε, δηλαδή, καταλυτικά στη δόμηση της ενσυναίσθησης, της αποδοχής και της κατανόησης στην ευαίσθητη παιδική και εφηβική ηλικία.
Εντούτοις, ο ρόλος των δασκάλων συρρικνώνεται ασφυκτικά και περιορίζεται στην τιμωρία και την προσέγγιση του βούρδουλα, άσχετα αν η ιστορία έχει αποδείξει ότι, με αυτό τον τρόπο, μόνο ενισχύεται η διάσταση του bullying.
Κανένα δικαίωμα (και πάλι) για τα ΛΟΑΤΚΙ+.
Είναι στενάχωρο να ζούμε σε μία χώρα, η οποία επιτίθεται ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, περιθωριοποιεί, άτομα με σεξουαλική ταυτότητα, διαφορετική από αυτή που ορίζει η καλά εδραιωμένη, «αγία» πυρηνική οικογένεια και οι επικρατούσες πατριαρχικές αντιλήψεις. Αυτό, εξ ορισμού, «δηλητηριάζει» διαρκώς την κοινωνία μας, ενώ, παρά τις συνεχείς προσπάθειες για πρόοδο και εξέλιξη, μας κρατά εγκλωβισμένους στο πατροπαράδοτο: «Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια».
Εν προκειμένω, γι’ άλλη μια φορά, στις κρατικές παρεμβάσεις δεν συμπεριλαμβάνονται αναφορές ή διατάξεις για τα νεαρά ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, παρ’ όλο που βιώνουν σταθερά υποτιμητικές ή προσβλητικές συμπεριφορές, ως απότοκο της γενικότερης απαξίωσης που υφίστανται.
Αντί επιλόγου.
Όπως προαναφέρθηκε, αναμφίβολα, είναι συλλογικό το αίτημα για την αντιμετώπιση του bullying. Αλλά για να επιτευχθεί η κάθαρση εκ θεμελίων, χρειάζεται μια σειρά στοχευμένων παρεμβάσεων, προσφέροντας περισσότερα εργαλεία επιμόρφωσης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στα χέρια των εκπαιδευτικών και των γονέων. Εφόσον μεταξύ αυτών διαμορφωθούν συμπεριληπτικές και προοδευτικές αντιλήψεις, σε συνδυασμό με ευρύτερες μεταρρυθμίσεις οικονομικών ελαφρύνσεων και παροχών στήριξης, τότε θα αρχίσει, σταδιακά, να φθίνει ο σχολικός εκφοβισμός. Από κοινού με τη μείωση του συλλογικού φόβου απέναντι στο διαφορετικό και την παράλληλη ελάττωση του αισθήματος της αδικίας και της επισφάλειας.
Όλα αυτά, σε ένα ιδεατό σενάριο και σε έναν ιδανικό κόσμο.