Πολίτες και επαγγελματίες διαμαρτύρονται εδώ και χρόνια για την ολοένα και αυξανόμενη βραχυχρόνια μίσθωση στα αθηναϊκά καταλύματα. Η κυβέρνηση τελικά ανακοίνωσε νέα μέτρα για το Airbnb, που όμως συγκριτικά με άλλες πόλεις, είναι ήπια και μάλλον αναποτελεσματικά.
Κόφτη για ένα χρόνο βάζει η κυβέρνηση στις βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών στο κέντρο της Αθήνας, σύμφωνα με τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ομιλία του στην 88η ΔΕΘ. Το μέτρο αφορά τα τρία κεντρικά δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας, ενώ παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο να συμπεριληφθούν και άλλες περιοχές αν παρατηρηθεί «κορεσμός».
Συγκεκριμένα, οι περιοχές που θα υποστούν το «πάγωμα» σε πρώτο στάδιο είναι οι εξής:
1ο δημοτικό διαμέρισμα: Κέντρο των Αθηνών – Εμπορικό τρίγωνο (Στάδιο-Ομόνοια-Πλάκα)
2ο δημοτικό διαμέρισμα: Νοτιοανατολικές συνοικίες (Νέο Κόσμος, Παγκράτι κ.α.)
3ο δημοτικό διαμέρισμα: Νοτιοδυτικές συνοικίες (Αστεροσκοπείο, Πετράλωνα, Μεταξουργείο κ.α.)
Στόχος του μέτρου είναι η καταπολέμηση της στεγαστικής κρίσης που πλήττει τα τελευταία χρόνια την χώρα μας, αφού κατέχουμε ευρωπαϊκή αρνητική πρωτιά στο κόστος στέγασης συγκριτικά με τον μισθό μας. Αυτή τη στιγμή, τα Airbnb καταλύματα στο κέντρο της Αθήνας ανέρχονται στις 63 χιλιάδες, ξεπερνώντας τις 23 χιλιάδες ξενοδοχειακές κλίνες, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), με ορισμένες περιοχές να επιβαρύνονται περισσότερο από άλλες.
Στο Κουκάκι, για παράδειγμα, τα βραχυχρόνια καταλύματα της περιοχής είναι περισσότερα από τα σπίτια μακροχρόνιας μίσθωσης με αποτέλεσμα οι τιμές των τελευταίων να είναι απλησίαστες για φοιτητές, νέους, νέες, και άτομα με χαμηλότερο εισόδημα που χρειάζονται να νοικιάσουν σπίτι και επιθυμούν αυτό να βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας.
Η μέση τιμή των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι κατά 200-900% αυξημένη από ότι οι μακροχρόνιες, με τις δεύτερες να ανεβάζουν τις τιμές προκειμένου να ανταπεξέλθουν. Έτσι, οι ενοικιαστές, τελικά, βρίσκονται μπροστά σε αδιέξοδο.
Με τα νέα μέτρα δίνονται κίνητρα σε ιδιοκτήτες και ιδιοκτήτριες για να αποσύρουν τα ακίνητά τους από τις πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ή να τα διαθέσουν για μακροχρόνια μίσθωση, αφού αν το πράξουν θα απαλλαγούν από τον φόρο ενοικίου για τρία χρόνια. Παράλληλα στην ίδια κατεύθυνση, αυξάνεται ο φόρος που καταβάλλεται για κάθε ημέρα βραχυχρόνιας διαμονής.
Αλλαγές και στην απόκτηση Χρυσής Βίζας φέρνουν τα νέα μέτρα αφού το όριο για την απόκτηση της ανεβαίνει από τις 250.000 στις 800.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι η Golden Visa είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση των τιμών των ακινήτων στην Αθήνα τα τελευταία χρόνια, αφού ένας ξένος επενδυτής μπορούσε να αποκτήσει άδεια παραμονής στην χώρα μας αρκεί να αγόραζε ένα σπίτι έναντι 250.000 ευρώ, γεγονός που πυροδότησε κύμα αγορών και τελικά ανέβασε την αξία όλων των διαμερισμάτων των σχετικών περιοχών.
Η καθολική απαγόρευση της παροχής Golden Visa δεν φαίνεται να είναι στα σχέδια της κυβέρνησης, παρόλο που Ισπανία και Πορτογαλία αναφέρουν πως ήδη κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι πόλεις που έλαβαν δραστικά μέτρα
Τα μέτρα ενάντια στη βραχυχρόνια μίσθωση είναι στην πολιτική ατζέντα πολλών χωρών που πλήττονται από τον υπερτουρισμό. Η περίπτωση της Βαρκελώνης έγινε είδηση παγκοσμίως όταν νωρίτερα μέσα στο έτος, ανακοίνωσε πως θα απαγορεύσει κάθε βραχυχρόνια μίσθωση από το 2029. Κανένα σπίτι δεν θα μπορεί να βγάλει την σχετική άδεια, ενώ δεν θα ανανεώνονται ούτε οι υπάρχουσες, σε μια προσπάθεια να επιλυθεί η στεγαστική κρίση της δημοφιλούς πόλης.
Έχει ενδιαφέρον το ότι τα αρχικά μέτρα που είχε λάβει η Βαρκελώνη για περιορισμό των βραχυχρόνιων ενοικιάσεων δεν έφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα, αφού τα ενοίκια συνέχισαν να ανεβαίνουν. Έτσι, πάρθηκαν ισχυρότερα μέτρα.
Από την 1η Ιανουαρίου του 2025, τίθεται σε ισχύ νομοσχέδιο και στη Χαβάη που απαγορεύει την βραχυχρόνια μίσθωση, ενώ επιβάλει πρόστιμο 10.000 δολαρίων σε όποιον παραβιάζει τον νόμο. Πρόκειται για την προσπάθεια της χώρας να βάλει τέλος στην στεγαστική κρίση, που ανέβασε τις τιμές στα σπίτια έως και τέσσερις φορές.
H Nέα Υόρκη απαγόρευσε την μίσθωση κατοικιών για κάτω από 30 μέρες ενώ την επιτρέπει μόνο σε εγκεκριμένα κτίρια. Αυτή η κίνηση δεν άρεσε στην Airbnb, που έκανε μήνυση στην πόλη που δεν κοιμάται ποτέ. Τελικά το δικαστήριο της Νέας Υόρκης απέρριψε την αγωγή.
Στο Παρίσι, εάν κάποιος/α επιθυμεί να μισθώσει την κατοικία του βραχυπρόθεσμα οφείλει να γραφτεί στους καταλόγους του τοπικού δημαρχείου, ενώ η μίσθωση περιορίζεται στις 120 μέρες τον χρόνο. Στο Κεμπέκ του Καναδά, κάποιοι δήμοι έχουν απαγορεύσει εντελώς τις μισθώσεις σε Airbnb και άλλες πλατφόρμες, προκειμένου να μην επιβαρυνθούν οι κάτοικοι.
Μέτρα κατόπιν εορτής
Η Αθήνα ήδη μετρά 21 χιλιάδες καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Τα ακίνητα που σήμερα λειτουργούν ως Airbnb, θα συνεχίσουν ανενόχλητα, αφού το κυβερνητικό σχέδιο αφορά στον περιορισμό των νέων αδειών, και όχι των υπαρχουσών. Περιοχές που ήδη κρίνονται «κορεσμένες», μάλλον, δεν θα δουν κάποια διαφορά.
Πάντως, το πρόβλημα είναι σύνθετο. Ειδικοί υποστηρίζουν πως η στεγαστική κρίση δεν οφείλεται αποκλειστικά στη βραχυχρόνια μίσθωση, αφού και άλλες περιοχές εκτός του κέντρου χωρίς τουριστική ζήτηση, ακολουθούν το ίδιο μοτίβο της αύξησης των τιμών. Τα δυτικά προάστια την περίοδο 2018-2023 σημείωσαν αύξηση 52,17% στις τιμές των ενοικίων, σύμφωνα με στοιχεία από το Spitogatos.gr.
Την ίδια ώρα, αύξηση θα σημειωθεί και στο τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, με τους ξενοδόχους να διαμαρτύρονται, αφού όπως λένε, θα επιβαρυνθούν περαιτέρω τα ξενοδοχεία, ενώ θα έπρεπε να γίνονται ουσιαστικά βήματα προς τον περιορισμό των επισκεπτών.
Σε κάθε περίπτωση, την ίδια ώρα που 150 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο και σχεδόν
ένα εκατομμύριο στην Ευρώπη παραμένουν άστεγοι, το να συζητάμε για μικροδιαφορές στις τιμές των ακινήτων, που και πάλι θα συνεχίσουν να είναι απλησίαστες για τον μέσο άνθρωπο, μοιάζει παράλογο. Το δικαίωμα στη στέγαση θα έπρεπε να είναι αδιαμφισβήτητο, αλλά μάλλον το έχουμε ξεχάσει.