Τι είναι το Apple Vision Pro, τι σχέση έχει με τον Baudrillard και γιατί πρέπει να μας προβληματίζει η νέα συνθήκη που δημιουργεί για την πραγματικότητά μας;
Πριν λίγες εβδομάδες, ξεκίνησαν να κυκλοφορούν και να γίνονται viral στα social media διάφορα video με ανθρώπους, οι οποίοι φορούσαν το Apple Vision Pro και είτε μιλούσαν για τις εμπειρίες τους, είτε φαινόντουσαν εξαιρετικά παράξενοι στους παρατηρητές τους. Το official release της εν λόγω συσκευής έγινε για το αμερικανικό κοινό στις 2 Φεβρουαρίου 2024 και έκτοτε ο υπόλοιπος πλανήτης περιμένει εναγωνίως για τη δική του μοναδική στιγμή να βυθιστεί στο επόμενο επίπεδο του ψηφιακού κόσμου.
Είναι μία ακόμα συσκευή η οποία θα μας κάνει τη ζωή ευκολότερη ή μία νέα αποσύνδεσή μας από τον πραγματικό κόσμο;
Τι είναι ακριβώς το Apple Vision Pro;
Πρόκειται για ένα headset το οποίο σχεδιάστηκε για να πάει την ψηφιακή εμπειρία ένα βήμα πιο μπροστά, εισάγοντας τον χρήστη της σε ένα περιβάλλον επαυξημένης πραγματικότητας (Augmented reality).
Σε αυτό, θα μπορεί να κάνει κάποιες από τις καθημερινές εργασίες του, να παρακολουθεί video ή μουσική και παράλληλα να χρησιμοποιεί συνδυαστικά υπηρεσίες και άλλες συσκευές της Apple.
Η όλη συζήτηση δεν γίνεται μόνο λόγω του κατασκευαστή, καθώς υπάρχουν και άλλες τέτοιες συσκευές στο εμπόριο, αλλά και της τιμής του η οποία είναι μέρος του marketing. Διατίθεται σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων προς το παρόν και στα 3.500 δολάρια, κάτι το οποίο το καθιστά ταυτόχρονα δύσκολο να αποκτηθεί, αλλά και must-have λόγω της υψηλής συμβολικής αξίας του.
Ένας αγώνας για καινοτομία και κέρδος
Αυτό που υπόσχεται δεν είναι να σε καταστήσει –προς το παρόν– προνομιούχο στα μάτια των άλλων, αλλά η σύζευξη πραγματικού και ψηφιακού κόσμου.
Ο χρήστης της συσκευής έχει τη δυνατότητα να πλοηγείται στο διαδίκτυο με τα μάτια, τα χέρια και τη φωνή του, έχοντας ως φόντο του τον έξω κόσμο.
Είναι η απάντηση της Apple στο εγχείρημα της Meta για τη δημιουργία του πολυσυζητημένου Metaverse, δηλαδή το όνειρο της εικονικής πραγματικότητας και της σταδιακής μεταφοράς ολοένα και περισσότερων πεδίων της καθημερινότητας και της βιωμένης εμπειρίας μας εκεί.
Φιλοδοξία των τεχνολογικών κολοσσών, οι οποίοι ηγούνται αυτής της προσπάθειας, είναι η μεταφορά της οικονομίας, της εργασίας και της κατανάλωσης σε ένα περιβάλλον που θα έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι, θα το επιβλέπουν, θα το διαχειρίζονται, θα το οριοθετούν και ταυτόχρονα θα έχουν όλες τις λύσεις και τα δικαιώματα επί των δεδομένων μας –και φυσικά ένα τεράστιο όφελος ως απόλυτοι ιδιοκτήτες αυτών των πλατφόρμων.
Μία επανάσταση απέναντι στην πραγματικότητα
Αν δούμε όμως το Apple Vision Pro υπό μία διαφορετική σκοπιά, τότε θα καταλάβουμε πως είναι μία συσκευή η οποία μας βυθίζει περισσότερο στην έννοια που εισήγαγε ο Jean Baudrillard, αυτή της «υπερπραγματικότητας», δηλαδή μία κατάσταση στην οποία το φαντασιακό (στην προκειμένη, το ψηφιακό) και το πραγματικό αδυνατούν να διαχωριστούν μεταξύ τους και όλα σχετικοποιούνται.
Ενδεχομένως ίσως κάποιοι από εσάς σκέφτεστε πως είναι αρκετά νωρίς να μιλάμε για κάτι τέτοιο, όμως αν αναλογιστούμε τις εμπειρίες μας από τα deepfakes που δημιουργούνται από την AI, τα fake news που κυκλοφορούν στα social media, αλλά και τον τρόπο που καλύπτονται τα γεγονότα πολύ πιο πριν από την τηλεόραση, δημιουργώντας εναλλακτικές αφηγήσεις ανάλογα την πλαισίωση, τότε αντιλαμβανόμαστε πως η επαυξημένη πραγματικότητα είναι ένα τολμηρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Καταδικασμένοι στο αναπόδραστο
Ανεξάρτητα από το αν το Apple Vision Pro πετύχει ως συσκευή ή όχι, θα πρέπει να θεωρούμε τους εαυτούς μας εγκλωβισμένους σε έναν κόσμο στον οποίο όλα τείνουν να σχετικοποιούνται και να αποκόβονται από το αρχικό τους νόημα. Πλέον, είναι δυσκολότερο να συγκροτήσουμε μία ολοκληρωμένη αφήγηση για τον κόσμο, αλλά και τους εαυτούς μας.
Έτσι, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μία κατάσταση στην οποία βιώνουμε ένα διαρκές FOMO (Fear Of Missing Out) για καθετί καινούργιο και εναποθέτουμε κατά ένα μεγάλο κομμάτι την επεξήγηση του κόσμου μας σε τρίτους, είτε αυτοί είναι influencers είτε μία εφαρμογή που θα μας περιγράψει ως ENTP.
Συσκευές που μας βυθίζουν στην επαυξημένη πραγματικότητα ή μας υπόσχονται μία πλήρη διαφυγή προς μία εντελώς εικονική πραγματικότητα, έναν δηλαδή ολογραμματικό κόσμο στον οποίο πλέον γινόμαστε avatars, δεν μας αφήνουν αρκετό χώρο και χρόνο για να σκεφτούμε τι πραγματικά θέλουμε, ποιοι είμαστε και στο τέλος τι θέλουμε.
Εδώ είναι το ουσιαστικό πρόβλημα.
Οι ταχύτητες και τα apps μάς οδηγούν κάπου αλλού. Μπορεί να μην γνωρίζουμε οι ίδιοι πού, αλλά το καταναλωτικό profile μας λειτουργεί ως χαρτογράφος της ψυχής και των επιθυμιών μας. Στο τέλος δεν θα μπορούμε να καταλάβουμε αν αυτό που βλέπουμε είναι αυτό που προσλαμβάνουν τα οπτικά νεύρα μας ή αν πρέπει να ανανεώσουμε τη συνδρομή μας σε κάποια υπηρεσία.